Sojenica
Sojenica je tip kuće izgrađene na drvenom kolju u močvarnim i poplavnim krajevima ili plićacima uz obale rijeka, jezera i mora. Podignute su na deblima radi zaštite od poplava, neprijatelja, divljih zvijeri i sl.
Sojenice su ljudima poznate još u prethistoriji. U svijetu su poznate kod naroda Azije, Oceanije, Južne Amerike i Afrike. U prošlosti sojenice su bile karakterističan oblik naselja i u našim nizinskim krajevima. U Bosni i Hercegovini najpoznatiji lokaliteti sa sojenicama su Donja Dolina na rijeci Savi kod Bosanske Gradiške[1] i Ripač na Uni kod Bihaća na kojem je po prvi put otkriveno prahistorijsko sojeničko naselje u Bosni i Hercegovini. [2]
Svjetska baština
[uredi | uredi izvor]| Svjetska baština | |
|---|---|
 Sojenice sa alpskog područja | |
| Lokacija |  Austrija,  Slovenija,  Njemačka,  Francuska,  Italija,  Švicarska |
| Sadrži | 111 lokaliteta |
| Kriterij | ii, iv,vi |
| Referenca | 1363 |
| Uvrštenje | 1996. (20. sjednica) |
| Ugroženost | no |
Na širem području alpske i subalpske regije Evrope na teritorijama šest zemalja: Austrija, Njemačka, Francuska, Italija, Slovenija i Švicarska nalazi se 937 poznatih arheoloških nalazišta sa ostacima prahistorijskih naselja sa sojenicama. Izgrađena su tokom dugog vremenskog perioda sa početkom 5000. do 500. godine prije nove ere, na rubovima jezera, rijeka ili močvara. Iskopavanja, sprovedena na nekim od lokaliteta, dala su dokaze koji pružaju uvid u život ljudskih zajednica u prahistorijsko doba tokom neolita, bronzanog i željetnog doba u alpskoj Evropi. Dobiveni su pouzdani podaci o njihovoj poljoprivredi, stočarstvu, razvoju metalurgije, u periodu dužem od četiri milenijuma.
Navedene zemlje zajednički su predložile seriju od 111 lokalitata za UNESCO-ovu listu svjetske baštine. Pedeset šest lokacija nalazi se u Švicarskoj.[3]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Prahistorijsko naselje Donja Dolina". kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 14. 2. 2021. Pristupljeno 13. 8. 2016.
- ^ Konferencija, septembar 2017. - Podsjećanje na značaj Japodske kulture - Pristupljeno 24.11.2021
- ^ "Prahistorijske sojenice oko Alpa". UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 19. 11. 2021.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Branka Raunig, NEKI PODACI O SOJENIČKIM NASELJIMA U BIHAĆKOM POLJU UDK 903.4 (497.6) “6377” “638” Primljeno/Received: 2003. 04. 29 Prihvaćeno/Accepted: 2003. 09. 15.
- Dino Dupanović, Sojenice kao glavno obilježje Ripča, [1]
