Sportski centar FIS
Sportski centar FIS u Sarajevu, nekadašnji Sokolski dom društva ”Matica”, nalazi se u Mis Irbinoj ulici, u općini Centar, u Sarajevu, Bosna i Hercegovina. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 16. do 18. decembra 2015. godine, donijela je odluku da se zgrada proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović i Ljiljana Ševo (predsjedavajuća).
Sportski centar FIS (nekadašnji Sokolski dom društva ”Matica”) predstavlja najveći očuvani ”Sokolski dom” izveden u duhu moderne u periodu između dva svjetska rata u Sarajevu i Bosni i Hercegovini.
Historija[uredi | uredi izvor]
Sportski centar FIS izrađen je prema prvonagrađenom idejnom projektu iz 1936. godine zagrebačkih arhitekata Hinka Bauera i Marijana Haberlea. Zbog nedostataka, tokom izrade izvedbenog rješenja, projekat je preinačen. Iako sadrži i neke oznake ekspresionizma, čvrsta funkcionalna koncepcija Sokolskog doma omogućila je razvoj potpuno modernog prostora građevine.
Nakon toga je započeta gradnja 1938. godine, a sportski kompleks je do 1941. godine, služio potrebama Sokolskog društva ”Matica”.
Nakon završetka II svjetskog rata, objekat zadržava izvornu namjenu i postaje dio historije razvoja sporta i fizičke kulture Bosne i Hercegovine, ali i tadašnje Jugoslavije.
S obzirom na činjenicu da je u centru grada bilo izraženo pomanjkanje zatvorenih prostora pogodnih za održavanje masovnih političkih skupova, u prvim poslijeratnim godinama u dvoranama FIS-a održavani su značajni kongresi i druge vrste skupova, uporedo sa sportskim aktivnostima. Dana 24. oktobra 1946. godine u velikoj dvorani FIS-a održan je sastanak na kojem je dogovoreno spajanje Omladinskog sportskog društva “Sloboda” i Radničkog sportskog društva “Udarnik” u novo društvo, zvanično nazvano Sportsko fudbalsko društvo “Torpedo”, po istoimenom timu iz Moskve, s tim da “Torpedo“ naredne godine mijenja ime u Sarajevo, koje je ostalo do danas.
Za sportski kompleks FIS je vezano i osnivanje prvih klubova borilačkih vještina (boks, džudo, karate) i drugih sportova (gimnastika, atletika), u drugoj polovini XX vijeka.
Godine 1969. sportsko-rekreacioni kompleks FIS djelimično gubi na značaju, s obzirom na to da je većina sportskih klubova prebačena u novoizgrađenu sportsku dvoranu na Skenderiji.
Sportski kompleks FIS je vezan i za historiju razvoja muzičke scene u Bosni i Hercegovini. Šezdesetih godina u dvorani FIS-a, održavali su se koncerti rok grupa koje će kasnije postati poznate na nivou nekadašnje Jugoslavije.
Opis[uredi | uredi izvor]
Tlocrtna osnova zgrade sportskog centra FIS je u obliku slova ”L” i sastoji se od dva pravougaona dijela različitih dimenzija i spratnosti. Fasade objekta su oblikovane pod utjecajem ideja modernog pokreta. Izvedene su kao čiste plohe sa nizovima četverokrilnih prozora. Na sjeveru je izvedena velika ostakljena ploha koja se proteže od prvog do četvrtog sprata , a u nivou trećeg sprata na južnoj i zapadnoj strani izvedeni su kružni otvori. Na objektu su izvedeni i dvokrilni i jednokrilni prozori, i na taj način su osvjetljene sporedne prostorije.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Alija Bejtić -Ulice i trgovi Sarajeva. Sarajevo: Muzej grada Sarajeva 1973. Godine
- Milošević, Predrag (1997). Arhitektura u kraljevini Jugoslaviji (Sarajevo 1918 -1941). Srpsko kulturno i prosvjetno društvo "Prosvjeta".
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Sportski centar FIS u Sarajevu". kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 9. 2016.[mrtav link]
