Srednjovjekovna crkva u Razićima

Srednjovjekovna crkva u Razićima kod Konjica, Bosna i Hercegovina, otkrivena je tokom arheoloških iskopavanja, koja je vršio Zemaljsk muzej u Sarajevu 1956. godine. Istraživačke radove na lokalitetu “Crkvina“ vršio je Marko Vego, a učestvovali su Dimitrija Sergejevski, Pavao Anđelić i preparatora Ante Kućana od 05. do 10. avgusta 1956. godine.

Selo Razići u XIII i sve do početka XV v nalazilo se u Župi Kom, gdje su oblasni gospodari bili Sankovići. Oni su slavili sv. Đurđa i sv. Mihajla arhanđela, pa nije isključeno da su oni sačuvali staru tradiciju i da je crkva u Razićima bila posvećena upravo navedenim svetiteljima.

Opis

U svom izvještaju sa istraživanja, Marko Vego je naveo da je dio materijala pohranjen u Zemaljskom muzeju, a dio na lokalitetu.

Zidovi su građeni većim dijelom od isječenih oblutaka, ponešto i od lomljenog kamena (pod). Radove su vjerovatno izvodili domaći majstori. Blokovi krečnjaka bili su upotrijebljeni za prag, dovratnike i nadvratnike. Lapor (miljevina) bio je upotrijebljen tamo gdje je bio potreban pravilan oblik, npr., za ambon, za pluteje, za pilastre i za druge ornamentirane komade. Malter je bio upotrijebljen u većim količinama (sudeći po ostacima). Zidovi su iznutra bili omalterisani. Krov je bio od drveta. Prostor s vanjske strane crkvenih zidova bio je kaldrmisan sa svih strana. Svi profilirani fragmenti, osim portala, kao i oni sa ornamentom, nose karakteristike rustične romanike.

Srednjovjekovna crkva je bila jednobrodna, sa polukružnom apsidom. Dimenzije bez apside iznose 11,07 x 5,93 m. Orijentirana je prema istoku. Unutrašnjost crkve je bila podijeljena u tri prostorije: narteks, naos (lađa), prezbiterij (svetište).

Jedan kameni dovratnik i jedan kameni nadvratnik ležali su ispred crkvenih vrata od kojih je jedan bio duži, a drugi kraći. Nadvratnik je dug 200 cm, širok 50 cm, debeo 24 cm. Na vanjskoj površini ima četiri profilirana žlijeba.

U nišama je pohranjen dio ljudskih koščica koje su prema smještaju, po crkvenim pravilima, porijeklom od jednog ili dva svetitelja ili mučenika. Prilozi pjevčeve glavice i voćnih sjemenki ukazuju na stari slavenski običaj.