Teritorijalna evolucija Osmanlijskog Carstva

Teritorijalna evolucija Osmanlijskog Carstva obuhvata proces teritorijalnog širenja a zatim i smanjenja teritorije Osmanlijskog Carstva tokom perioda od 7 stoljeća.

Period do 1300.

Položaj Osmanlijskog Carstva oko 1300. godine

Porijeklo Osmanlija može se pratiti od kraja 11. stoljeća kada su se izvori nekoliko manjih muslimanskih emirata, turkijskog porijekla i nomadske prirode, tzv. Anadolijski bejlici, počeli pojavljivati na različitim područjima Anadolije. Njihova glavna uloga bila je u odbrani seldžučkih pograničnih područja sa Bizantijskim carstvom a što je dovelo i do pojačane migracije mnogih Turaka u Malu Azija. Međutim, od 1073. godine i nakon pobjede Seldžučkog Rumskog sultanata nad Bizantijom u u bici kod Mancikerta, Bejlici su uvidjeli priliku da prevladaju autoritet Seldžuka i ostvare vlastiti suverenitet.

Dok je bizantijsko carstvo nastavilo da traje još izvjestan period, krstaški ratovi, vođeni na ovom području, usporili su razvoj turske nadmoći u Anadoliji. Slabljenje moći Bizantijskog carstva i političko rivalstvo između rumskog sultanata i Fatimidskog halifata u Egiptu i južnoj Siriji bili su glavni faktori koji su pomagali Bejlicima da iskoriste situaciju i ujedine svoja posjede. Među tim posjedima bio je i posjed pod vlašću plemena Söğüt, osnovano i vođeno od strane Ertuğrula, koji se naselio u dolini rijeke Sakarya. Nakon Ertuğrulove smrti 1280. godine, naslijedio ga je njegov sin Osman, uspostavljajući državu koja će poslije postati Osmanlijsko Carstvo.

1359. godina

Glavni članak: Orhan

Svijetlocrvenom bojom označeno je područje koje je osvojeno za vrijeme vladavine sultana Orhana

Nakon smrti osnivača Osmanlijskog Carstva Osmana, po kojem je carstvo i nazvano a koji je bio i prvi njegov vladar, na prijestolju ga je 1326. godine naslijedio Orhan. Na toj funkciji je ostao do svoje smrti 1362. U pogledu širenja carstva, sve svoje snage Orhan je usredotočio na osvajanje sjeverozapadne Anadolije. Većina tog područja je bila pod bizantijskom vlašću ali je on pobijedio u prvoj bici protiv bizantijskog cara Andronika III, u bitci kod Pelekanona.

1389. godina

Glavni članak: Murat I

Murat I postaje sultan poslije smrti oca Orhana I 1362. godine. Na toj poziciji će ostati do svoje smrti na Kosovu Polju 1389. godine. Nastavljajući tamo gdje je stao njegov otac, sultan Murat I se odlučuje na daljnje ratovanje protiv bizantijskog cara, nesposobnog Ivana V i njegovog carstva koje je bilo u opadanju. 1362. godine osvaja važan bizantijski grad Adrianopolis čime umiruće Carstvo presjeca na dva dijela i dodatno ga slabi. 1371. godine pobjeđuju srpsku vojsku kod Černomena na rijeci Marici a 1385. godine osvaja i Sofiju, današnji glavni grad Bugarske. Međutim, u narednom periodu negdje oko 1387. godine, u bitci kod Pločnika gubi od srpske vojske što je tamošnjim plemićima dalo motiv za novu veliku bitku, onu na Kosovu polju 1389. godine.

1451.

Glavni članak: Murat II

Nakon što je sultan Murat II poveo vojsku i izvršio opsadu Carigrada, njegovi neprijatelji Bizantijci, uz pomoć nekih nezavisnih anadolijskih država su postakli Muratovog mlađeg brata Mustafu (koji je imao svega 13 godina) na pobunu protiv sultana i na opsadu grada Burse. Sultan je zbog novonastale situacije bio prinuđen da prekine opsadu Carigrada, vratio se u Anadoliju i pogubio pobunjenog brata. Anadolijska će država u narednom periodu za neprijatelje imati anadolijske države Ajdinide, Germijanide, Menteše i Tekegilare sve dok ih ne porazi i ne postanu dio Osmanlijskog Carstva.

Murat II je poslije proglasiti rat protiv Venecije, Karamanidskog emirata, Srbije i Mađarske. Karamanidi su poraženi 1428. godine, Venecija se povukla 1432. nakon što je 1430. zajedno sa Bizantijom pretrpjela poraz protiv Osmanlija tokom Opsade Soluna. Tokom 1430-tih godina sultan Murat II je zauzeo ogromne teritorije na Balkanu i uspjeo pripojiti područje današnje Srbije 1439. S obzirom na velika osvajanja i strah kod evropskih država, 1441. godine Sveto rimsko carstvo i Poljska se pridružuju srpsko-mađarskoj koaliciji. Murad II pobjeđuje mađarsku vojsku pod komandom Janka Hunjadija 1444. u bitci kod Varne. Ponovo pobjeđuje kršćansku koaliciju u drugoj bitci na Kosovu.

Kada je osigurao južni dio Balkana, Murat II se vraća kako bi porazio Timurovog sina Šahruk Mirzu i Karamanide i Corum Agri. 1450. pokreće vojsku ka Albaniji i bezuspješno opsjeda dvorac Kruje u nastojanju da uguši otpor na čelu sa Skenderbegom. Tokom zime 1450/1451. Murat II se razbolio i umire u Edirneu. Nasljedio ga je njegov sin Mehmed II, poznatiji kao Mehmed osvajač.