Trnkina kula
43°31′08″N 18°13′40″E / 43.51889°N 18.22778°E Trnkina kula u Argudu, općina Konjic, Bosna i Hercegovina, pripada tzv. gornjehercegovačkom tipu seoskih spratnih stambenih objekata sa ognjištem smještenim uz vanjski zid. Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1]
Lokacija[uredi | uredi izvor]
Trnkina kuća nalazi se u naselju Argud, općina Konjic. Naselje Argud pripada mjesnoj zajednici Bjelimići. Naziv Bjelimići često se poistovjećuje i zamjenjuje sa centralnim dijelom ovoga kraja, sa naseljem Odžaci.
Historija[uredi | uredi izvor]
Stambene seoske kuće dijele se po raznim kriterijima:
- Prema materijalu za gradnju: kamene, drvene, kuće od čerpića
- Prema materijalu krova: slamnare, pločare, daščare
- Prema arhitektonskim kriterijima.
Nije poznat tačan period izgradnje kuće, ali prema autorima Astridi Bugarski i Muhamedu Kadiću slični stambeni objekti u Bosni i Hercegovini su građeni u periodu od prve polovine XIX do prve polovine XX vijeka.
Kuću poznatu kao Trnkina kula sagradio je izvjesni Fejzi (Fejzo) Spahija, za što je angažirao majstore iz Dalmacije koji su, paralelno uz ovu kulu, izgradili još dvije kule u naseljenim mjestima Sopot i Doljani, a po nalogu tadašnjih spahija. Kamene ploče za izradu krovova dovožene su sa lokaliteta Krstac, koji se nalazi iznad naseljenog mjesta Doljani na Bjelimičkom platou.
Opis[uredi | uredi izvor]
Kuće spratnice u najvećem broju građene su u selima oko Neretvice, dok su na drugim stranama građene rjeđe ili nikako. Prema tipologiji spada u spratne kuće (spratnice) tipa dimalučare. Zbog razlika što se javljaju, kod seoskih kuća, u položaju ognjišta i veličini prostora kojim prolazi dim u potkrovlje, što za sobom povlači i određene razlike u prostornoj dispoziciji, može se govoriti o postojanju više tipova spratnica na ovom terenu, a najbrojnije među njima bile su, prema arhitektonskim kriterijima: spratnice gornjehercegovačog tipa i dimalučara. Na osnovu tipologije Astride Bugarski kuću u Argudu možemo svrstati u spratnice gornjhercegovačkog tipa – sa ognjištem smještenim uz vanjski zid.[2]
Kuća ima pravougaonu osnovu, simetrične dispozicije, dimenzija 10 x 8,28 m. Od kote terena do početka krova, kuća ima visinu oko 5,50 m. Prozori izvana imaju pravougaoni zidarski otvor uokviren kamenim šembranama. Na njima nalazili su se demiri od kovanog željeza. Kuća je zidana od kamena krečnjaka: vertikalni uglovi kuće su povezani blokovskom vezom od pravilnih klesanaca, kojim su rađene i prozorske šembrane, te okviri vrata. Lica zidova rađena su od pritesanog kamena. Sve fasade su bile malterisane.
Kuća je pokrivena četverovodnim krovom. Konstrukcija krova je drvena, a pokrov je lim. Pretpostavlja se da je prvobitni pokrov bio od kamenih ploče (ostaci ploča se nalaze oko kuće). Oko kuće je dvorište u kome se nalazi bunar za vodu i masivno kameno korito za napajanje konja napravljeno iz jednog kamenog bloka. U kući je provedena električna energija.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Trnkina kula" (PDF). Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika. Pristupljeno 12. 9. 2017.[mrtav link]
- ^ "Tradicionalni oblici spratnih seoskih stanbenih zgrada u Bosni i Hercegovini". Glasnik etnografskog muzeja u Beogradu, knjiga 54-55, strana 109-131, 1991. Pristupljeno 19. 9. 2017.
