Multietnička država
Multietnička država (također i Višenacionalna ili Višenarodna država) je suverena država čije stanovništvo čine dva ili više naroda odnosno etničkih skupina. Suprotnost ovoj vrsti države je nacionalna država, gdje većinsko stanovništvo čine pripadnici jedne nacije ili naroda. U zavisnosti od definicije nacije (a koja se tiče etničke pripadnosti, jezika i političkog identiteta), višenacionalna država može biti i multikulturna ili višejezična.
Kroz historiju postojale su mnoge multietničke države a današnji primjeri multietničkih država su: Afganistan, Belgija, Bolivija, Bosna i Hercegovina, Brazil, Kanada, Kina, Etiopija, Francuska, Indija, Indonezija, Irak, Madagaskar, Crna Gora, Nigerija, Pakistan, Rusija, Srbija, Južna Afrika, Malezija, Španija, Šri Lanka, Surinam, Turska, Danska, Švicarska i Ujedinjeno Kraljevstvo. Neki primjeri bivših multinacionalnih država koje su tokom historije prestale postojati (uglavnom podjelom na više suverenih država) uključuju Osmanlijsko Carstvo, Britanska Indija, Čehoslovačka, Japansko carstvo, Sovjetski Savez, Jugoslavija i Austro-Ugarska, koja je bila zajednička monarhija dviju multinacionalnih država. Neki analitičari definišu Evropsku uniju kao multinacionalnu državu ili potencijalno takvu državu u budućnosti.
Moderne multinacionalne ili multietničke države[uredi | uredi izvor]
Amerike[uredi | uredi izvor]
Bolivija[uredi | uredi izvor]
Od 2010. godine, pod mandatom predsjednika Evo Moralesa, Bolivija je zvanično definirana kao višenacionalna država, koja priznaje nacionalnu posebnost različitih domorodačkih naroda.
Kanada[uredi | uredi izvor]
Treba li Kanadu doživljavati kao multinacionalnu državu tema je u akademskim[1] ali i u svakodnevnim krugovima. Trenutna politika savezne vlade je da Kanada bude dvojezična, engleski i francuski jezik su i službeni jezici, i multikulturalna država. 2006. godine Dom komuna Kanade glasao je za Vladino poslovanje br. 11, u kojem se navodi da Québec narod formira naciju unutar ujedinjene Kanade.[2]
Azija[uredi | uredi izvor]
Mnoge azijske države su multietničke a neke od njih su date u sljedećoj tabeli:
| Država | Priznate etničke grupe | Najveća etnička grupa | Datum priznanja |
|---|---|---|---|
 Vijetnam |
53 etničkih manjina | Vijetnamci, 86,2% (1999) | Osnivanjem |
 Laos |
47 etniciteta, 149 etničkih grupa | Lao narod, 68% (1995) | Osnivanjem |
 Tajland |
38 etniciteta | Tajski narod, 96%
Bamari, 2% |
Osnivanjem |
 Kambodža |
38 etniciteta | Kmeri, 86,3% Vijetnamci i Kinezi, po 5% svakog naroda |
Osnivanjem |
 Kina |
56 etničkih grupa | Kinezi, 91% (2010) | Osnivanjem (1949) |
 Tajvan |
17 etničkih grupa | Han Taiwanese (84%) Mainlanderi (14%) domorodački narodi (2%). |
Osnivanjem |
Evropa[uredi | uredi izvor]
Belgija[uredi | uredi izvor]
Teritorija Belgije gotovo je jednako podijeljena na dva dijela flamansku Flandriju i frankofonu Valoniju. To je dovelo do političkih nemira tokom 19. i 20. vijeka a bilo je i razlog dugotrajnog problema uspostave belgijske vlade tokom 2007/08. godine. Belgijski mediji su predvidjeli podjelu Belgije kao potencijalno rješenje. Na istoku države postoji i manjina koja govori njemačkim jezikom.
Bosna i Hercegovina[uredi | uredi izvor]
U Bosni i Hercegovini uglavnom žive tri konstitutivna naroda: Bošnjaci (50,11%), Srbi (30,78%) i Hrvati (15,43%). Trenutna politička podjela države uspostavljena je Dejtonskim sporazumom, kojim je priznat drugi nivo vlasti koji se sastoji od dva entiteta: Federacije Bosne i Hercegovine (većinom Bošnjaci i Hrvati) i Republike Srpske (većinom Srbi) pri čemu svaki od entitet zauzima otprilike polovinu teritorije države. Pored entiteta postoji i Distrikt Brčko kao i kantoni unutar Federacije BiH. Danas sve tri etničke grupe imaju jednak ustavni status na cijelom području Bosne i Hercegovine. Država ima dvodomno zakonodavno tijelo i tročlano predsjedništvo sastavljeno od po jednog člana iz svake etničke grupe.
Crna Gora[uredi | uredi izvor]
Crna Gora je jedina evropska država koja nema etničku većinu na nivou države dok pojedine etničke grupe čine većinu stanovništva unutar nekih općina ili regija Crne Gore.
Ruska Federacija[uredi | uredi izvor]
U Rusiji živi preko 160 etničkih grupa i domorodačkih naroda. Najbrojnije stanovništvo čine etnički Rusi, Slaveni s istočnopravoslavnom vjerskom tradicijom, dok su Tatari i Baškiri pretežno muslimani. U Rusiji također živi i određeni broj budističkog stanovništva, poput nomadskih Burjata i Kalmaka, šamanskih naroda Sibira i krajnjeg sjevera, Ugrofinskih naroda ruskog sjeverozapada i područja Volge kao i korejskih stanovnika ostrva Sahalina i naroda Sjevernog Kavkaza.[3]
Od ukupno više od 100 jezika koji se govore u Rusiji, 27 ima status službenog jezika. Od toga, ruski jezik služi kao nacionalni jezik za područje cijele Rusije dok su ostalih 26 jezika službeni samo u odgovarajućim regijama, ruskim republikama.[4] Od svih službenih regionalnih jezika, najrašireniji je tatarski, koji koristi oko 3% stanovništva Rusije.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Cambridge Journals Online - Canadian Journal of Political Science/Revue canadienne de science politique - Abstract - Canada and the Multinational State. Journals.cambridge.org.
- ^ "Journals No. 87 - November 27, 2006 (39-1) - House of Commons of Canada". www.parl.gc.ca. Arhivirano s originala, 31. 5. 2016. Pristupljeno 1. 11. 2019.
- ^ Ethnic groups in Russia Arhivirano 22. 6. 2011. na Wayback Machine, at demoscope.ru
- ^ "ЯЗЫКИ НАРОДОВ РОССИИ". Arhivirano s originala, 7. 4. 2019. Pristupljeno 6. 11. 2019.
- ^ Russia - Language, Culture, Customs and Etiquette Arhivirano 31. 5. 2013. na Wayback Machine at kwintessential.co.uk, Pristupljeno 6. 11. 2019.