Bespilotna letjelica
.jpg)
.jpg)
Bespilotna letjelica (eng. unmanned aerial vehicle – UAV) je letjelica bez posade, koja se može nadzirati na daljinu ili letjeti samostalno upotrebom unaprijed programiranog plana leta ili pomoću složenih autonomnih dinamičkih sistema. Bespilotne letjelica se često koriste u vojne svrhe za izviđanje i napad na ciljeve kao i za civilnu upotrebu, kao što su vatrogasni zadaci, policijsko praćenje ili istraživanje terena. Od Drugog svjetskog rata do danas svakodnevno su u upotrebi u različitim dijelovima svijeta i na različitim zadacima.[1]
Historija[uredi | uredi izvor]
Upotreba bespilotnih letjelica može se pratiti unazad do vremena prije Drugog svjetskog rata. Prvi pokušaji sa letjelicama bez posade izvedeni su 1917. godine u vidu eksperimenata sa radio upravljanjem. Prve letjelice ovog tipa korištene su kao leteće mete u obuci posada protivavionske artiljerije. Tokom Drugog svjetskog rata bilo je pokušaja da se bespilotne platforme upotrijebe u borbi, ali je tehnologija proizvodnje bespilotnih letjelica evoluirala u pravcu proizvodnje vođenih raketa. U godinama koje su slijedile dolazi do naglog tehnološkog razvoja, letjelice koje su se pretežno koristile kao vježbovna sredstva adaptirane su za izvođenje izviđačkih misija.
U periodu zahlađenja odnosa između Istoka i Zapada potreba za bespilotnim platformama raste, posebno poslije obaranja špijunske letjelice U2 nad teritorijom tadašnjeg SSSR-a. Prva masovna upotreba ovih sredstava desila se tokom rata u Vijetnamu, kada su bespilotne letjelice izvršile na hiljade špijunskih misija koje su bile rizične za avione sa posadom. Napredak tehnologija u domenu elektronike naročito razvoj mikroprocesora doveo je do nagle ekspanzije bespilotnih letjelica. Implementacija savremenih opto-elektronskih sistema, navigacionih i komunikacionih sistema omogućila je praktično neograničenu primjenu bespilotnih letjelica.
Proizvođači[uredi | uredi izvor]
Glavni proizvođači bespilotnih letjelica za vojsku su Northrop Grumman, Lockheed Martin i Boeing kao i manje firme: General Atomics, Sikorsky i AAI. Ne-američki proizvođači su EADS, Dassault Aviation, TAI, IAI, Saab i BAE Systems.
Manji proizvođači bespilotnih letjelica su:
- Alpi Aviation
- Denel
- Diamond Aircraft
- Finmeccanica
- Hellenic Aerospace Industry
- EMT
- Jakowlew
- Kamow
- microdrones
- Schiebel Elektronische Geräte
- Swiss UAV
- Vestel
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
- UVS International Arhivirano 25. 9. 2017. na Wayback Machine
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Bespilotne letjelice". hrcak.srce.hr. Pristupljeno 25. 9. 2017.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
- Dronovi - Revolucija na nebu (Televizija Zvijezda - Zvanični kanal)
- „Lansirno sečivo - dronovi liliputanci“. str. 6, magazin „Odbrana“, Arsenal br. 86, Nikola Ostojić , 1. mart 2014.
- „Neprevaziđeno zujanje – godina dronova“. str. 19, magazin „Odbrana“, Arsenal br. 88, Nikola Ostojić , 15. april 2014.