Samostan u Tomislavgradu

Crkve sv. Nikole Tavelića
Crkve sv. Nikole Tavelića
Osnovne informacije
Lokacija	Tomislavgrad
Religija	Katoličanstvo
Država	Bosna i Hercegovina
Status	Samostanska crkva
Oznaka baštine	Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine
Zaštitnik	Sveti Nikola Tavelić
Arhitektonski opis
Arhitekt(i)	Stjepan Podhorski
Arhitektonski tip	Crkva
Arhitektonski stil	Predromanički, sa elementima bizantske i starohrvatske arhitekture
Osnovano od strane	Hercegovačko franjevačka provincija
Glavni ugovarač	fra Mijo Čuić
Smjer fasade	Zapad-istok
Specifikacije
Dužina	39,70 m
Širina	18,20 m
Visina tornja	27,00 m.

Samostan u Tomislavgradu, je franjevački samostan u Mostarsko-duvanjskoj biskupiji, u Tomislavgradu, Bosna i Hercegovina. Proglašen je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine na sjednici održanoj u Sarajevu od 11. oktobra 2017. godine. Odluku donijela je Komisija u sastavu: Amir Pašić, Goran Milojević (predsjedvajući), Radoje Vidović.^[1] Nacionalni spomenik se sastoji od: crkve sv. Nikole Tavelića i zapadnog krila franjevačkog samostana.

Historija[uredi | uredi izvor]

Za izgradnju crkve prikupljeno je 300.000 dinara, a kralj Aleksandar je poslao prilog od 60.000 dinara. Građena je u periodu od 1924. godine a u građevinskom smislu, završena je 1931. godine, kada je pokrivena bakrenim krovom. U potpunosti je završena 1940. godine.

Samostan je građen od 1930. do 1940. godine.

Popravke i sanacioni radov samostana i crkve, koji su bili teško oštećeni 1944. godine eksplozijama avionskih bombi, sanirani su u dugom periodu obnove nakon završetka II svjetskog rata, sve do 1987. godine.

Nakon 2000. godine, prema projektu arhitekte Davorina Smoljana (projektna firma Arhitekt d.o.o. Mostar), samostanu su dograđena tri krila: južno, istočno i sjeverno, koja zajedno sa starom samostanskom zgradom (koja de facto postaje zapadno krilo), čine kvadratno-prstenastu formu sa unutrašnjim klausterom-atrijem.

Opis[uredi | uredi izvor]

Samostan i crkva su izvedeni prema projektu istaknutog hrvatskog arhitekte sa početka 20. stoljeća Stjepana Podhorskog, koji je istražujući i primjenjući morfologiju predromaničkih crkava stvarao novi stil crkvene arhitekture zasnovan na elementima bizantske i starohrvatske arhitekture. Crkva u Tomislavgradu je projektirana kao trobrodna bazilika longitudinalne osnove, sa kupolom iznad latinskog križa, prezbiterijem sa apsidom na istočnoj strani, te asimetrično pozicioniranim crkvenim tornjem na sjeveroistočnom uglu crkve. Dimenzije crkve su 39,70 m, a širina 18,20 m.

Kod oblikovanja vanjskog volumena crkvenog objekta, Podhorsky primijenjuje romanički princip stepenovanja volumena, gradacijom volumena od manjeg prema većem. Kod vanjskog oblikovanja fasada, primijenjeni su dekorativni romanički elementi.

Crkveni toranj je kvadratnog tlocrtnog oblika, dimenzija 5,75 x 5,75 metara, pozicioniran je asimetrično na sjeveroistočnom uglu crkve. Toranj sazidan od pravilnog klesanog kamena ima visinu od oko 27 metara (mjereno do krovnog vijenca tornja). U vertikalnog smislu, rasčlanjen je horizontalnim profiliranim vijencima na tri dijela.