Keramid

Definicija i struktura[uredi | uredi izvor]

Keramidi (lat. cera = vosak + amid) su familija molekula voštanih lipida. Sastoje se od sfingozina i masnih kiselina. U visokim koncentracijama su prisutni u ćelijskim membranama. Oni su jedna od komponenti koje čine lipid sfingomijelin, jedan od glavnih lipida u lipidnom dvosloju. Za razliku od prethodnih pretpostavki, po kojima su keramidi i drugi sfingolipidi ćelijskih membrane čisto strukturni elemenati, naknadno su pribavljeni dokazi da oni mogu sudjelovati i u raznim lipidnim signalizacijama. Primjerice, uključuju se u reguliranje ćelijske diferencijacije, proliferaciju ćelija i programirane ćelijske smrti (PCD). Keramid je komponenta vernix caseosa, voskaste ili siraste bijele supstance pronađene u premazu kože novorođenih ljudkih beba.

Putevi sinteze[uredi | uredi izvor]

Postoje tri glavne oblika generiranja keramida.

U sfingomielinaznom putu koristi enzim (sfingomijelinaza) za razbijanje sfingomijelina u ćelijskoj membrani i otpuštanje keramida.
De novo put stvara keramide od manje složenih molekula.
Stvaranje keramidea također može biti putem razgradnje kompleksnih sfingolipida koji su na kraju razgrađuju u sfingozin. Ovaj se zatim reciklira i ponovno koristiti za formiranje keramida. Taj drugi put se naziva Salvage put.

Hidroliza sfingomijelina[uredi | uredi izvor]

Hidrolizu sfingomijelina katalizira enzim sfingomijelinaza. Pošto je sfingomijelin je jedan od četiri zajednička fosfolipida, nalazi se u ćelijskim plazma-membranama. Implikacije ovog metoda generiranja keramida je da ćelijske membrane bivaju je cilj ekstracelularnog signala koji dovodi do programirane ćelijske smrti. Bilo je istraživanja koja ukazuje i na to da, prilikom jonizirajućeg zračenja koje u nekim ćelijama uzrokuje apoptozu, u ćelijskom membranama ono aktivira sfingomijelinazu i u konačnici generiranje keramida.^[1]

Fiziološka uloga[uredi | uredi izvor]

Budući da je bioaktivni lipid, keramid je uključen u niz fizioloških funkcija, među kojima su apoptoza, zaustavljanje rasta i diferencijacije ćelija, ćelijsko starenje, ćelijska migracija i adhezija. Smatra se da keramidi, uključujući i njihove metaboliti učestvuju u mnogim patološkim poremećajima, među kojima su rak, neurodegeneracija, dijabetes, mikrobna patogeneza, gojaznost, i upala.^[2]^[3]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Haimovitz-Friedman A. et al. (1994): Ionizing radiation acts on cellular membranes to generate ceramide and initiate apoptosis. J. Exp. Med., 180 (2): 525–35.
^ Zeidan Y. H., Hannun Y. A. (2007): Translational aspects of sphingolipid metabolism. Trends Mol. Med., 13 (8): 327–336 |pmid=17588815 |doi=10.1016/j.molmed.2007.06.002}}
^ Wu D. Ren Z., Pae M., Guo W., Cui X., Merrill A. H., Meydani S. N. (2007): Aging up-regulates expression of inflammatory mediators in mouse adipose tissue. The Journal of Immunology, 179 (7): 4829–39 | url = http://www.jimmunol.org/cgi/content/full/179/7/4829

Također pogledajte[uredi | uredi izvor]

[1] Haimovitz-Friedman A. et al. (1994): Ionizing radiation acts on cellular membranes to generate ceramide and initiate apoptosis. J. Exp. Med., 180 (2): 525–35.

[2] Zeidan Y. H., Hannun Y. A. (2007): Translational aspects of sphingolipid metabolism. Trends Mol. Med., 13 (8): 327–336 |pmid=17588815 |doi=10.1016/j.molmed.2007.06.002}}

[3] Wu D. Ren Z., Pae M., Guo W., Cui X., Merrill A. H., Meydani S. N. (2007): Aging up-regulates expression of inflammatory mediators in mouse adipose tissue. The Journal of Immunology, 179 (7): 4829–39 | url = http://www.jimmunol.org/cgi/content/full/179/7/4829

[1]

[2]

[3]