Stara željeznička stanica (Banja Luka)

Nekadašnja željeznička stanica, sada muzej

Stara željeznička stanica u Banjoj Luci jest objekt u kojem je danas smješten Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske. Nalazi se u centru Banje Luke, između ulica Kralja Petra I Karađorđevića i Kninske.

Prva pruga u Bosni i Hercegovini puštena je u saobraćaj 1872. godine, u vrijeme kada je Turska pokušala izgraditi željezničku prugu Istanbul – Beč. Bila je to pruga normalnog kolosijeka od Banje Luke do Dobrljina kod Bosanskog Novog, u dužini od 101,6 km. Saobraćaj obustavljen je 14. novembra 1875. godine zbog nerentabilnosti. Austrougarske vlasti ponovo uspostavljaju saobraćaj od Banje Luke do Dobrljina 1879. godine. Prvog decembra 1891. godine željeznička stanica Banja Luka povezana je sa gradom Banja Luka novoizgrađenom željezničkom prugom u dužini od 3 km. Tada je sagrađena i zgrada glavne željezničke stanice.

Godine 1968. ukinuta je željeznička pruga Banja Luka Grad - Banja Luka Predgrađe, tako da je stanica Banja Luka Predgrađe ponovo postala stanica Banja Luka.

Nakon dislokacije željezničke stanice iz centra grada u predgrađe, objekat željezničke stanice dobio je novu namjenu. Dogradnjom novih sadržaja i adaptacijom postojećih, zgrada željezničke stanice je postala sastavni dio nove autobuske stanice, zatim Umjetničke galerije, a 2004. Postala je Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske.

Opis

Projektovana je u duhu historicizma kao i većina javnih objekata nastalih u Austrougarskom carstvu s kraja 19. stoljeća. Arhitektonski stil neorenesanse je izražen kako u dispoziciji objekta tako i raščlanjenoj i bogatoj fasadnoj dekoraciji.

Zgrada pravougaone je osnove i svojom dužom stranom je orjentirana u pravcu sjeveroistok – jugozapad. Vanjske dimenzije objekta iznose cca 78,0 × 20,0 m. Objekat se sastoji od dva bočna krila i centralnog dijela koji na jugoistočnoj strani ima naglašen glavni ulaz.

Historijska građevina – Stara željeznička stanica (Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske) u Banjoj Luci proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine

Muzej savremene umjetnosti

Muzej savremene umjetnosti Republike Srpske osnovan je 13. januara 1971. godine kao Umjetnička galerija u Banjaluci, nakon akcije likovnih umjetnika sa prostora bivše Jugoslavije i drugih krajeva svijeta, koji su se solidarisali sa Banjalukom, pogođenom katastrofalnim zemljotresom 26. i 27. oktobra 1969. godine. Prikupiljeno je oko 800 umjetničkih djela, što je poslužilo kao temelj za osnivanje institucije i činilo njen početni fundus.

Umjetnička galerija preimenovana je 1994. godine u Galeriju likovnih umjetnosti Republike Srpske. a 2004. godine u Muzej savremene umjetnosti.

U okviru Muzeja djeluju četiri odjeljenja: Odjeljenje zbirki, Informaciono-dokumentacioni centar i biblioteka, Odjeljenje za edukativne programe i Odjeljenje za izložbene i programske djelatnosti.

Najznačajniji dosadašnji projekat institucije je organizacija, produkcija i prezentacija Paviljona Bosne i Hercegovine na 55. Venecijanskom bijenalu 2013. godine, za koji je izabrana izložba "Vrt uživanja" umjetnika Mladena Miljanovića.

Muzej je aktivan član međunarodne organizacije ICOM i redovno obilježava "Međunarodni dan muzeja" i manifestaciju "Evropska noć muzeja".

U okviru internacionalne nagrade "Živa", koju dodjeljuje Forum slavenskih kultura za najbolji muzej jugoistočne Evrope, Muzej je 2014. godine nagrađen specijalnim priznanjem za kreativnost, a istaknuta je i njegova značajna uloga u odnosu prema lokalnoj zajednici i podsticaju stvaralaštva mladih umjetnika.

Literatura

• Ajdin Fevzija, Nacionalna univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine, Sarajevo, 2006 -Historija željeznica Bosne i Hercegovine

Vanjski linkovi

• Zvanična stranica muzeja