Izvorni kôd stranice Darmstadt

{{Geokutija|grad
| ime = Darmstadt
| službeni_naziv = Darmstadt
| slika = Luftbild_Darmstadt_2003.jpg
| opis_slike = Panorama, 2003.
| simbol = Wappen_Darmstadt.svg
| država = {{ZD|NJE}} [[Njemačka]]
| regija = {{ZID|DE-HE}}
| nadmorska_visina = 144
| širina_stepeni = 49| širina_minuta = 52| širina_sekundi = 0| širina_SJ = N
| dužina_stepeni = 8| dužina_minuta = 39| dužina_sekundi = 0| dužina_IZ = E
| površina_urban  = 122.11
| stanovništvo_urban = 149743
| stanovništvo godina = 2014
| stanovništvo_urban_gustoća = 1226
| kod = 06 4 11 000
| gradonačelnik = Hanno Benz
| gradonačelnik_partija = [[SPD]]
| poštanski_broj = 64283–64297
| pozivni broj = +49 06151, 06150 (Wixhausen), 06159
| autooznaka = DA
| karta = Germany location map.svg
| karta_lokacija = Njemačka
| vremenska_zona = [[CET]]
| utc_odstupanje = +1
| vremenska_zona_DST = CEST / UTC+2
| web_stranica = [http://www.darmstadt.de/ www.darmstadt.de]
}}
'''Darmstadt''' je [[Njemačka|njemački]] grad na jugu savezne pokrajine [[Hessen]], administrativno sjedište [[Upravni okrug Darmstadt|istoimenog upravnog okruga]] i distrikta [[Distrikt Darmstadt-Dieburg|Darmstadt-Dieburg]]. Grad pripada oblasti Rajne-Majne i [[Regija Starkenburg|regiji Starkenburg]] i čini jedno od 10 glavnih centara pokrajine Hessen. Ima oko 150.000 stanovnika, dok šira urbana zona (prema [[Eurostat]]u) ima oko 431.000 stanovnika.<ref name="urbanaudit"/>

Darmstadt je nakon [[Frankfurt na Majni|Frankfurta]], [[Wiesbaden]]a i [[Kassel]]a [[Spisak gradova u Hessenu|četvrti najveći grad]] u Hessenu. Najbliži veći gradovi su Frankfurt na Majni i [[Offenbach]] (oko 30&nbsp;km sjeverno), Wiesbaden i [[Mainz]] (oko 40&nbsp;km sjeverozapadno), [[Mannheim]] oko 45&nbsp;km te [[Heidelberg]] (oko 55&nbsp;km južno). Za njegov značaj kao ''grada nauke'', naslov koji mu je 1997. dodijelio hesenski ministar unutrašnjih poslova, može zahvaliti [[Tehnički univerzitet Darmstadt|Tehničkom univerzitetu]] i dvjema višim školama ([[Viša škola Darmstadt|h_da]], [[Evangelička viša škola Darmstadt|EHD]]) s ukupno približno 41.000 učenika i studenata, kao i drugim istraživačkim institucijama. Između ostalih, tu se nalazi i [[GSI centar Helmholtz za istraživanje teških iona]] (njem. ''GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung''), Evropski centar za kontrolu svemirskih letova (ESA/ESOC), [[EUMETSAT|Evropska organizacija za korištenje meteoroloških satelita]] i tri instituta Frauenhoferovog društva. Osim obrazovnih, postoje i velike firme i postrojenja iz komunikacijske i IT-oblasti, gdje se obavljaju značajna istraživanja i razvoj.

Darmštatski status ''centra [[Art Nouveau|Jugendstila]]'' veže se za velikog vojvodu Ernsta Ludviga kad je on 1899. osnovao umjetničku koloniju na uzvišenju Mathildenhöhe.

== Etimologija ==
Porijeklo imena ''Darmstadt'' nije u potpunosti razjašnjeno.<ref name="DARM" /> Najstariji sačuvani spomen naselja pod nazivom ''Darmundestat'' potječe iz [[11. vijek]]a, odnosno nekoliko stotina godina nakon njegovog nastanka. Pokušaji da se objasni porijeklo imena su vrlo različiti:
* Lokalni mediji iznose objašnjenje da je Darmstadt bio utvrđeno naselje nekog [[kralj]]evskog šumskog odmarališta pod nazivom ''Darimund''.
* Drugi vjeruju da ime grada predstavlja izvedenicu iz pojmova ''darre'' što znači vrata ili prepreka i ''mund'' kao zaštita, tako da bi ''Darmundestat'' bio naselje oko nekog utvrđenog prolaza.
* Dalje, neki izvode ime iz [[kelti|keltskog]] korijena ''dar'' u značenju drvo ili jela i ''mont'' kao brdo ili planina.
* Osim ovih objašnjenja, neki pokušavaju identificirati potok ''Darmbach'' kao toponim koji je dao ime gradu. Po ovoj teoriji, Darmstadt bi bio ili mjesto na šumskom potoku ''(Dam-unda-stat)'' ili mjesto na [[močvara|močvari]] ili [[tresetište|tresetištu]] ''(Darm-unda-stat)''. Međutim, protiv ove teorije stoji činjenica da, prema dosadašnjim saznanjima, potok Darmbach je tek mnogo kasnije dobio to ime.<ref name="DARM" />

== Geografija ==
[[Datoteka:Luisenplatz, Darmstadt.jpg|thumb|200px|lijevo|Trg Luisenplatz sa Ludwigovim spomenikom]]
U području Darmstadta spajaju se četiri prirodne geografske cjeline. Na zapadu gradskog područja nalazi se [[gornjorajnska dolina]]. Na nju se, na južnom gradskom području, naslanja uski rub brdovitog lanca [[Bergstraße]], koji odavde zapravo i počinje. Na jugoistoku grada počinje brdovito područje Odenwald, kojem pripada i uzvišenje [[Mathildenhöhe]]. Najsjevernija tačka Odenwalda nalazi se na [[Bundesstraße 26|saveznoj cesti B&nbsp;26]] u blizini Instituta za botaniku i zoologiju. Sjeverozapad Darmstadta pripada zaštićenom parku [[Messeler Hügelland]]. Kroz grad protječu, između ostalih, manje rijeke Darmbach i Modau (kroz južno naselje Eberstadt).

=== Susjedna naselja i gradovi ===
Darmstadt na sjeveru graniči s [[Okrug Offenbach|okrugom Offenbach]], a na istoku, jugu i zapadu sa distriktom Darmstadt-Dieburg. Od sjevera u smjeru kazaljke sata graniči s naseljima [[Egelsbach]], gradovima [[Langen (Hessen)|Langen]] i [[Dreieich]] (sva tri u okrugu Offenbach), naseljima [[Messel]], [[Groß-Zimmern]] i [[Roßdorf (kod Darmstadta)|Roßdorf]], gradom [[Ober-Ramstadt]], naseljima [[Mühltal]] i [[Seeheim-Jugenheim]], gradovima [[Pfungstadt]], [[Griesheim]] i [[Weiterstadt]], kao i naseljem [[Erzhausen]] (svi u distriktu Darmstadt-Dieburg).

=== Administrativna podjela i gradska naselja ===
Područje Darmstadta podijeljeno je na 9 gradskih naselja. Iz statističkih razloga, ona su podijeljena na ''statističke okruge'', a svakom od njih je dodijeljen i određeni broj. Od 9 naselja 5 se ubraja u uži centar grada (okrug od 100 do 500), dok 4 pripadaju vanjskim okruzima (okrug od 600 do 900). To su sljedeća naselja:
[[Datoteka:Map DARMSTADT Stadtteile.svg|mini|250px|lijevo|Podjela grada na naselja]]

{| class="wikitable sortable"
|- align="left"
! br.
! Ime
! Površina<br />[[Hektar|ha]]<ref name="jahrbuch" /><ref name="datenreport" />
! Stanovnika<sup>1</sup>
! Napomena
|-
| 100 || [[Darmstadt-centar]] ||align="right"| 233,0||align="right"| 17.611 || sa gradskim centrom i četvrti ''Eichbergviertel''
|-
| 200 || [[Darmstadt-sjever]] ||align="right"| 1231,9||align="right"| 28.104 || sa četvrtima [[Darmstadt-Johannesviertel|Johannesviertel]], [[Darmstadt-Martinsviertel|Martinsviertel]] i naseljem [[Darmstadt-Waldkolonie|Waldkolonie]] sa četvrti ''[[Darmstadt-Europaviertel|Europaviertel]]''
|-
| 300 || [[Darmstadt-istok]] ||align="right"| 2759,9||align="right"| 13.083 || sa [[Mathildenhöhe]] i četvrti ''Woogsviertel''
|-
| 400 || [[Darmstadt-Bessungen|Bessungen]] ||align="right"| 552,8||align="right"| 12.791 || spojen sa gradom 1. aprila 1888.
|-
| 500 || [[Darmstadt-zapad]] ||align="right"| 1515,9||align="right"| 15.798 || između ostalih sa naseljem ''Heimstättensiedlung''<ref name="siedlungde" />
|-
| 600 || [[Darmstadt-Arheilgen|Arheilgen]] ||align="right"| 1126,8||align="right"| 17.099 || spojen sa gradom 1. aprila 1937. ²
|-
| 700 || [[Darmstadt-Eberstadt|Eberstadt]] ||align="right"| 1809,9||align="right"| 21.979 || spojen sa gradom 1. aprila 1937. ²
|-
| 800 || [[Darmstadt-Wixhausen|Wixhausen]] ||align="right"| 2324,7||align="right"| 5.775 || spojen sa gradom 1. januara 1977.
|-
| 900 || [[Darmstadt-Kranichstein|Kranichstein]] ||align="right"| 655,5||align="right"| 11.036 || —
|- bgcolor="#B0B0B0" class="sortbottom"
| &nbsp; || Darmstadt ||align="right"| 12210,3||align="right"| 150.155 || &nbsp;
|}

¹ <small> stanje: 31. decembar 2010.</small><br>
² <small> Sjedinjavanjem naselja Arheilgen i Eberstadt 1. aprila 1937. Darmstadt je postao velegrad</small>.

== Historija ==
Darmstadtu je status grada darovao car [[Sveto rimsko carstvo|Svetog rimskog carstva]] [[Ludovik IV, car Svetog rimskog carstva|Ludovik IV]] 1330. godine. U to vrijeme Darmstadt je bio vlasništvo grofovije Katzenelnbogen.<ref name="FACTS" /> Tada pod imenom ''Darmstait'', grad je postao drugo sjedište grofovije, sa malehnim zamkom na mjestu današnjeg, mnogo većeg.<ref name="HISTKatz1" /> Kada je loza Katzenelnbogem izumrla 1479. grad je potpao pod vlast landgrofovije Hessen, a bio je i sjedište vladajućih landgrofova (od 1567. do 1806.) a poslije toga (do 1918.) i [[Veliko Vojvodstvo Hessen|Velikog vojvodstva Hessen]].<ref name="HISTKatz2" />

Tokom 19. vijeka, stanovništvo grada je poraslo sa nešto više od 10.000 na 72.000.<ref name="darmstadt-history" /> Politehnička škola, koja je kasnije prerasla u Tehnički univerzitet, danas je poznata kao [[Tehnički univerzitet Darmstadt|TU Darmstadt]], osnovan 1877. godine.<ref name="tu-darmstadt" /> Početkom 20. vijeka, Darmstadt je važan centar umjetničkog pokreta ''Jugendstila'', njemačke varijante [[Art Nouveau]]. Održavanje godišnjih arhitektonskih takmičenja dovelo je do izgradnje mnogih arhitektonskih blaga ovog perioda. Također tokom ovog perioda, hemičar [[Anton Kollisch]] je 1912. radeći za farmaceutsku firmu [[Merck KGaA|Merck]] u Darmstadtu, prvi koji je sintetizirao hemikaliju [[MDMA]] (poznatiju kao ''ecstasy''). Općinsko područje Darmstadta je prošireno 1937. na susjedna područja Arheilgena and Eberstadta, a 1938. grad je administrativno odvojen od okolnog okruga (''Kreis'').

Darmstadt je bio prvi grad u Njemačkoj koji je prisilio [[jevreji|jevreje]] da zatvore svoje radnje početkom 1933. kratko nakon dolaska [[nacizam|nacista]] na vlast. Radnje su bile zatvorene samo jedan dan, radi ''uspostavljanja javnog reda i mira''.<ref name="chareidi" /> Tokom 1942. preko 3.000 jevreja iz Darmstadta su prvo odvedeni u zatvor u Liebigschule, a kasnije u [[Koncentracioni logor|koncentracione logore]],<ref name="HIST" /> gdje ih je većina stradala. U Drugom svjetskom ratu, Darmstadt je prvi put bombardiran 30. jula 1940, a do kraja rata još 34 puta. Stari centar grada je bio znatno uništen nakon britanskog bombardiranja Darmstadta 11. septembra 1944. godine. Ovaj napad je jedan od prvih bombardovanja korištenjem nove tehnike ''vatrene oluje'', koja je kasnije korištena i kod bombardovanja [[Dresden]]a u februaru 1945. a sastojala se iz bacanja zapaljivih bombi oko grada prije nego što su bačene eksplozivne bombe u grad započinjući uništavajući proces širenja požara nošenih vjetrom, čime je grad gotovo potpuno spaljen. Darmstadt je odabran kao sekundarni cilj za napad, ali je prebačen kao osnovni nakon što je primjećeno da je primarni cilj bio ispod oblaka, onemogućavajući vidljivost meta. Tokom ovog najgoreg napada na Darmstadt procjenjuje se da je poginulo od 11.000 do 12.500 stanovnika, dok ih je između 66 i 70 hiljada ostalo bez domova.<ref name="HIST" /> Više od tri četvrtine središta grada je potpuno uništeno.<ref name="histtu" />

Grad je osvojila 4. američka oklopna divizija 20. marta 1945. godine. Nakon rata ponovna izgradnja je urađena u relativno jednolikom arhitektonskom stilu, mada je veći broj historijskih građevina ponovno sagrađen u svom prvobitnom izgledu.

Kroz 19. i 20. vijek, Darmstadt je polahko postao dom mnogih tehnoloških kompanija i istraživačkih instituta, i promovirao se kao ''grad nauke'' počev od 1997. godine. On je dobro poznat kao centar visoke tehnologije u blizini međunarodnog aerodroma Frankfurt, sa važnim aktivnostima u operacijama u vezi svemirskih letova (Evropski centar za svemirske operacije (ESOC) i Evropska organizacija za iskorištavanje meteoroloških satelita (EUMETSAT)), te industrije hemije, farmacije, IT, biotehnologije, telekomunikacija i mehatronike. U 2000. ova regija je osvojila 3 mjesto među 97 njemačkih regija u testu biznis magazina ''WirtschaftsWoche'' koji je vrijednovao njemačke regije po razvijenosti visokih tehnologija.<ref name="FACTS"/> [[Tehnički univerzitet Darmstadt]] (TU Darmstadt) jedan je od najvažnijih tehničkih institucija u Njemačkoj i veoma je poznat po svojim istraživanja i predavanjima u oblasima [[elektrotehnika|elektrotehničkog]], [[mašinski inženjering|mašinskog]] i [[građevinarstvo|građevinskog inženjeringa]]. Zajedno sa ostalim tercijarnim organizacijama, TU je zaslužan za veliku studentsku populaciju u gradu, koja je 2004. godine iznosila 33.547 studentata.<ref name="FACTS"/>

== Saobraćaj ==
[[Datoteka:Darmstadt Bahnhof 2004-11-23d.JPG|thumb|190px|desno|Glavna željeznička stanica (''Hauptbahnhof'') Darmstadt]]

==== Cestovni ====
Kroz zapadni dio gradskog područja prolaze savezni autoputevi A 5 ([[Karlsruhe]]–Frankfurt) i A 67 ([[Mannheim]]–[[Rüsselsheim]]). Oba autoputa se ukrštaju na [[Darmstädter Kreuz]]. Kroz područje grada vode i sljedeće savezne ceste [[Bundesstraße 3|B&nbsp;3]] (Heidelberg–Frankfurt), [[Bundesstraße 26|B&nbsp;26]] (Wolfskehlen−[[Bamberg]]), [[Bundesstraße 42|B&nbsp;42]] ([[Bonn]]−Darmstadt), [[Bundesstraße 426|B&nbsp;426]] (Obernburg−Gernsheim) i [[Bundesstraße 449|B&nbsp;449]] (Darmstadt−Mühltal).

U planu je da se na saveznu cestu B 26 iz pravca istoka nastavi sjeveroistočna zaobilaznica. Međutim, gradnja je zaustavljena u maju 2011. a za skoru realizaciju ovog plana nema izgleda. Osim toga, planira se i daljnja zaobilaznica na cesti B 3 kod Arheilgera kroz zapadnu šumu prema prstenu Eifel. Taj prsten bi se kasnije trebao proširiti do ulice Eschollbrücker.

=== Željeznički ===
Darmštatska glavna željeznička stanica nalazi se na liniji Majna-Neckar i krajnja je tačka hesenske željeznice Odenwald. Regionalne veze postoje prema Frankfurtu na Majni, [[Wiesbaden]]u, [[Aschaffenburg]]u, [[Mannheim]]u, [[Heidelberg]]u kao i prema Erbachu i [[Eberbach]]u. Redovne IC (''InterCity'') direktne veze postoje u pravcima [[Karlsruhe]]/[[Konstanz]], [[Stuttgart]]/[[München]]/[[Salzburg]] kao i u pravcu sjevera prema [[Hamburg]]u, preko [[Kassel]]a, [[Göttingen]]a i [[Hannover]]a. Trenutno u Darmstadtu samo povremeno staju ICE vozovi, a redovna linija se razmatra u aspektu planirane izgradnje nove željezničke pruge između oblasti Rajna-Majna i regije Rajna-Neckar.

== Sport ==
Najpoznatiji darmštatski sportski klub je [[SV Darmstadt 98]] koji od sezone 2015/2016. ponovno igra u [[Fußball-Bundesliga|prvoj njemačkoj nogometnoj ligi]], a ranije je već dva puta nastupao u najviše rangu takmičenja. Svoje domaće utakmice igra na "[[Merck-Stadion am Böllenfalltor]]" kao i na HEAG-stadionu (stadion sa umjetnom travom).

Drugi poznati darmštatski sportski klubovi su ''DSW 1912 Darmstadt'', jedan od najuspješnijih njemačkih plivačkih i triatlonskih klubova, koji za sobom ima brojne titule njemačkih prvaka i ''Darmstadt Diamonds'', jedan od prvih klubova [[američki nogomet|američkog nogometa]] u Hessenu (igra na [[Stadion am Böllenfalltor]] i stadionu u Bürgerpark-Nord). ''RSC Darmstadt'' je jedini južnonjemački predstavnik u njemačkoj prvoj ligi hokeja na koturaljkama. Osim toga, postoje dva [[bejbol]] kluba u Darmstadtu, koji igraju ili su igrali u prvoj ligi: Darmstadt Rockets i Darmstadt Whippets.

== Gradovi partneri ==
*[[Alkmaar]], {{ZID|Holandija}}, od 1958.
*[[Troyes]], {{ZID|Francuska}}, od 1958.
*[[Chesterfield]], {{ZID|Ujedinjeno Kraljevstvo}}, od 1959.
*[[Graz]], {{ZID|Austrija}}, od 1968.
*[[Trondheim]], {{ZID|Norveška}}, od 1968.
*[[Bursa]], {{ZID|Turska}}, od 1971.
*[[Płock]], {{ZID|Poljska}}, od 1988.
*[[Szeged]], {{ZID|Mađarska}}, od 1990.
*[[Gyönk]], {{ZID|Mađarska}}, od 1990.
*[[Freiberg]], [[Saksonija]], {{ZID|Njemačka}}, od 1990.
*[[Brescia]], {{ZID|Italija}}, od 1991.
*[[Saanen-Gstaad]], {{ZID|Švicarska}}, od 1991.
*[[Užgorod]], {{ZID|Ukrajina}}, od 1992.
*[[Liepāja]], {{ZID|Latvija}}, od 1993.
*[[Logroño]], {{ZID|Španija}}, od 2002.

== Reference ==
{{refspisak|2|refs=
<ref name="urbanaudit">urbanaudit.org: [https://web.archive.org/web/20121029014112/http://www.urbanaudit.org/CityProfiles.aspx?CityCode=DE025C&CountryCode=DE Zvanični ''Urban Audit'' Evropske unije.], arhivirano 29. oktobra 2012, pristupljeno 1. oktobra 2014.</ref>
<ref name="DARM">"[https://web.archive.org/web/20090214111110/http://www.echo-online.de/service/template_detail.php3?id=542731 Wo kommt er her, wo will er hin?]" – ''Darmstädter Echo'', 2007-12-03, na njemačkom, arhivirano 14. februara 2009, pristupljeno 1. oktobra 2014.</ref>
<ref name="jahrbuch">[http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache%3AshBzZY_9nEEJ%3Awww.darmstadt.de%2Fstatis%2FPDF%2FJahrbuch%2F02Bevoelkerung%2FK02-16.pdf+Darmstadt+Mitte+Hochschulviertel+filetype%3APDF+Woogsviertel+Fl%C3%A4che&hl=de&gl=de&sig=AHIEtbReWlkbY11SirrZQKoKR73yCsGaEg&pli=1 Godišnjak]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }} na Docs.Google.com</ref>
<ref name="datenreport">[http://www.darmstadt.de/statis/PDF/Jahrbuch/02Bevoelkerung/K02-16.pdf Godišnjak Darmstadta izvještaj 2008, 2. stanovništvo]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
<ref name="siedlungde">{{Cite web |url=http://www.siedlungsnet.de/ |title=Heimstättensiedlung |access-date=1. 10. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110903004307/http://siedlungsnet.de/ |archive-date=3. 9. 2011 |url-status=dead }}</ref>
<ref name="FACTS">{{cite web|url=http://www.darmstadt.de/imperia/md/content/pdf/wirtschaft/4.pdf|title=Essential Facts (brošura sa zvaničnog gradskog websitea)|format=PDF|access-date=19. 3. 2009|archive-date=19. 3. 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090319082609/http://www.darmstadt.de/imperia/md/content/pdf/wirtschaft/4.pdf|url-status=bot: unknown}}</ref>
<ref name="HISTKatz1">[http://www.graf-von-katzenelnbogen.de/burgenseitedarmstadt.html Nebenresidenz Darmstadt (darmstait)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181005073921/http://www.graf-von-katzenelnbogen.de/burgenseitedarmstadt.html |date=5. 10. 2018 }} (sa stranice 'Graf v. Katzenelnbogen', na njemačkom. Učitano 1. oktobra 2014.)</ref>
<ref name="HISTKatz2">[http://www.graf-von-katzenelnbogen.de/geschichtedemandt.html Die Geschichte des Grafenhauses ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181005073209/http://www.graf-von-katzenelnbogen.de/geschichtedemandt.html |date=5. 10. 2018 }} (sa stranice 'Graf v. Katzenelnbogen', na njemačkom. Učitano 1. oktobra 2014.)</ref>
<ref name="darmstadt-history">{{cite web|izdavač=Zvanična web stranica grada|title=Population growth in Darmstadt|url=http://www.darmstadt.de/en/history/index.html|access-date=15. 1. 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20090808205806/http://www.darmstadt.de/en/history/index.html|archive-date=8. 8. 2009|url-status=dead}}</ref> 
<ref name="tu-darmstadt">{{cite web|izdavač=TU Damrstadt|title=Establishment of TU Darmstadt (na njem.)|url=http://www.tu-darmstadt.de/universitaet/profil_1/identitaet/index.de.jsp|access-date=15. 1. 2019|archive-date=3. 4. 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120403080335/http://www.tu-darmstadt.de/universitaet/profil_1/identitaet/index.de.jsp|url-status=dead}}</ref>
<ref name="chareidi">''[https://web.archive.org/web/20110525075700/http://chareidi.shemayisrael.com/archives5761/lechlecha/features.htm Beginning of the End]'' – Musman, Moshe; iz ''Borne Aloft On The Wings Of A Dove'', pristupljeno 25. maja 2011.</ref>
<ref name="HIST">[http://www.darmstadt.de/kultur/geschichte/02648/ Darmstädter Stadtgeschichte 20. Jahrhundert] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070410004257/http://www.darmstadt.de/kultur/geschichte/02648/ |date=10. 4. 2007 }} (sa zvanične web stranice grada, na njemačkom)</ref>
<ref name="histtu">[http://www.tu-darmstadt.de/city/hist.html Darmstadt history] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070610154626/http://www.tu-darmstadt.de/city/hist.html |date=10. 6. 2007 }} (sa web stranice Tehničkog univerziteta Darmstadt)</ref>
}}

{{Gradovi u Njemačkoj}}

[[Kategorija:Gradovi u Hessenu]]
[[Kategorija:Darmstadt|*]]