Izvorni kôd stranice Aleksandar Aljehin

{{Istaknuti članak}}
{{Infokutija_šahista
|ime                  = Aleksandar Aljehin
|slika                = Alexandre Alekhine 01.jpg
|puno ime             = 
|nadimak              = 
|država               = {{ZD|RUSC}} [[Rusko carstvo]], {{ZID|Francuska}}
|datum rođenja        = [[31. oktobar|31. 10.]] [[1892]].
|mjesto rođenja       = [[Moskva]], [[Rusko carstvo]]
|datum smrti          = [[24. mart|24. 3.]] [[1946]].
|mjesto smrti         = [[Estoril]], [[Portugal]]
|titula               = velemajstor
|godine šampion       = [[1927]]–[[1935]], [[1937]]-[[1946]].
|elo                  = 
|elo_max              = 
}}
'''Aleksandar Aleksandrovič Aljehin''' ([[ruski jezik|rus.]] Алекса́ндр Алекса́ндрович Але́хин)<ref>Ostali članovi njegove porodice izgovaraju prezime kao {{IPA|[aˈlʲɔxin]}} (Aljohin). ''Alekhine'' je najčešća [[transkripcija]] u [[engleski jezik|engleskim]] pisanim izvorima, kao i u [[francuski jezik|francuskom]], [[katalonski jezik|katalonskom]], [[portugalski jezik|portugalskom]], [[turski jezik|turskom]] jeziku. Postoji još nekoliko transkripcija za druge jezike: ''Aljechin'' ([[njemački jezik|njemački]], [[danski jezik|danski]], [[holandski jezik|holandski]], [[češki jezik|češki]]), ''Aljehin'' ([[mađarski jezik|mađarski]], [[bosanski jezik|bosanski]]/[[hrvatski jezik|hrvatski]]/[[srpski jezik|srpski]], [[slovenski jezik|slovenski]]), ''Alejin'' ([[španski jezik|španski]]), ''Alechin'' ([[italijanski jezik|italijanski]], [[poljski jezik|poljski]], [[slovački jezik|slovački]], [[švedski jezik|švedski]]), ''Alekhin'' ([[norveški jezik|norveški]]), ''Alehhin'' ([[estonski jezik|estonski]]), ''Alehin'' ([[rumunski jezik|rumunski]], [[finski jezik|finski]]), ''Aļehins'' ([[latvijski jezik|latvijski]]), ''Alechinas'' ili ''Aliochinas'' ([[litvanski jezik|litvanski]]).</ref> bio je četvrti svjetski šahovski prvak. Često se uzima kao jedan od najboljih [[šah]]ista svih vremena.

Aljehin je već sa 22 godine bio među najjačim šahistima svijeta. Tokom [[1920te|1920-ih]] osvaja većinu turnira na kojima učestvuje. [[1927]]. postaje 4. [[Svetsko prvenstvo u šahu|svjetski prvak]] nakon pobjede nad [[José Raúl Capablanca|Capablankom]], dotada smatranim nepobjedivim, u najdužem finalnom meču sve do [[1985]].

Tokom ranih [[1930te|1930-ih]] Aljehin dominira na turnirima i osvaja 2 vrhunska takmičenja s velikom razlikom. Također se takmiči kao prva tabla Francuske na četiri šahovske olimpijade, osvajajući individualne nagrade na svakoj. Od sredine 1930-ih njegovi turnirski rezultati počinju varirati, što se najviše pripisuje [[alkoholizam|alkoholizmu]]. Aljehin nudi revanš Capablanki pod istim uvjetima koji su ranije njemu postavljeni, ali se pregovori vuku godinama, bez velikog pomaka. U međuvremenu s lahkoćom brani titulu u mečevima protiv [[Efim Bogoljubov|Bogoljubova]] [[1929]]. i [[1934]]. [[1935]]. gubi titulu od [[Max Euwe|Euwea]], ali je vraća u revanšu 1937. Njegovi turnirski rezultati i dalje ostaju promjenjivi, u vrijeme kad se uzdižu mlade zvijezde, poput [[Paul Keres|Keresa]] i [[Reuben Fine|Finea]], a [[Mihail Botvinik|Botvinik]] opasno ugrožava njegovu titulu. Pregovori za meč s Keresom ili Botvinikom bivaju prekinuti zbog izbijanja [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]] u Evropi [[1939]].

Aljehin ostaje u okupiranoj Evropi i za vrijeme rata učestvuje na turnirima koji su organizirani od strane [[Nacizam|nacista]]. U to vrijeme pojavljuju se i [[Antisemitizam|antisemitski]] članci pod njegovim imenom, iako je kasnije tvrdio da su oni zapravo napisani od strane nacista. On je imao dobre odnose s nekoliko [[Jevreji|jevrejskih]] šahista, a njegova četvrta [[brak|supruga]] bila je Jevrejka. Nakon rata je bio nepoželjan od strane drugih igrača i organizatora turnira zbog spomenutih tekstova. Pregovori sa Botvinikom za meč za titulu svjetskog prvaka bili su u toku kad Aljehin 1946. iznenada [[smrt|umire]] u Portugalu, pod nerazjašnjenim okolnostima.

Bio je poznat po žestokom i maštovitom napadačkom stilu, kombiniranim s velikim pozicionim umijećem i spretnošću u završnici. On je, također, proizveo inovacije u širokom rasponu šahovskih otvaranja. Statistička mjerenja različito ocjenjuju njegovu snagu u poređenju sa drugim igračima, stavljajući ga između 4. i 18. mjesta u svojim listama najboljih šahista svih vremena. Iako je proglašen "neprijateljem [[SSSR]]-a", nakon antiboljševičkih stavova 1927, tokom [[1950te|1950-ih]] posmrtno je rehabilitiran i priznat kao jedan od osnivača "sovjetske škole", koja je dominirala šahom nakon Drugog svjetskog rata. Visoko je cijenjen kao šahovski pisac i teoretičar, a po njemu ime nosi [[Aljehinova odbrana]], nekoliko varijacija drugih [[šahovsko otvaranje|otvaranja]], te nekoliko [[šahovska studija|studija]] [[Šahovska završnica|završnice]]. Postoje jaki dokazi da je Aljehin objavio "poboljšane" rezultate nekih svojih partija, mada u jednom slučaju možda i nije bio krivac za to.

== Biografija ==
Rođen je u imućnoj [[Plemstvo|plemićkoj]] moskovskoj porodici 31. 10. 1892.<ref>{{cite web|url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/alekhine.htm|title=ALEXANDER ALEKHINE (1892–1946); autor: Bill Wall|access-date=24. 7. 2008|archive-url=https://www.webcitation.org/5kmWZHEVW?url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/alekhine.htm|archive-date=25. 10. 2009|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite book
 | author=Litmanowicz, Władysław & Giżycki, Jerzy
 | title=''Szachy od A do Z''
 | publisher=Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa
 | year=1986
 | pages=16 (poljsko izdanje)
}}</ref><ref>{{cite web
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/winter28.html#4739._When_was_Alekhine_born_C.N.
 | title=Chess Notes Archive 28 - "When was Alekhine born?"
 | access-date=20. 5. 2008
}}</ref><ref>{{cite book
 | author=Kotov Alexander Alexandrovich
 | title=''Alexander Alekhine''
 | publisher=Fizkultura i sport
 | year=1973
 | pages=8 (rusko izdanje)
}}</ref> Njegov otac, Aleksandar Ivanovič Aljehin, bio je zemljoposjednik i poslanik konzervativne zakonodavne "Četvrte Dume"<ref name="DenkerParr">Denker 1995</ref>, a njegova majka, Anisja Ivanovna Aljehina (r. Prohorova), bila je kći bogatog industrijalca. Prve šahovske lekcije dobija od majke, starijeg brata, Alekseja i starije sestre, Varvare.<ref>{{cite web
 | url=http://www.supreme-chess.com/famous-chess-players/alexander-alekhine.html
 | title=Aljehinova biografija na supreme-chess.com
 | access-date=23. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080502133857/http://www.supreme-chess.com/famous-chess-players/alexander-alekhine.html
 | archive-date=2. 5. 2008
 | url-status=dead
 }}</ref><ref>{{cite web
 | url=http://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=10240
 | title=Aljehinova biografija na chessgames.com
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>
=== Rana karijera ([[1902]]-[[1914]]) ===
[[Datoteka:Aliochin A.A. 1909 Karl Bulla.jpg|mini|desno|160p|Aljehin [[1909]].]]
Prva poznata Aljehinova partija bila je sa [[dopisni šah|dopisnog]] turnira koji se održavao [[3. decembar|3. 12.]] [[1902]], kad je imao 10 godina. Između 1902. i [[1911]]. učestvovao je na nekoliko dopisnih turnira koje je sponzorirao časopis "Šahovski vjesnik". [[1907]]. odigrava svoje prvo službeno takmičenje, proljetni turnir ŠK "Moskva". Kasnije te godine završava na diobi od 11. do 13. mjesta na klupskom jesenjem turniru, a njegov brat Aleksej na diobi od 4. do 6-og. Sljedeće godine osvaja proljetni turnir, s 15 godina. 1909. osvaja Sverusko amatersko prvenstvo održano u [[Sankt Peterburg]]u. U narednih nekoliko godina učestvuje na sve jačim turnirima, od kojih su neki bili održani izvan [[Rusija|Rusije]]. Isprva je bilježio promjenjive rezultate, ali se već sa 16 godina učvrstio kao jedan od najboljih igrača Rusije.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames">Fine 1952</ref> Igrao je prvu tablu u 2 prijateljska meča reprezentacija: St. Peterburg - Moskva 1911. i Moskva - St. Peterburg [[1912]] (oba puta remizira s Eugenom Borovskim).<ref>http://www.olimpbase.org</ref> Krajem 1911. seli se u St. Peterburg, gdje se upisuje na Carski pravni fakultet za više društvene slojeve. Do 1912. bio je najjači igrač u peterburškom klubu. Marta 1912. osvaja Zimski turnir peterburškog kluba. Aprila iste godine osvaja turnir 1. kategorije u istom klubu.<ref>{{cite web|title=(Naslov nepoznat)|url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/alekhine.htm|work=|archive-url=https://www.webcitation.org/5kmWZHEVW?url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/alekhine.htm|archive-date=25. 10. 2009|access-date=2. 10. 2010|url-status=dead}}</ref>. Januara 1914. osvaja svoj prvi veliki ruski turnir, kada dijeli 1. mjesto s [[Aron Nimzowitsch|Aronom Nimzowitschem]] na "Sveruskom majstorskom turniru" u St. Peterburgu. Poslije toga su igrali mini-meč za prvu nagradu (oba su dobili po partiju).<ref name="KhalifmanAlekhine1923To1934">Khalifman 2002</ref> Također je odigrao nekoliko mečeva u tom razdoblju i njegovi rezultati pokazivali su isti obrazac: promjenjivo na početku, ali kasnije konstantno dobra igra.

=== Velemajstor najvišeg ranga (1914–1927) ===
Tokom aprila i maja [[1914]] još jedan veliki turnir održan je u prijestonici Ruskog carstva, Sankt Petersburgu, i na njemu Aljehin zauzima 3. mjesto iza [[Emanuel Lasker|Emanuela Laskera]] i Capablanke. Po nekim izvorima, car [[Nikola II, car Rusije|Nikolaj II]] dodijelio je titulu "[[velemajstor]]a" svakom od 5 prvoplasiranih (Lasker, Capablanca, Aljehin, [[Siegbert Tarrasch|Tarrasch]] i [[Frank James Marshall|Marshall]]). Historičar šaha [[Edward Winter (historičar šaha)|Edward Winter]] bavio se ovim pitanjem, istakavši da su prvi podaci koji podržavaju ovu priču članak Roberta Lewisa Taylora u broju ''New Yorkera'' od [[15. juni|15. 6.]] [[1940]] i Marshallova autobiografija "Mojih 50 godina šaha" (1942).<ref name="KCAK">Winter 1999, str. 315-316</ref><ref name="Chess Omnibus">Winter 2003, str. 177-178</ref><ref>{{cite web 
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/winter38.html 
 | title=Chess Note 5144 
 | access-date=15. 6. 2008 
 | archive-date=28. 3. 2017 
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20170328070143/http://www.chesshistory.com/winter/winter38.html 
 | url-status=dead 
 }}</ref> Aljehina je iznenađujući rezultat načinio ozbiljnim kandidatom za Svjetsko prvenstvo u šahu.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/> Bez obzira na to da li je ili nije dobio ovo formalno priznanje, "Aljehin je postao velemajstor u vlastitim očima i u očima publike".<ref>Kalendovský 1992, str. 122</ref> U julu 1914. dijeli 1. mjesto u [[Pariz]]u s Marshallom.<ref name="Soltis1994FJMarshall">Soltis 1994.</ref>
==== Prvi svjetski rat i postrevolucionarna Rusija ====
U toku jula i augusta 1914, početkom Prvog svjetskog rata, Aljehin vodi na turniru u [[Mannheim]]u u [[Njemačka|Njemačkoj]], povodom 19. kongresa Njemačkog šahovskog saveza (''Deutscher Schachbund - DSB'') sa 9 pobjeda, [[remi (šah)|remijem]] i porazom. Dobija nagradu od 1.100 maraka (izračunato u današnjoj protivvrijednosti iznosi oko 11.000 [[euro|eura]]).<ref>{{cite web 
 | url=http://www.chessbase.de/nachrichten.asp?newsid=5003
 | title=Das unvollendete Turnier: Mannheim 1914
 | access-date=30. 5. 2008
}}</ref> Nakon objave rata Rusiji, 11 ruskih igrača (Aljehin, Bogoljubov, Bogarčuk, Flamberg, Kopelman, Maljutin, Rabinovič, Romanovski, Saburov, Seležnjev, Weinstein) biva internirano u [[Reichstadt]] (današnji grad [[Zákupy]] u [[Češka|Češkoj]]). [[14. septembar|14]], [[17. septembar|17.]] i [[29. septembar|29. 9.]] 1914. četverica od njih (Aljehin, Bogarčuk, Saburov i Kopelman) bivaju oslobođeni i dopušta im se povratak kući.<ref>{{cite web
 | url=http://www.chesscafe.com/text/mannheim.txt
 | title=Manheim 1914, The Legend
 | access-date=5. 6. 2008
}}</ref> Aljehin se vraća u Rusiju krajem oktobra 1914. (idući preko [[Švicarska|Švicarske]], [[Italija|Italije]], [[London]]a, [[Stockholm]]a i [[Finska|Finske]]). Peti ruski igrač, Romanovski, oslobođen je [[1915]]<ref>{{cite book
 | author=Romanov, Isaak Zalmanovich
 | title=''Petr Romanovsky'' 
 | publisher=Fizkultura i sport
 | year=1984
 | pages=20 (rusko izdanje)
}}</ref>, a šestom, Flambergu, dozvoljeno je da se vrati u [[Varšava|Varšavu]] [[1916]].
<ref>{{cite web 
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/winter04.html
 | title=3540. The internees
 | access-date=30. 5. 2008
}}</ref>
Nakon povratka u Rusiju Aljehin pomaže u prikupljanju novca za pomoć ruskim šahistima koji su ostali internirani u Njemačkoj igrajući egzibicijske [[simultanka|simultanke]]. Decembra 1915. osvaja turnir u Moskvi. U aprilu 1916. dobija mini-meč protiv Aleksandra Ajvensona sa 2 pobjede i porazom u [[Kijev]]u, a tokom ljeta iste godine služi u Savezu gradova ([[Crveni krst|Crvenom krstu]]) na austrijskom frontu. U septembru igra simultanku [[šah naslijepo|naslijepo]] protiv peterice ljudi u ruskoj vojnoj bolnici u Tarnopolju. 1918. osvaja "Trokružni turnir" u Moskvi. U junu naredne godine nakratko biva zatvoren u "Odesinoj ćeliji smrti" pri odsjeku ''Čeke'' (tajne policije sovjetske Rusije) u [[Odesa|Odesi]], pod sumnjom da je špijun. Optužen je za veze s tzv. bijelom inteligencijom kao njihov kontraobavještajac, nakon ruskog oslobođenja [[Ukrajina|Ukrajine]] od njemačke okupacije. Na zapadu se pojavljuju glasine da je Aljehin likvidiran od strane [[boljševici|boljševika]].

==== 1920-1927. ====
[[Datoteka:Romanovsky-Alekhine_(1920).jpg|mini|desno|230p|Romanovski i Aljehin [[1920]].]]
Kad su se uvjeti u Rusiji poboljšali, Aljehin pokazuje da je među najjačim ruskim igračima. Januara 1920. osvaja "Moskovski šampionat" (11-11), ali nije proglašen prvakom Moskve jer nije bio stanovnik [[grad]]a. Također, oktobra 1920. osvaja "Sverusku šahovsku olimpijadu" u Moskvi (9 pobjeda, 6 remija, bez poraza), a ovaj turnir biva retroaktivno proglašen Prvim prvenstvom SSSR-a u šahu. Njegov brat Aleksej zauzima 3. mjesto na turniru amatera.

Marta 1920. oženio se Aleksandrom Batajevom. Razveli su se iduće godine.<ref>{{cite book |last= Shaburov |first= Yuri |title= Alexander Alekhine. Nepobezhdyonny chempion |trans-title=Alexander Alekhine. Unbeaten champion. |publisher= Golos |year= 1992 |isbn= 5-7055-0852-2 |page=104}}</ref> Kratko vrijeme (1920-21) radi kao [[prevođenje|prevodilac]] za Komunističku internacionalu - [[Kominterna|Kominternu]] i biva imenovan za sekretara u uredu za obrazovanje. U tom svojstvu upoznaje švicarsku novinarku i izaslanicu Kominterne, Annalisu Ruegg, koja je bila 13 godina starija od njega, te se vjenčavaju [[15. mart|15. 3.]] [[1921]]. Ubrzo nakon toga, dobija dozvolu da sa suprugom napusti Rusiju radi posjete [[Zapad]]u, ali se iz te posjete nikad nije vratio. Juna 1921. Aljehin napušta suprugu u Parizu i seli se u [[Berlin]].

Od 1921. do [[1923]]. odigrao je 7 mini-mečeva. Prvo 1921. u Moskvi pobjeđuje Nikolaja Grigorijeva (+2, -0, =5). Zatim, nakon odlaska iz Rusije, remizira s Richardom Teichmannom (+2, -2, =2) i pobjeđuje [[Friedrich Sämisch|Friedricha Sämischa]] (+2, -0, =0) u Berlinu. 1922. pobjeđuje [[Osip Bernstejn|Osipa Bernstejna]] (+1, -0, =1) i Arnolda Aurbacha (+1, -0, =1) u mečevima odigranim u Parizu, te Manuela Golmaya (+1, -0, =1) u Madridu.<ref>{{cite web
 | url=http://www.thechesslibrary.com/files/ShortMatchesOf20thCentury.htm
 | title=Kratki mečevi 20. stoljeća
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20070928140535/http://www.thechesslibrary.com/files/ShortMatchesOf20thCentury.htm
 | archive-date=28. 9. 2007
 | url-status=dead
 }}</ref> Konačno, 1923. dobija Andréa Muffanga (+2, -0, =0) u Parizu.

Od 1921. do 1927. osvaja ili dijeli 1. mjesto na oko 2/3 od mnogih turnira na kojima je igrao. Njegovi ''najmanje uspješni'' rezultati bili su dioba 3. mjesta na turniru u [[Beč]]u 1922, iza [[Akiba Rubinstein|Akibe Rubinsteina]] i [[Richard Réti|Richarda Rétija]], te 3. mjesto u [[New York]]u 1924. iza bivšeg prvaka svijeta, Laskera, i aktuelnog prvaka, Capablanke (ali ispred Marshalla, Rétija, [[Géza Maróczy|Géze Maróczyja]], Bogoljubova, [[Savielly Tartakower|Tartakowera]], [[Frederick Yates|Fredericka Yatesa]], [[Edward Lasker|Edwarda Laskera]] i [[David Janowski|Davida Janowskog]]).<ref name="KhalifmanAlekhine1923To1934"/><ref name="KhalifmanAlekhine1923To1934">Khalifman 2002</ref> Tehnički, Aljehinova igra uglavnom je bila bolja od konkurencije, čak i Capablankine, ali je problem bio nedostatak samopouzdanja u partijama protiv najvećih rivala.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>

Aljehinu je u cijelom ovom periodu glavni cilj bio organizirati meč protiv Capablanke.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/> Smatrao je da najveća prepreka nije Capablankina igra, već jedan uvjet iz "Londonskih pravila 1922" (na kojem je sam Capablanca insistirao) da izazivač mora osigurati 10.000 [[američki dolar|dolara]], od kojih više od pola pripada braniocu titule, čak i u slučaju poraza (10.000 dolara je 1927. vrijedilo kao 391.000 $ [[2006]].<ref name="measuringworthUSDollars">Za konverziju su korištene zarade. Ako se koristi potrošačka cijena, iznos je oko 257.000 $. {{cite web
 | url=http://www.measuringworth.com/uscompare/
 | title=Šest načina da se izračuna relativna vrijednost iznosa u američkim dolarima, od 1774. do danas
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>). Aljehin u novembru 1921, a Rubinstein i Nimzowitsch 1923. izazivaju Capablanku, ali bezuspješno pokušavaju sakupiti navedeni iznos.<ref name="chessmaniacCapablancaOnlineTribute">{{cite web
 | title=Jose Raul Capablanca: Online Chess Tribute
 | url=http://www.chessmaniac.com/2007/06/jose-raul-capablanca-online-chess.php
 | date=28. 6. 2007
 | publisher=chessmaniac.com
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-date=13. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080513151615/http://www.chessmaniac.com/2007/06/jose-raul-capablanca-online-chess.php
 | url-status=dead
 }}</ref><ref name="chessgamesNewYork1924">{{cite web
 | title=New York 1924
 | url=http://www.chessgames.com/perl/chesscollection?cid=1007158
 | publisher=chessgames
 | access-date=20. 5. 2008
}}</ref> Prikupljanje novca bio je Aljehinov primarni cilj, tako da čak i odlazi na turneju, igrajući egzibicijske simultanke za skromne naknade iz dana u dan.<ref name="ScottishChessAlekhine1923">{{cite journal
 | title=Aljehin i ljubav: Greenock, 1923.
 | author=Linklater, J.
 | journal=Scottish Chess Magazine
 | issue=189
 | date=mart 1989
 | url=http://www.chessscotland.com/history/Alekhine_visit.htm
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090214032034/http://www.chessscotland.com/history/Alekhine_visit.htm
 | archive-date=14. 2. 2009
 | url-status=dead
 }}</ref> U New Yorku [[27. april|27. 4.]] [[1924]] obara svjetski rekord igrajući simultanku naslijepo na 26 [[šahovska tabla|tabli]] (prethodni rekord bio je 25, koji je postavio Gyula Breyer), dobivši 16, remiziravši i izgubivši po 5 partija, nakon 12 sati igre. Obara vlastiti rekord [[1. februar|1. 2.]] [[1925]], igrajući u Parizu vezanih očiju simultanku istovremeno na 28 tabli, ostvarivši pri tom 22 pobjede, 3 remija i 3 poraza.<ref>{{cite web
 |url=http://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=10240
 |title=Aljehin na www.chessgames.com
 |access-date=23. 5. 2008
}}</ref>

Tokom 1925. postaje francuski državljanin i upisuje se na Pravni fakultet na [[Sorbona|Sorboni]]. Iako se izvori razlikuju u vezi s tim da li je ili nije završio te studije, tokom 1930-ih bio je poznat kao "dr. Aljehin".<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/><ref>{{citation
 | title=Chess Champion
 | newspaper=Time Magazine
 | date=30. 12. 1935
 | url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,848404,00.html
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-date=6. 2. 2009
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090206220743/https://time.com/time/magazine/article/0,9171,848404,00.html
 | url-status=dead
 }}</ref> Tema njegove teze bila je "Kineski zatvorski sistem". On je, međutim, još 1914. diplomirao pravo u Sankt Peterburgu, ali se njime nije nikada bavio.<ref>Reshevsky 1976, str. 77</ref>

Oktobra 1926. osvaja turnir u [[Buenos Aires]]u. Od decembra 1926. do januara 1927. igra meč protiv Euwea i pobjeđuje (5,5-4,5). Iste godine oženio se treći put, sada Nadeždom Vasilijevom (r. Fabricki), starijom ženom, udovicom ruskog generala V. Vasilijeva.<ref>{{cite web
 | url=http://canal-h.net/webs/rguerrero001/alekhine1.htm
 | title=Aljehinova biografija na canal-h.net
 | access-date=20. 5. 2008
}}</ref>

=== Svjetski prvak: Prva vladavina (1927–1935) ===
[[Datoteka:José Raúl Capablanca 1931.jpg|mini|desno|250p|Capablanca, protiv koga Aljehin osvaja titulu svjetskog prvaka 1927. Pregovori za revanš-meč odužili su se i nikad nisu urodili plodom.]]
Konačno, 1927. Aljehin uspijeva izazvati Capablanku jer iza njega staje grupa argentinskih biznismena i sam predsjednik [[Argentina|Argentine]], koji su garantirali sredstva<ref name="chesscornerCapablanca">{{cite web
 | url=http://www.chesscorner.com/worldchamps/capablanca/capablanca.htm
 | title=Jose Raul Capablanca
 | publisher=chesscorner.com
 | access-date=23. 5. 2008
 | archive-date=8. 8. 2011
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110808205439/http://www.chesscorner.com/worldchamps/capablanca/capablanca.htm
 | url-status=dead
 }}</ref> i organizirali meč u "Club de ajedrez Argentino" iz Buenos Airesa.<ref name="WinterCapablancaVsAlekhine1927">{{cite web
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/extra/capablancaalekhine1927.html
 | title=Capablanca v Alekhine, 1927
 | author=Winter, E.
 | access-date=23. 5. 2008
}} Originalni izvori uključuju:
* {{cite journal
 | pages=66
 | journal=Ajedrez American
 | title=(naslov nepoznat)
 | date=decembar 1927
}};
* {{cite journal
 | pages=454
 | date=oktobar 1926
 | journal=British Chess Magazine
 | title=(naslov nepoznat)
 | author=Sergeant, P. W.
}};
* {{cite journal
 | journal=La Prensa
 | title=(naslov nepoznat)
 | date=14. 9. 1927
}};
Odmah nakon pobjede Aljehin je objavio svoje uvjete za revanš, kako je navedeno u: {{cite journal
 | date=30. 11. 1927
 | journal=La Prensa
 | title=(naslov nepoznat)
}}</ref>. Meč je održan od septembra do novembra 1927. u Buenos Airesu i Aljehin osvaja titulu skorom +6, -3, =25.<ref name="graemecreeWorldChessChampionship1927"/> Ovo će biti formalno najduže igrani meč za titulu prvaka sve do [[1984]]. i duela [[Anatolij Karpov|Anatolija Karpova]] i [[Gari Kasparov|Garija Kasparova]].<ref>{{cite journal
 | last=Byrne
 | first=R.
 | date=21. 12. 1984
 | title=Chess title match to become longest one in modern era
 | journal=[[The New York Times]]
 | url=http://www.nytimes.com/1984/12/21/nyregion/chess-title-match-to-become-longest-one-in-modern-era.html
 | access-date=3. 6. 2009
}}</ref> Rezultat meča iznenadio je gotovo čitav šahovski svijet jer Aljehin prethodno nikad nije dobio nijednu partiju protiv [[Kuba]]nca.<ref name="graemecreeWorldChessChampionship1927">{{cite web
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20050121124900/http://members.aol.com/graemecree/chesschamps/world/world1927.htm
 | url=http://members.aol.com/graemecree/chesschamps/world/world1927.htm
 | archive-date=21. 1. 2005
 | title=1927 World Chess Championship
 | last=Cree
 | first=G.
 | access-date=2. 6. 2009
 | url-status=live
 }}</ref> Nakon Capablankine smrti i sam Aljehin izrazio je iznenađenje svojom pobjedom, smatrajući da 1927. on nije bio bolji igrač od Kubanca i sugerirajući na Capablankine probleme sa samopouzdanjem kad stvari krenu nepredviđenim tokom.<ref name="AlekhineTribToCapa">A. Aljehin, A, U počast Capablanki, str. 157–158 u: A. Aljehin, ''107 velikih šahovskih bitaka'', tr. E. G. Winter, [[Oxford University Press]], [[1980]].</ref>. Capablanca je ušao u meč bez fizičke i psihičke pripreme<ref name="Dumont1959MemoirOfCapa">{{cite book 
 | author=Du Mont, J.
 | chapter=Memoir of Capablanca
 | title=Capablanca's Hundred Best Games of Chess
 | editor=Golombek, H. 
 | publisher=G. Bell & Sons
 | date=1959
 | pages=1-18
}}</ref><ref name="Reinfeld1942ImmortalGamesOfCapaBio">{{cite book
 | last=Reinfeld
 | first=F.
 | title=The Immortal Games of Capablanca
 | publisher=Courier Dover Publications
 | date=1942
 | pages=1-13
 | chapter=Biography
 | ISBN=0486263339
 | url=http://books.google.co.uk/books?hl=en&lr=&id=bUdw5Zc1diEC&oi=fnd&pg=PA1&dq=capablanca+biography&ots=nh0yLZNBgR&sig=Cz58-_tgv-FDcavyRz1N6fzLx3Q#PPA13,M1|access-date=1. 6. 2009
}}</ref>, dok je Aljehin bio u dobrom fizičkom stanju, detaljno prostudiravši protivnikovu igru.<ref>{{cite book
 | author1=Pachman, L.
 | author2=Russell, A.S.
 | title=Modern chess strategy
 | publisher=Courier Dover
 | date=1971
 | pages=306
 | chapter=Individual Style: Psychological Play
 | ISBN=0486202909
 | url=http://books.google.co.uk/books?id=TdWNkSYLQ8gC&pg=PA306&dq=alekhine+change+style&lr=#PPA305,M1
 | access-date=2. 6. 2009
}}</ref> Prema Kasparovu, Aljehinove analize otkrivaju mnoge sitne slabosti, koje su postojale, jer Capablanca nije radio na poboljšanju igre.<ref>{{cite web
 | url=http://www.chesscafe.com/text/skittles209.pdf|title=Interview with Garry Kasparov: Part 2
 | author1=Kasparov, G.
 | author2=Russell, H. W.
 | date=28. 7. 2003
 | access-date=3. 6. 2009
}}</ref> [[Vladimir Kramnik]] dodaje da je to bio prvi meč u kojem Capablanca nije lahko dobijao partije.<ref name="KramnikSteinitzToKasparov">{{cite web
 | url=http://www.kramnik.com/eng/interviews/getinterview.aspx?id=61
 | title=Interviju s Kramnikom: Od Steinitza do Kasparova
 | author=Kramnik, V.
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080512052013/http://www.kramnik.com/eng/interviews/getinterview.aspx?id=61
 | archive-date=12. 5. 2008
 | url-status=dead
 }}</ref>

Tokom cijelog meča iz 1927. vodila se žestoka borba, koja je trajala gotovo 2 i po [[mjesec (period)|mjeseca]]. Aljehin dobija prvu partiju kao crni igrajući [[Francuska odbrana|Francusku odbranu]], uz Capablankinu pomalo pasivnu igru u [[Šahovska središnjica|središnjici]]; ovo je ujedno bila i njegova prva pobjeda nad Kubancem u nekom ozbiljnijem takmičenju, nakon 13 godina pokušavanja. Capablanca izjednačuje u trećoj partiji, a zatim dobija i sedmu, obje bijelim figurama, te tako prelazi u vodstvo. Aljehin veže 2 pobjede u 11. i 12. partiji nakon što je u objema primorao protivnika na predaju, te ponovo preuzima vodstvo. Čak je i nakon 31. partije vodio 4-3, uz 24 remija, te je izgledalo da će meč trajati još nekoliko sedmica. Ali potom dobija 32. i 34. partiju, dok u 33. remizira, da bi potvrdio titulu. Capablanca ne dobija nijedan meč kao crni, dok je Aljehin istim figurama dobio čak 3 partije. Tokom cijelog meča Aljehin je igrao mnogo više oprezno, solidno i tiho nego što je to radio u prethodnim susretima s Capablankom, izbjegavajući nepotrebne ili nelogične [[šahovska taktika|taktičke]] avanture, koje su ga u prethodnim mečevima često dovodile do poraza. Čini se da je njegova [[šahovska strategija|strategija]] bila čekanje da se prvak umori i oslabi, što se na kraju vjerovatno i desilo. Što se tiče otvaranja, oba igrača favorizirala su različite oblike [[Damin gambit|Daminog gambita]] u većini partija, izbjegavajući oštrija i manje analizirana [[hipermodernizam (šah)|hipermoderna]] otvaranja. Tokom cijele profesionalne karijere Capablanca nije bio izazivan ni pritiskan većim brojem uzastopnih veoma teških partija na način na koji je to Aljehin bio u stanju postići.

Odmah nakon pobjede Aljehin najavljuje da je spreman dati priliku za revanš Capablanki, pod istim uvjetima koje je tražio i Capablanca, tj. da izazivač treba osigurati iznos od 10.000 dolara, od čega više od pola pripada braniocu titule, čak i u slučaju poraza.<ref name="WinterCapablancaVsAlekhine1927"/> Nakon Capablankine smrti Aljehin je izjavio da je taj čuveni uvjet zapravo bio pokušaj Kubanca da izbjegne izazivače.<ref name="AlekhineTribToCapa"/> Pregovori su se vukli nekoliko godina, prekidajući se kad se činilo da je dogovor postignut. S vremenom je njihov odnos jako zahladnio, a Aljehin počinje tražiti mnogo veće iznose za učešće na turnirima gdje nastupa i Capablanca.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>

Velemajstor [[Robert Byrne]] pisao je da je Aljehin otada za naredne mečeve svjesno počeo mnogo više favorizirati nešto slabije protivnike nego opciju da Kubancu pruži revanš.<ref>''The Immortal Games of Capablanca'', autor: Fred Reinfeld, "Dover Publishers" (uvod)</ref>
 
[[Datoteka:Aljehin - Bogoljubov.jpg|mini|desno|250p|Bogoljubov (desno) gubi mečeve za titulu protiv Aljehina (lijevo) 1929. i 1934. Emanuel Lasker (u sredini) prati meč.]]
Iako se nikad nije dogovorio oko uvjeta revanša s Capablankom, igra 2 meča protiv Bogoljubova, "službenog [[FIDE]] izazivača", [[1929]]. i [[1934]]; oba puta dobija hendikep.<ref name="WinterChessNotesArchive17"/><ref>{{cite web
 | url=http://www.chessgames.com/perl/chess.pl?tid=54142
 | title=Aljehin - Bogoljubov 1934
 | access-date=24. 5. 2008
}}</ref> Prvi meč održan je u [[Wiesbaden]]u, [[Heidelberg]]u, [[Berlin]]u, [[Den Haag]]u i [[Amsterdam]]u od septembra do novembra 1929. Aljehin odbranjuje naslov skorom +11, -5, =9. Od aprila do juna 1934. ponovo se suočava sa Bogoljubovim u revanš-meču, održanom u 12 njemačkih gradova i dobija ga s 5 poena razlike (+8, -3, =15). Bogoljubov je 1929. imao već 40 godina i vjerovatno je i njegov igrački zenit bio prošao.

Nakon meča za titulu prvaka Aljehin se vraća u Pariz i govori protiv boljševizma. Nakon toga Nikolaj Kriljenko, predsjednik Sovjetskog šahovskog saveza, objavljuje službeni memorandum u kojem navodi da Aljehina treba smatrati neprijateljem Sovjeta. Sovjetski šahovski savez prekida svaki kontakt s Aljehinom do kraja 1930-ih. Njegov stariji brat Aleksej, s kojim je Aleksandar imao veoma blizak odnos, javno odbacuje i njega i njegova antisovjetska gledišta ubrzo nakon ove objave, no Aleksej je imao vrlo malo izbora pri donošenju ove odluke.<ref name="chessarchAlexey">{{cite web
 | url=http://www.chessarch.com/excavations/0009_alexey/alexey.shtml
 | title=Aleksej, Aljehinov brat
 | author=Lissowski, T.
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-date=19. 4. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080419053022/http://www.chessarch.com/excavations/0009_alexey/alexey.shtml
 | url-status=dead
 }} Glavni izvor je: Kotov 1975, str. 140</ref>. Augusta 1939. Aleksej biva ubijen u Rusiji.<ref name="WallAlekhineandtheNazis">{{cite web
 | url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/nazi.htm
 | title=Alekhine and the Nazis
 | author=Wall, W.
 | access-date=24. 5. 2008
 | archive-url=https://www.webcitation.org/5kg6NDmbW?url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/nazi.htm
 | archive-date=21. 10. 2009
 
 | url-status=dead
 }}</ref>

Aljehin dominira šahom sredinom 1930-ih.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/> Njegove najčuvenije turnirske pobjede bile su u [[Šahovski turnir u San Remu 1930.|San Remu 1930]] (+13, =2, 3,5 boda ispred Nimzowitscha) i [[Bled]]u 1931 (+15 =11, 5,5 bodova ispred Bogoljubova). Osvaja većinu drugih turnira na kojima igra, dijeli 1. mjesto na dva, a njegovo prvo slabije mjesto biva u Hastingsu 1933/34 (dijeli 2. mjesto, 0,5 bodova iza [[Salo Flohr|Flohra]]). 1933. također dobija egzibicijski meč protiv Rafaela Cintrona (+4, -0, =0) u [[San Juan (Portoriko)|San Juanu]], ali protiv O. Bernstejna uspijeva samo remizirati (+1, -1, =2) u Parizu.<ref name="alekhinechessAlekhineResults">{{cite web
 | url=http://www.alekhinechess.com/english/alekhine/results.html
 | title=Aljehinovi rezultati na www.alekhinechess.com
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090105174938/http://www.alekhinechess.com/english/alekhine/results.html
 | archive-date=5. 1. 2009
 | url-status=dead
 }}</ref>

Od 1930. do 1935. nastupa kao prva tabla Francuske na 4 [[Šahovska olimpijada|šahovske olimpijade]], osvojivši prvu nagradu za briljantnost u [[Hamburg]]u [[Šahovska olimpijada 1930.|1930]], zlatnu medalju za igru u [[Prag]]u [[Šahovska olimpijada 1931.|1931]]. i Folkestoneu [[Šahovska olimpijada 1933.|1933]]. i srebrnu medalju za duel "1-na-1" u Varšavi [[1935]]. Njegov poraz od [[Latvija|latvijskog]] [[Šahovski majstor|majstora]] [[Hermanis Matisons|Hermanisa Matisonsa]] u Pragu 1931. bio je ujedno i njegov prvi poraz na nekom ozbiljnijem šahovskom takmičenju od osvajanja svjetskog prvenstva.

Ranih 1930-ih putuje po svijetu istovremeno igrajući simultanke poput onih na [[Havaji]]ma, u [[Tokyo|Tokyju]], [[Manila|Manili]], [[Singapur]]u<ref>{{cite web
 | url=http://www.chesscafe.com/text/skittles217.pdf
 | title=Aljehinove šahovske egzibicije u Singapuru 1933
 | format=PDF
 | access-date=20. 5. 2008
}}</ref>, [[Šangaj]]u, [[Hong Kong]]u i [[Holandska istočna Indija|Holandskoj istočnoj Indiji]] (današnjoj [[Indonezija|Indoneziji]]). Jula 1933. igra simultanku naslijepo na 32 table (ponovo svjetski rekord) u [[Chicago|Chicagu]], dobivši 19, remiziravši 9 i izgubivši 4 partije.<ref>Donaldson 1992, str. 35</ref>

1934. ženi se četvrti put, sada sa Grace Freeman (r. Wishard), 16 godina starijom od njega. Rođena Amerikanka, udovica britanskog plantažera [[čaj]]a na [[Cejlon]]u, zadržava do kraja života svoje [[Velika Britanija|britansko]] državljanstvo i ostaje Aljehinova supruga sve do njegove smrti.

=== Gubitak titule prvaka (1935–1937) ===
[[Datoteka:Max_Euwebeeld.jpg|mini|desno|160p|Statua Maxa Euwea]]
1933. holandski šahist Max Euwe izaziva Aljehina za titulu prvaka. Euwe je ranih 1930-ih smatran jednim od triju dostojnih izazivača (pored Capablanke i Flohra).<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>. [[3. oktobar|3. 10.]] 1935. počinje meč za titulu u Zandvoortu, [[Holandija]] Iako Aljehin stječe rano vodstvo, od 13. partije pa nadalje Euwe dobija dvostruko više partija od Aljehina. Izazivač postaje novi prvak svijeta [[15. decembar|15. 12.]] 1935, skorom od 9 pobjeda, 13 remija i 8 poraza.<ref name="chessgamesAlehineEuwe1935Table">{{cite web
 | url=http://www.chessgames.com/perl/chess.pl?tid=54135
 | title=Alekhine vs Euwe 1935
 | publisher=chessgames.com
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref> Ovo je ujedno bio i prvi meč za titulu koji je imao službene sekundante: Aljehinov je bio [[Salo Landau]], a Euweov Géza Maróczy.<ref name="WinterChessNotes5202">{{cite web
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/winter39.html#5214._Ernst_Klein_C.N._5202
 | title=Chess Notes (5202)
 | author=Winter, E.
 | access-date=20. 5. 2008
}}</ref> Euweova pobjeda bila je veliko iznenađenje i ponekad se pripisuje Aljehinovom alkoholizmu. Flohr, koji je, također, pomogao Euweu u toku meča, ističe da je Aljehinu više problema napravilo preveliko samopouzdanje nego alkohol, a i sam Aljehin ranije je rekao da će lahko pobijediti.<ref name="Sosonko2001RememberingEuwePart1"/><ref name="Münninghoff2001EuweBiography">Münninghoff 2001</ref> Kasniji svjetski prvaci, [[Vasilij Smislov]], [[Boris Spaski]], Anatolij Karpov i Gari Kasparov, koji su analizirali meč za svoje potrebe, potvrdili su da je Euweova pobjeda bila opravdana i da je standard njegove igre bio dostojan titule svjetskog prvaka.<ref name="Sosonko2001RememberingEuwePart1">{{cite web
 | url=http://www.chesscafe.com/text/skittles167.pdf
 | title=Remembering Max Euwe, Part 1
 | author=Gennadi Sosonko
 | year=2001
 | publisher=The Chess Cafe
 | access-date=20. 5. 2008
|format=PDF}}</ref>

U 18 mjeseci po gubitku titule Aljehin nastupa na 10 turnira, s promjenjivim rezultatima: dijeli 1. mjesto s Keresom na u [[Bad Neuheim]]u maja 1936, pobjeđuje u [[Dresden]]u juna 1936, drugi je (iza Flohra) jula 1936. na turniru u [[Poděbrady]]ju, šesti je augusta 1936. u [[Nottingham]]u (iza Capablanke, Botvinika, Finea, [[Samuel Reshevsky|Reshevskyja]] i Euwea), oktobra 1936. biva treći u Amsterdamu (iza Euwea i Finea), dijeli 1. mjesto s Landauom na "Kvadringalu" u Amsterdamu također oktobra 1936, osvaja Novogodišnji turnir u Hastingsu 1936/37. ispred Finea i [[Erich Eliskases|Ericha Eliskasesa]], 1. mjesto na "Kvadrangularu" u [[Nica|Nici]] marta 1937, treći je (iza Keresa i Finea) u [[Margate]]u, aprila 1937; dijeli 4. mjesto s Keresom iza Flohra, Reshevskyja i Vladimira Petrova u Kemeriju juna i jula 1937; zatim dijeli 2. mjesto sa Bogoljubovim, iza Euwea, na "Kvadrangularu" u Bad Neuheimu jula 1937.<ref name="WallAlekhine">{{cite web
 | url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/alekhine.htm
 | title=Alexander Alekhine (1892–1946)
 | author=Wall, W.
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-url=https://www.webcitation.org/5kmWZHEVW?url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/alekhine.htm
 | archive-date=25. 10. 2009
 
 | url-status=dead
 }}</ref>

=== Povratak titule i druga vladavina (1937–1946) ===
==== 1937-1939. ====
[[Datoteka:Bundesarchiv_Bild_102-10524,_Alexander_Aljechin.jpg‎|mini|desno|230p|Aljehin na jednoj od svojih brojnih simultanki.]] 
Euwe je brzo organizirao revanš-meč, nešto što Capablanca nikako nije uspio nakon 1927. Aljehin je povratio titulu od Euwea decembra 1937, s velikom razlikom (+10, -4, =11). U ovom meču, koji je održan u Holandiji, Euweov sekundant bio je Fine, a Aljehinov Eliskases. Meč je u početku bio prava borba, ali je u finišu Euwe drastično popustio, izgubivši 4 od posljednjih 5 partija.<ref name="KramnikSteinitzToKasparov"/><ref name="chessgamesAlehineEuwe1937Table">{{cite web
 | url=http://www.chessgames.com/perl/chess.pl?tid=54136
 | title=Alekhine vs Euwe 1937
 | publisher=chessgames.com
 | access-date=20. 5. 2008
}}</ref> Fine ovaj kolaps pripisuje živčanim napetostima, do kojih je vjerovatno došlo zbog velikog truda da se podjednako održe mirnoća i koncentracija tokom cijelog meča. Aljehin više nije igrao šampionske mečeve i držao je titulu do smrti.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>

[[1938]]. počinje sjajno za Aljehina jer osvaja "Montevideo turnir" u Carrasku (mart), Margate (april) i dijeli 1. mjesto sa Georgeom Alanom Thomasom u [[Plymouth]]u (septembar). U novembru, međutim, završava na diobi od 4. do 6. mjesta s Euweom i Reshevskyjem, iza Keresa, Finea i Botvinika, ali ispred Capablanke i Flohra, na poznatom [[Šahovski turnir AVRO 1938.|turniru AVRO]] u Holandiji. U Aljehinovoj dugogodišnjoj karijeri ovo je prvi i jedini put da je bio bolje plasiran od Capablanke na nekom turniru. Ovaj se turnir igrao u svakom od nekoliko gradova domaćina za nekoliko dana u isto vrijeme, te zbog toga možda i ne čudi da mlade zvijezde u usponu osvajaju prva 3 mjesta, dok su za starije igrače česta putovanja postala vrlo naporna.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/> Zanimljivo, Capablanca je na ovom turniru pretrpio lakši [[moždani udar]], mada je on to poricao.

Odmah nakon "AVRO turnira" Botvinik, koji zauzima 3. mjesto, izaziva Aljehina za titulu prvaka. Složili su se da nagradni fond bude 10.000 dolara, od kojih 2/3 idu pobjedniku, i da će, ako meč bude održan u Moskvi, Aljehin biti pozvan najmanje 3 mjeseca ranije kako bi učestvovao na turniru i kako bi se dobro pripremio. Ostali detalji nisu bili ugovoreni kad je izbio [[Drugi svjetski rat]], koji prekida pregovore, koji će biti obnovljeni tek nakon rata.<ref name="KharitonBattleThatNeverWas">{{cite web
 | url=http://ryxi.com/games/78-639-lev-khariton-the-battle-that-never-was-read.shtml
 | title=Lev Khariton:The Battle That Never Was
 | author=Khariton, L.
 | date=29. 12. 2004
 | access-date=23. 5. 2008
 | archive-date=23. 11. 2005
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20051123104452/http://ryxi.com/games/78-639-lev-khariton-the-battle-that-never-was-read.shtml
 | url-status=dead
 }} Zasnovano na Botvinikovim memoarima.</ref>

Keres, koji osvaja "AVRO turnir" na produžetke protiv Finea, također izaziva Aljehina na meč za titulu. Pregovori su vođeni tokom 1939, kad izbija rat. Tokom rata Keresova domovina, [[Estonija]], biva napadnuta od [[SSSR]]-a, zatim od Njemačke, a onda ponovo od SSSR-a. Na kraju rata sovjetska vlada sprečava Keresa da nastavi pregovore na osnovu optužbe da je tokom rata sarađivao s Nijemcima u okupiranoj Estoniji.<ref name="=KingstonKeresBotvinnik1">{{cite web
 | url=http://www.chesscafe.com/text/kb1.txt
 | title=The Keres-Botvinnik Case: A Survey of the Evidence
 | author=Kingston, T.
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>

Aljehin je, kao prva tabla, predstavljao Francusku na 8. šahovskoj olimpijadi u Buenos Airesu 1939, kad izbija rat u Evropi. U dogovoru s kapitenima ekipa, prije svega s Aljehinom (Francuska), Tartakowerom ([[Poljska]]) i Albertom Beckerom ([[Treći rajh|Njemačka]]), uz predsjednika argentinskog šahovskog saveza, Augusta de Mura, odlučeno je da se nastavi s takmičenjem.<ref>{{cite book
 | author=Gawlikowski, Stanisław
 | title=''Olimpiady szachowe 1924 - 1974''
 | publisher=Wyd. Sport i Turystyka. Warszawa
 | year=1978
 | pages=102 (poljsko izdanje)
}}</ref>

Aljehin osvaja srebrnu medalju u pojedinačnoj konkurenciji (9 pobjeda, bez poraza i 7 remija) iza Capablanke (samo rezultati iz A- i B-finala - odvojeno za oba dijela, računati za najbolje pojedinačne rezultate). Ubrzo nakon Olimpijade, Aljehin osvaja turnir u [[Montevideo|Montevideu]] (7-7) i [[Caracas]]u (10-10).

Krajem augusta 1939. i Aljehin i Capablanca pišu De Muru o mogućnosti revanš-meča. Dok je Aljehin o meču govorio kao o sigurnoj stvari, navodeći želju Kubanca da se i revanš održi u argentinskoj [[prijestonica|prijestonici]], Capablanca se dotakao finansijskog tereta nakon Olimpijade.<ref>http://www.chesshistory.com/winter/winter28.html</ref> Podržan od [[Latinska Amerika|latinoameričke]] finansijske injekcije, Capablanca šalje ponudu u novembru. Međutim, ovi planovi nisu imali realnu osnovu u ponuđenom depozitu (govorilo se o iznosu od 10.000 dolara u zlatu), tako da nije ni došlo do meča čiji je početak planiran za [[14. april|14. 4.]] [[1940]].

==== Drugi svjetski rat ([[1939]]-[[1945]]) ====
Za razliku od mnogih učesnika Šahovske olimpijade 1939, Aljehin se vraća u Evropu januara 1940. Nakon kratkog boravka u Portugalu<ref>{{cite book
 | author=Gawlikowski S.
 | title=Walka o tron szachowy
 | publisher=Wyd. Sport i Turystyka. Warszawa
 | year=1976
}}</ref> prijavljuje se u francusku vojsku kao sanitetski [[oficir]].

Nakon pada Francuske (juna 1940) bježi u [[Marseille]]. Pokušava otići u Ameriku putujući u [[Lisabon]] i podnoseći zahtjev za američku vizu. Oktobra 1940. ponovo pokušava dobiti dozvolu, ali ovog puta za odlazak na [[Kuba|Kubu]], obećavši da će odigrati meč s Capablankom. Ovaj zahtjev je odbijen.<ref name="WallAlekhineandtheNazis"/>

Da bi zaštitio svoju suprugu Grace (koja je bila američka Jevrejka) i njenu imovinu u Francuskoj (dvorac Saint Aubin-le-Cauf, u blizini gradića [[Dieppe]], koji su opljačkali nacisti), pristaje na saradnju s njima.<ref>Kasparov 2003.</ref> Učestvuje na turnirima u [[München]]u, [[Salzburg]]u, [[Kraków]]u/Varšavi i Pragu, organiziranim od strane Ehrhardta Posta, izvršnog direktora Velikonjemačkog šahovskog saveza (''Grossdeutcher Scachbund''), kontroliranog od strane nacista - Keres, Bogoljubov, Gösta Stoltz i nekoliko drugih jakih majstora učestvovalo je u sličnim događajima u okupiranoj Evropi.<ref name="SBchessVignettes">{{cite web
 | url=http://www.angelfire.com/games/SBChess/vignette.html
 | title=Turnir u Salzburgu 1942
 | access-date=25. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20040710210246/http://www.angelfire.com/games/SBChess/vignette.html
 | archive-date=10. 7. 2004
 | url-status=dead
 }}</ref> [[1941]]. dijeli 2. mjesto s Erikom Lundinom u Münchenu (''Europaturnier'', koji je održan u septembru, a osvaja ga Stoltz), 1. mjesto s Paulom Felixom Schmidtom u Krakówu/Varšavi (drugi ''Generalturnier'', održan u oktobru)<ref>{{cite web
 | url=http://www.astercity.net/~vistula/fredvandervliet2.htm
 | title=ŠAH U BIVŠIM NJEMAČKIM, A SADA POLJSKIM TERITORIJAMA
 | access-date=19. 7. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120211084907/http://www.astercity.net/~vistula/fredvandervliet2.htm
 | archive-date=11. 2. 2012
 | url-status=dead
 }}</ref> i osvaja turnir u [[Madrid]]u (decembar). Sljedeće godine osvaja turnir u Salzburgu (juna [[1942]]) i Münchenu (septembra 1942; nacisti su ovaj turnir nazvali ''Europameisterschaft'' - ''Evropsko prvenstvo'')<ref>Gillam 2001.</ref><ref>{{cite book
 | author=Barcza, G.
 | title=A müncheni sakkmesterverseny Európa bajnokságáért 1942
 | publisher=Kecskemét
 | year=1942
}}</ref>. Kasnije 1942. pobjeđuje u Varšavi-Lublinu-Krakówu (treći ''General'', oktobra 1942) i dijeli 1. mjesto s Klausom Jungeom u Pragu (Durasov memorijal, decembar 1942). Tokom [[1943]]. remizira u mini-meču protiv Bogoljubova u Varšavi (+1, -1, mart 1943), osvaja Prag (aprila 1943), a zatim dijeli 1. mjesto s Keresom u Salzburgu (juna 1943).

[[Datoteka:American tank in Carentan.jpg|mini|desno|230p|Drugi svjetski rat prekinuo je sva redovna zbivanja u Evropi, pa tako i šahovska takmičenja.]]
Do kraja 1943. boravi u [[Španija|Španiji]] i Portugalu, kao njemački predstavnik za šahovska zbivanja. Ovo mu je dozvoljeno i da bi bio daleko od sovjetske invazije na istočnu Evropu.<ref name="WallAlekhineandtheNazis"/><ref name="chess.about.com">{{cite web
| url=http://chess.about.com/od/worldchampionship/p/aa05g09.htm
| title=Birth of the FIDE World Championship
| access-date=24. 5. 2008
| archive-url=https://web.archive.org/web/20080719030716/http://chess.about.com/od/worldchampionship/p/aa05g09.htm
| archive-date=19. 7. 2008
| url-status=dead
}}</ref> [[1944]]. jedva dobija meč protiv Ramóna Reya Ardida u [[Zaragoza|Zaragozi]] (+1, -0, =3; aprila 1944) i osvaja [[Gijón]] (jula 1944). Sljedeće godine pobjeđuje u Madridu (marta 1945), dijeli 2. mjesto s Antoniom Medinom u Gijónu (jula 1945; turnir osvaja Antonio Rico), osvaja Sabadell (augusta 1945), dijeli 1. mjesto sa F. Lopezom Nuñezom u [[Almería|Almeriji]] (augusta 1945), osvaja [[Melilla|Melillu]] (septembra 1945) i zauzima 2. mjesto u [[Cáceres (Španija)|Cáceresu]], iza Franciska Lupija (jesen 1945).

Aljehinov posljednji meč odigran je protiv Lupija u Estorilu kraj Lisabona u januaru 1946. Dobija 2 partije, 1 gubi i 1 remizira.<ref name="WallAlekhineandtheNazis"/><ref name="chess.about.com"/>

Aljehina je zainteresirao napredak šahovskog čuda od djeteta [[Arturo Pomar|Artura Pomara]] i dio svoje posljednje knjige (''Legado'', 1946) posvetio je upravo njemu. Igrali su u Gijónu 1944, kad je Pomar, sa svega 12 godina, izborio zasluženi remi protiv prvaka.<ref>{{cite web
 | url=http://www.chesscenter.com/twic/event/linares2002/r6.html
 | title=Linares 2002 - round 6
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-date=17. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080517073512/http://www.chesscenter.com/twic/event/linares2002/r6.html
 | url-status=dead
 }}</ref>

=== Posljednja godina ===
[[Datoteka:Alekhine tombe.jpg|mini|desno|160p|Aljehinov grob u Parizu]]
Nakon završetka rata Aljehin nije pozivan da učestvuje na turnirima mimo [[Pirenejski poluotok|Pirenejskog poluotoka]], zbog svoje navodne nacističke pripadnosti. Poziv na turnir u [[London]]u povučen je nakon protesta ostalih učesnika.<ref name="DenkerParr"/> Dok se pripremao za meč za svjetskog prvaka protiv Botvinika<ref name="KharitonBattleThatNeverWas"/>, iznenada umire u svojoj hotelskoj sobi u Estorilu. Okolnosti njegove smrti i danas su predmet rasprava. Najčešće je pripisuju [[srčani udar|srčanom udaru]], ali je u pismu magazinu "Šahovski život" od strane jednog od svjedoka [[obdukcija|obdukcije]] rečeno da je pravi uzrok smrti gušenje komadom mesa. Neki su špekulirali da je ubijen od strane francuske organizacije "Legije smrti". Nekoliko godina kasnije Aljehinov sin, Aleksandar mlađi, izjavio je da je "ruka Moskve stigla i njegovog oca".<ref>{{cite book
 | author=Kasparov Garry
 | title=''My Great Predecessors. Part 1''
 | chapter=Alexander the Fourth, Invincible
 | publisher=Everyman Chess
 | date=2003
 | isbn=1-85744-330-6
 | pages=454 (poljsko izdanje)
}}</ref>

[[Kanada|Kanadski]] velemajstor Kevin Spraggett, koji je živio u Portugalu od kraja [[1980te|1980-ih]], a koji je temeljno istraživao Aljehinovu smrt, također favorizira ovu opciju. Spraggett smatra da je vrlo moguće da su zločin i obdukcija izmanipulirani od strane Portugalske tajne policije (PIDE). On vjeruje da je Aljehin ubijen izvan svoje sobe, vjerovatno od strane Sovjeta.<ref>{{cite web
 | url=http://kevinspraggett.blogspot.com/2009/03/part-1-alekhines-death.html
 | author=Kevin Spraggett
 | publisher=BlogSpot.com
 | title=Part 1: Alekhine's death
 | archive-url=https://archive.today/20121127191824/http://kevinspraggett.blogspot.de/2009/03/part-1-alekhines-death.html
 | archive-date=27. 11. 2012
 | access-date=2. 10. 2010
 | url-status=dead
 }}<br />{{cite web
 | url=http://kevinspraggett.blogspot.com/2009/03/part-2-alekhines-death.html
 | author=Kevin Spraggett
 | publisher=BlogSpot.com
 | title=Part 2: Alekhine's death
 | archive-url=https://archive.today/20121209071554/http://kevinspraggett.blogspot.de/2009/03/part-2-alekhines-death.html
 | archive-date=9. 12. 2012
 | access-date=2. 10. 2010
 | url-status=dead
 }}</ref>

Sahrana je sponzorirana od strane [[FIDE]], a tijelo je preneseno na [[groblje Montparnasse]] u Parizu [[1956]].<ref>{{cite web
 | url=http://www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=3005
 | title=Alekhine's death – an unresolved mystery?
 | access-date=20. 5. 2008
}}</ref><ref>Moran 1989</ref>

== Ocjena ==
=== Snaga igre i stil ===
Različiti statističko-rangirajući sistemi veoma se razlikuju po ocjeni Aljehinove igre. "Warriors of the Mind" dodjeljuje mu tek 18. mjesto na listi najjačih šahista, komentirajući da pobjede nad igračima kao što su Bogoljubov ili Euwe nisu dovoljno jaka osnova za titulu najvećeg u historiji.<ref name="WarriorsOfTheMind">Keene 1989.</ref> No, na [[web stranica|web-stranici]] [http://chessmetrics.com/cm/ Chessmetrics] svrstan je između 4. i 8. mjesta, zavisno od kvaliteta igre na vrhuncu karijere u poređenju sa zenitom konkurenata, i zaključak je da je njegov vrhunac bio nešto jači nego Laskerov ili Capablankin, ali ipak nešto slabiji od Botvinikovog.<ref name="chessmetricsPlayerProfileAlekhine">{{cite web
 | url=http://db.chessmetrics.com/CM2/PlayerProfile.asp?Params=199510SSSSSWS002138000000111000000000000010100
 | title=Chessmetrics Player Profile: Alexander Alekhine
 | author=Sonas, J.
 | access-date=20. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090212172905/http://db.chessmetrics.com/CM2/PlayerProfile.asp?Params=199510SSSSSWS002138000000111000000000000010100
 | archive-date=12. 2. 2009
 | url-status=dead
 }}</ref> Autor ove stranice, Jeff Sonas, na osnovu uporednih ocjena smatra da je on šesti najbolji u historiji.<ref name="Sonas_chessbase">{{cite web
 | url=http://www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=2354
 | title=The Greatest Chess Player of All Time – Part II
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref> Isti autor smatra da je Aljehinova pobjeda na turniru u San Remu 1930. šesti najbolji nastup na turnirima ikada.<ref name="Sonas_chessbase"/> U svojoj knjizi iz [[1978]]. "Ocjena velikih šahista prošlosti i sadašnjosti", [[Arpad Elo]] izvodi zaključke na osnovu učinka igrača u 5 godina karijere kad su bili na vrhuncu. On zaključuje da Aljehin dijeli 5. mjesto na listi najvećih u historiji (zajedno s [[Paul Morphy|Morphyjem]] i Smislovim), ali iza Capablanke, Botvinika, Laskera i [[Mihail Talj|Talja]].<ref name="Sonas_chessbase"/>
{{Šahovski dijagram|=
| tright
|
|=
 |rd|nd|bd|qd|kd|bd|  |rd|=
 |pd|pd|pd|pd|pd|pd|pd|pd|=
 |  |  |  |  |  |nd|  |  |=
 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
 |  |  |  |  |pl|  |  |  |=
 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
 |pl|pl|pl|pl|  |pl|pl|pl|=
 |rl|nl|bl|ql|kl|bl|nl|rl|=
|Aljehinova odbrana, jedan od najvećih doprinosa velikog prvaka šahovskoj teoriji i analizi}}

Aljehinov je vrhunac bio period ranih 1930-ih, kad je osvojio gotovo sve turnire na kojima je nastupao, ponekad i s vrlo velikom razlikom. Nakon toga njegova igra opada i nakon 1934. više nije osvojio turnir vrhunske klase. Nakon povratka titule svjetskog prvaka 1937. pojavilo se nekoliko novih mladih zvijezda, koji postaju ozbiljna prijetnja njegovom tronu.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>

Aljehin je bio jedan od najvećih majstora napada koji je naizgled mogao sprovesti bilo koju kombinaciju koju bi zamislio. Ono što ga je razlikovalo od većine drugih agresivnih igrača jeste njegova sposobnost da vidi potencijal za napad i da se pripremi za njega tamo gdje ostali nisu vidjeli ništa. [[Rudolf Spielmann]], majstor taktike, koji je odigrao mnogo nezaboravnih partija, rekao je: ''"Ja mogu vidjeti kombinaciju koju vidi i on, ali nikako ne mogu doći u istu poziciju"''<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>, dok je Euwe rekao: ''"Aljehin je pjesnik koji stvara remek-djela od nečega što bi bilo koga drugog jedva nadahnulo da kući pošalje razglednicu."''<ref name="focusdepEuwe">{{cite web
 | url=http://www.focusdep.com/quotes/authors/Max/Euwe
 | title=Max Euwe - quotes, biographies & pictures
 | access-date=23. 5. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080105104501/http://www.focusdep.com/quotes/authors/Max/Euwe
 | archive-date=5. 1. 2008
 | url-status=dead
 }}</ref>
{{Šahovski dijagram|=
| tright
|
|=
 |rd|  |  |  |  |  |kd|  |=
 |  |nl|  |  |  |pd|pd|  |=
 |  |  |  |__|  |nd|  |  |=
 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
 |  |__|__|  |  |  |bd|__|=
 |  |  |__|__|rd|nl|pl|  |=
 |  |  |  |rl|nd|pl|  |kl|=
 |  |  |rl|  |  |  |  |bl|=
 |Réti - Aljehin, turnir u [[Baden-Baden]]u 1925; ovo je jedna od najpoznatijih, ali i najkompliciranijih Aljehinovih pobjeda - 31...Se4 - priprema se pozicija za osvajanje bijelog skakača na b7 u 12 poteza.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>}}
Mogući odgovor na ovo dao je Réti: ''"On pobjeđuje protivnike analizirajući jednostavan i naizgled bezopasan niz poteza, kako bi vidio gdje bi, u ovom ili onom trenutku na kraju tog niza, mogla biti skrivena originalna i samim tim teško uočljiva prilika."''<ref>Réti 1923, str. 129.</ref> 
[[John Nunn]] komentirao je da Aljehin ima "posebnu sposobnost da izazove komplikacije, bez pretjeranog preuzimanja rizika"<ref name="lifemasterajRetiAlekhine1925">{{cite web
 | url=http://www.lifemasteraj.com/old_af-dl/bg_reti-alek1g0.html
 | title=Reti - Alekhine, Baden-Baden 1925
 | author=Goldsby, A. J.
 | date=2007
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>, a Edward Winter naziva ga "gospodarem kompliciranih pozicija". Neke Aljehinove kombinacije toliko su kompleksne da se ni današnji prvaci i velemajstori ne slažu u njihovoj [[analiza|analizi]] i ocjeni.<ref name="chessbaseAljechinVsKasparov">{{cite web
 | url=http://www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=1283
 | title=Alexander Aljechin vs Garry Kasparov
 | author=Müller, K.
 | date=15. 11. 2003
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>

Ipak, Kasparov je rekao da su Aljehinovi napadi bili zasnovani na jakim pozicijskim temeljima<ref name="chessbaseAljechinVsKasparov"/>, a [[Harry Golombek]] otišao je i korak dalje izjavom da je Aljehin "najsvestraniji od svih šahovskih genija, koji se u svakom stilu i u svakoj poziciji osjećao kao kod kuće".<ref name="GolombekGameOfChess"/> Fine, jedan od Aljehinovih najvećih rivala i potencijalnih izazivača kasnih 1930-ih, napisao je tokom [[1950te|1950-ih]] da je Aljehinova zbirka najboljih partija jedna od 3 najveće za koje on zna<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>, a i Golombek je bio jednako oduševljen njom.<ref name="GolombekGameOfChess">Golombek 1955.</ref>

Aljehin u svojim partijama ima veći postotak pobjeda od bilo kojeg drugog svjetskog prvaka, a njegovi remiji traju duže od remija bilo kojeg drugog prvaka.<ref name="Fischer2004ChampionsDraws">{{cite web
 | url=http://www.chessbase.com/newsdetail.asp?newsid=2096
 | title=World Champions and Draws
 | author=Fischer, J.
 | date=23. 12. 2004
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref> Ipak, njegova želja za pobjedom ponekad je prelazila formalne okvire sporta i takmičenja. Kad ga je Fine pobijedio u jednoj usputnoj partiji iz 1933, tražio je ponovo igranje meča zbog greške koju je napravio u jednom potezu. A u [[stoni tenis|stonom tenisu]], koji je igrao jednakim žarom, ali prilično slabo, često bi zgnječio lopticu kad bi izgubio.<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>

U jednom članku iz [[1964]]. [[Bobby Fischer]] rangirao je Aljehina kao jednog od 10 najvećih u historiji.<ref name="Fischer_p56-61">{{cite news | title=The Ten Greatest Masters in History | author=[[Bobby Fischer|Fischer, B.]] | work=Chessworld | date=januar 1964 | pages=56-61 | url=http://chess.eusa.ed.ac.uk/Chess/Trivia/Fishers10.html | access-date=1. 1. 2009 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090206215606/http://chess.eusa.ed.ac.uk/Chess/Trivia/Fishers10.html | archive-date=6. 2. 2009 | url-status=dead }}</ref> Sam Fischer, koji je bio oličenje jasne i jednostavne igre, napisao je o njemu: ''"On nikad nije bio moj heroj, niti sam mario za njegov stil igre. Nema ničeg nejasnog u tome, njegov stil radio je za njega, ali bi teško uradio nešto za bilo koga drugog. Stvarao je gigantske koncepcije, pune presedana i besprimjernih ideja... Imao je veliku maštu, mogao je sagledati poziciju dublje od ijednog drugog igrača u historiji... U većini kompliciranih pozicija stvorio je svoje najbolje koncepte."''<ref name="Fischer_p56-61"/>

Aljehinov stil imao je veliki utjecaj na Kasparova, koji je rekao: ''"On je prvi među umjetnicima koji još uvijek imaju veliki utjecaj na mene. Volim njegovu univerzalnost, njegov pristup igri, njegove šahovske ideje. Uvjeren sam da budućnost pripada Aljehinovom šahu."''<ref>{{cite web
 | url=http://www.chessgames.com/perl/chesscollection?cid=1005464
 | title=Garry Kasparov's Best Games
 | access-date=24. 5. 2008
}}</ref>

=== Utjecaj na igru ===
{{glavni|Aljehinova odbrana}}
Nekoliko otvaranja i varijacija otvaranja nazvani su po Aljehinu. Osim dobro poznate Aljehinove odbrane (1. e4, Sf6) i Albin-Chatard-Aljehinovog napada u "ortodoksnoj" Paulsenovoj varijanti Francuske odbrane<ref name="FineIdeasBehindOpenings">Fine 1943.</ref>, postoje Aljehinove varijacije u [[Budimpeštanski gambit|Budimpeštanskom gambitu]]<ref>{{cite web
 | url=http://homepage.ntlworld.com/adam.bozon/budapest.htm
 | title=Budapest Gambit
 | author=Adam Bozon
 | archive-url=https://archive.today/20120710185518/http://homepage.ntlworld.com/adam.bozon/budapest.htm
 | archive-date=10. 7. 2012
 | access-date=2. 10. 2010
 | url-status=dead
 }}</ref><ref>{{cite web
 | url=http://www.markalowery.net/Chess/ECO-List/ECO_A00-A99_Text.html
 | title=ECO Information and Index: A00-A99
 | author=Mark Lowery
 | access-date=2. 10. 2010
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110928104209/http://www.markalowery.net/Chess/ECO-List/ECO_A00-A99_Text.html
 | archive-date=28. 9. 2011
 | url-status=dead
 }}</ref>, [[Bečka partija|Bečkoj partiji]], varijanti s izmjenom figura u [[Španska partija|Španskoj partiji]], Winawerovoj varijanti Francuske odbrane, [[Sicilijanska odbrana - Zmajeva varijanta|Zmajevoj varijanti]] [[Sicilijanska odbrana|Sicilijanske odbrane]], Daminom gambitu, [[Slavenska odbrana|Slavenskoj odbrani]], [[Igra daminog pješaka|Igri daminog pješaka]], [[Katalonsko otvaranje|Katalonskom otvaranju]] i [[Holandska odbrana|Holandskoj odbrani]] (gdje čak 3 varijante nose njegovo ime).<ref name="ChessOpsFullGroupListOpenings">{{cite web
 | url=http://www.eudesign.com/chessops/ch-list.htm
 | title=ChessOps - Full Group-List of Openings, Defences, Gambits and Variations
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref> Irving Chernev komentirao je da se "otvaranja sastoje od Aljehinove igre, s nekoliko varijacija".<ref>{{cite book|last=Chernev|first=I.|title=Twelve Great Chess Players and Their Best Games|publisher=Dover Publications|date=1995|pages=163-164|chapter=Alekhine|isbn=9780486286747|url=http://books.google.co.uk/books?id=0k7DtVTRvdUC&pg=PA164&dq=capablanca+chess+record%22without+losing%22#v=onepage&q=capablanca%20chess%20record%22without%20losing%22&f=false|access-date=14. 8. 2009}}</ref>
{{Šahovski dijagram|=
|tright
|Jedan Aljehinov problem završnice
|=
| | | | | | | | |=
| |kd| | | |pd| |pd|=
| | | |pl| | |pd| |=
| | | | | | | | |=
| | | |kl| | |pl| |=
| | | | | | | | |=
| | | | | | | | |=
| | | | | | | | |=
|Bijeli vuče i dobija<ref name="vanDerHeijdenAlekhineMiniEndgameStudy">Harold van der Heijden endgame study database (2005).</ref>
}}

Aljehinova odbrana počinje potezima 1. e4, Sf6. Aljehin je uvodi na turniru u [[Budimpešta|Budimpešti]] 1921, u partijama protiv Endrea Steinera<ref>[http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1012060 Steiner - Aljehin] na [http://www.chessgames.com/ ChessGames.com]</ref> i Sämischa.<ref>[http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1012059 Sämisch - Aljehin] na chessgames.com</ref> 4 godine kasnije, u časopisu ''[[Moderna šahovska otvaranja]]'', napisano je: "Ništa nije indikativnije u tekovinama nove, hipermoderne škole od bizarne odbrane koju uvodi Aljehin... Iako se protivi načelima klasične škole, ona omogućava crnom kraljevom [[skakač (šah)|skakaču]] mnogo veću pokretljivost u ranim fazama partije, u vrebanju slabosti na sredini table, gdje se nalaze bijeli [[pješak (šah)|pješaci]]".<ref>R. C. Griffith i M. E. Goldstein, ''Modern Chess Openings, Fourth Edition'', 1925, str. 1.</ref> S druge strane, ova strategija omogućuje bijelom da skoncentrira jaku masu pješaka na [[centar (šah)|centru]] table, uključujući polja c4, d4, e5 i f4. Velemajstor [[Nick de Firmian]] u jednom broju spomenutog časopisa iz [[2008]]. konstatira da "ovom koncepcijom igra gubi svaki smisao ravnoteže i simetrije, što predstavlja dobar izbor otvaranja u mečevima protiv agresivnih igrača".<ref name="MCO-15p.159">Nick de Firmian, ''Modern Chess Openings, Fifteenth Edition'', 2008, str. 159; {{ISBN|978-0-8129-3682-7}}</ref>

Aljehin je, također, komponirao i nekoliko problema završnice, od kojih je jedan prikazan na dijagramu (zanimljiva studija sa 7 figura).<ref name="vanDerHeijdenAlekhineMiniEndgameStudy">Harold van der Heijden endgame study database (2005).</ref>

Aljehin je napisao više od 20 [[knjiga]] o šahu, uglavnom bilješke s mečeva ili turnira, plus zbirka njegovih najboljih partija između [[1908]]. i 1937. Za razliku od [[Wilhelm Steinitz|Steinitza]], Laskera, Capablanke i Euwea, on nije u njima objašnjavao svoje ideje o igri niti je početnicima pokazivao kako da unaprijede svoju igru.<ref name="compulsivereaderReview107GreatChessBattles">{{cite web
 | url=http://www.compulsivereader.com/html/index.php?name=News&file=article&sid=1830
 | title=A review of 107 Great Chess Battles 1939-1945 by Alexander Alekhine
 | author=Kane, P.
 | access-date=23. 5. 2008
 | archive-url=https://www.webcitation.org/60tCJ8wl6?url=http://www.compulsivereader.com/html/index.php?name=News
 | archive-date=12. 8. 2011
 | url-status=dead
 }}</ref> Zapravo, njegove su knjige mnogo više služile stručnjacima nego početnicima<ref name="Fine1952WorldsGreatChessGames"/>: one sadrže mnoge duge analize varijacija u kritičnim pozicijama, te "pojedinačna odstupanja i izuzetke od date taktike, a ne pravila i pojednostavljenja svoje igre".<ref name="compulsivereaderReview107GreatChessBattles"/>

Iako je proglašen neprijateljem SSSR-a nakon njegovih antiboljševičkih izjava iz 1928<ref name="chessarchAlexey"/>, postepeno je rehabilitiran od strane sovjetske šahovske elite nakon smrti. Istraživanja Aleksandra Kotova o njegovoj igri i karijeri, koja su prerasla u biografiju<ref name="KotovAlekhine">Kotov 1975.</ref>, dovela su do čitavog niza spomen-turnira u Aljehinovu čast. Prvi od njih održan je u Moskvi [[1956]], a 1. mjesto podijelili su Botvinik i Smislov.<ref>{{cite web
 | url=http://xoomer.alice.it/cserica/scacchi/storiascacchi/tornei/1950-59/1956mosca.htm
 | title=Mosca 1956 Aljechin Memorial
 | access-date=23. 5. 2008
 | archive-date=28. 1. 2008
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080128194223/http://xoomer.alice.it/cserica/scacchi/storiascacchi/tornei/1950-59/1956mosca.htm
 | url-status=dead
 }}</ref> U zajedničkoj knjizi "Sovjetska šahovska škola" Kotov i Judovič posvećuju posebno poglavlje Aljehinu, nazvavši ga "najvećim ruskim igračem" i pohvalivši njegovu sposobnost za preuzimanje inicijative, naročito u taktičkim varijacijama otvaranja.<ref name="KotovYudovichSovietSchool">Kotov 1958.</ref> Botvinik je svojevremeno pisao da se sovjetska škola od Aljehina učila kvalitetu napadačke igre, sposobnošću za samokritiku i kombinatornoj viziji i kreativnosti.<ref name="Botvinnik100SelectedGames">Botvinnik 1951.</ref> Aljehin je jednom i napisao da su za uspjeh u šahu potrebne 3 stvari: "Prvo: neprestana samoanaliza i poboljšavanje igre; drugo: podroban pregled protivnikove snage i slabosti; i treće i najvažnije: viši cilj ili zadatak da se vlastita dostignuća usklade s općim napretkom šaha, kako bi se on izjednačio s naukom i umjetnošću, gdje mu je i mjesto".<ref name="AlekhineNYTimes8Sep1929">{{citation
 | journal=The New York Times
 | date=8. 9. 1929
 | author=Alekhine, A.
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/extra/seven.html
 | title=New York Times
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>

== Kontroverze i optužbe ==
=== Optužbe o poboljšanim partijama ===
{{Šahovski dijagram|=
| tright
|
|=
 |rd|  |bd|  |  |  |ql|  |=
 |pd|pd|  |  |  |  |  |  |=
 |  |kd|nd|__|  |  |  |  |=
 |  |  |bd|pd|  |  |  |  |=
 |  |__|__|  |  |ql|__|__|=
 |  |  |__|__|ql|kl|  |  |=
 |  |  |qd|  |  |pl|  |  |=
 |  |qd|  |  |  |bl|nl|rl|=
|Čuvena i mnogo analizirana pozicija u "partiji 5 [[dama (šah)|dama]]"}}
Reshevsky je pisao da je Aljehin navodno "igrao pojedine partije protiv fiktivnih protivnika, iz kojih je izlazio kao pobjednik, a te su partije objavljene u mnogim šahovskim časopisima".<ref>Reshevsky 1976, str. 78.</ref> U nedavno objavljenoj knjizi Andy Soltis navodi spisak "Aljehinovih 15 poboljšanih partija".<ref>Soltis 2002.</ref> Svakako najpoznatija iz ovog navoda jeste partija s 5 [[dama (šah)|dama]] u Moskvi 1915. U stvarnoj partiji, gdje je Aljehin bio crni i pobijedio Grigorijeva, u jednoj od svojih knjiga predstavio je varijaciju "5 dama" (počevši potezom koji crni ne igra u stvarnoj partiji) kao da je stvarnu partiju dobio bijeli igrač (ne spominje se ko je koji igrač u ovoj verziji niti da je partija igrana na moskovskom turniru).<ref name="FiveQueens">Originalna partija, bez 5 kraljica, bila je Grigorijev - Aljehin, Moskva, 1915, koju je Aljehin zapisao kao svoju pobjedu: ''Shahmatny Vestnik'' (februar 1916), Aljehin, A. Ali predstavio je verziju "5 dama" u bilješci o partiji Tarrasch - Aljehin, St. Peterburg, 1914, koja je partija br. 26 u ''Aljehin 1985''. U istoj knjizi, Aljehin je kao bilješku o partiji br. 90 (Aljehin - Teichmann, Berlin, 1921) predstavio pobjedu u 15 poteza protiv O. Tennera, za što je Tenner tvrdio da je zapravo bila varijacija nastala u njihovoj naknadnoj analizi njihovog remija u 23 poteza.</ref>

U poziciji prikazanoj na dijagramu, do koje nije došlo u stvarnom meču, Aljehin tvrdi da bijeli dobija potezom 24. Th6 jer nakon neke komplicirane igre crni je ili [[mat]]iran ili ulazi u završnicu sa damom manje. Neke nedavne analize pokazuju da to nije slučaj: ako bijeli zaista odigra 24. Th6, crni može odgovoriti: 24...Lg4! i bijeli nema matni napad.<ref>{{cite book
  | last = Konsala
  | first = Kimmo
  | title = Kaksi shakkineroa
  | publisher = Karisto
  | date = 1991
  | pages = 378
  | isbn=951-23-2938-7}}</ref> U kasnijoj [[računar]]skoj obradi pozicije pokazuje se da bijeli može forsirati mat, ali samo ako se promijeni Aljehinov navod na 20. potezu, gdje postoje samo 3 dame.<ref>{{cite web
 | url=http://www.xs4all.nl/~timkr/chess/al5q.htm
 | title=Alekhine's 5 Queen game
 | author=Krabbé, T.
 | date=1985
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>

Edward Winter detaljno je istraživao navodnu Aljehinovu pobjedu u 15 poteza pomoću žrtve dame na turniru u Sabadellu 1945.<ref>{{cite web
 | url=http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1013604
 | title=Alekhine - Munoz, Sabadell 1945
 | access-date=24. 5. 2008
}}</ref> Neke fotografije napravljene tokom ovog meča pokazuju položaje pojedinih figura tokom partije. Zasnovano na položajima figura s ovih fotografija, pokazalo se da se partija nikako nije mogla završiti na način koji je službeno objavljeno. To je dovelo do sumnje da je službena verzija i stvarna. Čak i da je ova verzija zaista bila lažna, nema sumnje da je Aljehin bio pobjednik ovog duela, a, također, nema ni dokaza da je on sam bio izvor objavljivanja navodno lažne verzije.<ref>{{cite web
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/extra/sabadell.html
 | title=Mysteries at Sabadell, 1945
 | author=Winter, E.
 | date=2006
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>

=== Aljehin i antisemitizam ===
Tokom Drugog svjetskog rata Aljehin je učestvovao na nekoliko turnira u Njemačkoj i na okupiranim teritorijama, kao i mnogi drugi jaki igrači iz okupiranih ili neutralnih zemalja.<ref name="SBchessVignettes"/><ref>Ti su igrači, između ostalih, bili Keres, Bogoljubov, Stoltz, Lundin, Bjørn Nielsen, Nicolaas Cortlever, Karel Opočenský, Jan Foltys, Luděk Pachman, [[Gedeon Barcza]], Mario Napolitano, Braslav Rabar i Teodor Regedziński.</ref> Marta 1941. pojavljuje se serija članaka s Aljehinovim imenom u ''Pariser Zeitungu'', novinama na njemačkom jeziku objavljivanim od strane njemačke okupacijske uprave. Između ostalog, u ovim se člancima navodi da su Jevreji oduvijek imali talenta za iskorištavanje šaha, ali da nisu sposobni za šahovsku kreativnost i umjetnost, hipermoderne teorije Nimzowitscha i Rétija opisuju se kao "jeftina blefiranja, stvorena radi sramnog samopubliciteta" i da su one prihvaćene od strane "većine anglo-jevrejskih kvaziintelektualaca", a meč s Euweom iz 1937. opisuje se kao "pobjeda nad jevrejskom zavjerom".<ref name="WinterChessNotesArchive17"/> Aljehinovo ime potpisano je i na 2 intervjua za španske novine iz septembra 1941; u jednom od njih navodno je rekao da je "arijevski šah agresivan i kreativan..."; sa druge strane, jevrejski se opisuje kao "proračunat i baziran na ideji konstantne odbrane".<ref name="WinterChessNotesArchive17">{{cite web
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/winter17.html
 | title=Chess Notes Archive [17]
 | author=Winter, E.
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>

Gotovo odmah nakon oslobođenja Pariza Aljehin daje izjavu da je "napisao 2 članka za navedene novine prije no što su mu Nijemci dali izlaznu vizu i da su oba članka bila isključivo stručna, ali da su ih nacisti naknadno prepravili i unijeli u njih svoja [[rasizam|rasna]] gledišta". On je napisao barem još 2 demantija, u pismu organizatorima londonskog turnira 1946. i u svojoj posthumno objavljenoj knjizi ''Legado''. Naravno, sva 3 demantija različito su formulirana.<ref name="WinterChessNotesArchive17"/>

Obimna istraga Kena Whyldea nije dala uvjerljive dokaze o autentičnosti članaka. Šahovski pisac Jacques Le Monnier tvrdio je [[1986]]. u časopisu ''Evropski šah'' da je [[1958]]. vidio neke pronađene Aljehinove bilježnice s originalnim rukopisom i da se u njima nalazio prvi antisemitski članak štampan u spomenutim novinama [[18. mart|18. 3.]] 1941. Međutim, isti autor u knjizi ''75 Aljehinovih partija'' iz [[1973]]. kaže: "Nikad neće biti poznato je li Aljehin zaista stajao iza dotičnih članaka ili su oni samo bili izmanipulirani od strane urednika ''Pariser Zeitunga''".<ref name="WinterChessNotesArchive17"/>

Winter primjećuje da su u navedenim člancima pogrešno napisana imena nekih čuvenih šahista, što bi možda mogao biti dokaz o nacističkoj prevari ili Aljehinovom pokušaju da pokaže signal da njihov sadržaj nije i njegovo mišljenje već da ih je primoran napisati na taj način. Ali to bi, opet, mogla biti samo štamparska greška ili činjenica da je Aljehinov rukopis bio težak za čitanje. U jednom se članku (vjerovatno) netačno tvrdi da je [[Lionel Kieseritzky]] (''polj.'' Kizierycki) bio poljski Jevrej, iako on (vjerovatno) nije bio ni Poljak ni Jevrej.<ref>http://www.chesscafe.com/text/review243.pdf</ref> Winter zaključuje: "Iako je, u ovom trenutku, teško naći čvrsto uporište za njegovu odbranu, samo otkriće članaka s originalnim rukopisom razriješit će stvar izvan svake sumnje." Prema aktuelnom zakonu o [[autorsko pravo|autorskom pravu]] u Francuskoj, Aljehinove bilježnice neće se naći u javnom vlasništvu sve do [[1. januar|1. 1.]] [[2017]].<ref name="WinterChessNotesArchive17"/>

Činjenica je da Aljehin u privatnom [[život]]u i šahovskoj karijeri nije bio antisemit. U junu 1919. uhapšen je od ''Čeke'', zatvoren u Odesi i osuđen na smrt. Spasio ga je Jakov Vilner, jevrejski šahist, poslavši telegram predsjedniku ukrajinskog Vijeća narodnih komesara, koji je znao za Aljehina i naredio njegovo oslobađanje.<ref>{{cite web
 |url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/russia.htm
 |title=Russian Chess History
 |author=Wall, W.
 |access-date=20. 5. 2008
 |archive-url=https://www.webcitation.org/5kmWRkprg?url=http://www.geocities.com/SiliconValley/Lab/7378/russia.htm
 |archive-date=25. 10. 2009
 
 |url-status=dead
 }}</ref> Također je prihvatio pomoć u analizi i pripremanju meča za titulu prvaka s Capablankom od strane Charlesa Jaffea. Jaffe je bio jevrejski šahist nastanjen u New Yorku, gdje ga je Aljehin često posjećivao, i nakon osvajanja titule i povratka u New York, u znak zahvalnosti odigrao je mini-meč protiv njega, bez finansijske nadoknade.<ref name="SaidyLessingWorldOfChess">Saidy 1974, str. 190-191.</ref> Aljehinov sekundant 1935. za meč s Euweom bio je Salo Landau, holandski Jevrej. Američki Jevrej [[Arnold Denker]], poznati velemajstor, pisao je da je Aljehin uvijek bio vrlo ljubazan prilikom mečeva, konsultacija i zajedničkih analiza određenih mečeva. Također je pisao da ga je tokom ranih 1930-ih, kad je ekonomija bila u krizi usljed [[Velika depresija|Velike depresije]], nekoliko puta veoma srdačno ugostio u New Yorku. Prema njegovim navodima, u to je vrijeme Aljehin bio uvjeren da mu je naredni rival u borbi za titulu američki Jevrej [[Isaac Kashdan]] (što se ipak nije desilo).<ref name="DenkerParr"/> Tokom proljeća 1940. davao je u Parizu lekcije talentiranom 14-ogodišnjaku Gerardu Budowskom, njemačkom Jevreju.<ref>{{cite web
 | url=http://www.tablerotico.com/colaboraciones/gbudowski/jrc_budowski_madre.htm
 | title=Gerardo Budowski en Torneo de Ajedrez por Equipos 2005 (na španskom)
 | access-date=29. 1. 2009
 | archive-url=https://web.archive.org/web/20090206224857/http://www.tablerotico.com/colaboraciones/gbudowski/jrc_budowski_madre.htm
 | archive-date=6. 2. 2009
 | url-status=dead
 }}</ref> Konačno, Aljehinova četvrta supruga bila je Grace Wishard, američka Jevrejka. Zanimljivo je da je Grace osvojila žensko prvenstvo Pariza u šahu 1944.<ref>{{cite web
 | url=http://www.chesshistory.com/winter/winter18.html
 | title=Chess Notes Archive [18]
 | access-date=23. 5. 2008
}}</ref>

== Čuvene partije ==
{{Šahovski dijagram|=
| tright
|
|=
 |rd|  |  |  |  |rd|  |kd|=
 |  |  |rl|  |  |rl|pd|  |=
 |bd|  |  |__|pd|nl|  |pd|=
 |  |  |  |pd|  |pd|  |pl|=
 |pd|__|__|pl|  |kl|__|__|=
 |pl|pd|__|__|pl|pl|pl|  |=
 |  |pl|  |  |  |  |  |  |=
 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
|Poznata partija Aljehin-Yates iz 1922. poslije 36...Tgf8}}

* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1012123 Aljehin - Yates, London, 1922, Odbijeni damin gambit: Ortodoksna odbrana, Glavna varijanta (D64)] - Aljehin izvodi napad u završnici i čak se i [[kralj (šah)|kralj]] uključuje u borbu
* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1012099 Bogoljubov - Aljehin, Hastings, 1922, Holandska odbrana: Klasična varijanta (A91)] - ova je partija nazvana jednom od najboljih ikad, s nekim nevjerovatno dubokim varijacijama dok se crni priprema [[promocija (šah)|promovirati]] pješaka
* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1012180 Grünfeld - Aljehin, Karlovy Vary, 1923, Odbijeni damin gambit: Ortodoksna odbrana, Rubinsteinov napad (D64)] - [[Ernst Grünfeld|Grünfeld]] ne čini nijednu očitu grešku, ali njegov spori razvoj figura dozvoljava Aljehinu da preuzme inicijativu i počne ga istiskati s table; Grünfeld očajnički pokušava osloboditi svoju poziciju, ali je slomljen serijom Aljehinovih žrtvi koje forsiraju da izgubi figuru ili bude matiran
* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1012326 Réti - Aljehin, Baden-Baden, 1925, Mađarsko otvaranje: Obrnuta Aljehinova odbrana (A00)] - taktički složena partija, u kojoj Aljehin izvodi kombinaciju od 12 poteza kojom osvaja skakača
* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1270221 Capablanca - Aljehin, meč za titulu svjetskog prvaka, Buenos Aires, 1927, Odbijeni damin gambit (D52)] - partija završava zanimljivom pozicijom sa 4 dame na tabli
* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1012683 Aljehin - Nimzowitsch, San Remo, 1930, Francuska odbrana: Winawerova varijanta (C17)] - jedna od najkraćih partija završena [[iznudica|iznudicom]]; do 26. poteza crni je već strategijski izgubljen i nema dobrog poteza; ova partija izrodila je i termin "[[Aljehinov top]]" za formaciju u kojoj dama stoji u liniji iza [[top (šah)|topova]]
* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1012664 Stahlberg - Aljehin, Hamburg, 1930, 3. šahovska olimpijada, Nimcoindijska odbrana, Spielmannova varijanta (E23)] - prva nagrada za najbolju partiju
* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1007985 Aljehin - Lasker, Zürich, 1934, Odbijeni damin gambit: Ortodoksna odbrana, Varijanta Ld3 (D67)] - kratka partija završena žrtvom dame; nakon turnira Lasker je rekao: "Aljehinovom napadačkom [[genije|geniju]] nema ravnog u historiji igre";
* [http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1042421 Euwe - Aljehin, meč za titulu svjetskog prvaka, 4. partija, Den Haag, 1935, Grünfeldova odbrana: Ruska varijanta (D81)] - Aljehin žrtvuje oba topa, ali zarobljava Euweovog kralja na sredini table, uzima mu damu i elegantno završava partiju

== Također pogledajte ==

* [[José Raúl Capablanca]]
* [[Efim Bogoljubov]]
* [[Emanuel Lasker]]
* [[Max Euwe]]
* [[Mihail Botvinik]]

== Reference ==
{{Reflist|2}}
== Vanjski linkovi ==
{{Commonscat|Alexander Alekhine}}
* {{Cite web | url = http://www.chessmaniac.com/Games/MyChessViewer/UpgradeBrowser.htm | title = Aljehinove partije - 2259. | access-date = 27. 11. 2009 | archive-date = 24. 9. 2009 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090924170131/http://www.chessmaniac.com/Games/MyChessViewer/UpgradeBrowser.htm | url-status = dead }}
* {{Cite web | url = http://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=10240 | title = The chess games of Alexander Alekhine | access-date=24. 11. 2009 | work = Aljehinove partije na Chessgames.com 1903—1946 }}
* {{Cite web | url = http://www.bobby-fischer.net/AlekineInterview.html | title = Alexander Alekhine Rare Interview | access-date=24. 11. 2009 | work = Intervju sa Aljehinom (zvučni zapis) | archive-url = https://web.archive.org/web/20130907222356/http://www.bobby-fischer.net/AlekineInterview.html | archive-date=7. 9. 2013 | url-status = dead }}
* {{Cite web | url = http://www.chesscafe.com/text/kmoch05.txt | title = Grandmasters I Have Known by Hans Kmoch. | access-date = 22. 2. 2008 | work = chesscafe.com | archive-url = https://web.archive.org/web/20080222145141/http://www.chesscafe.com/text/kmoch05.txt | archive-date = 22. 2. 2008 | url-status = live }}
* {{Cite web | url = http://www.wtharvey.com/alek.html | title = Alexander Alekhine's winning moves. | access-date=27. 11. 2009 | work = 80 ključnih pozicija iz Aljehinovih partija }}

{{Redoslijed
|prethodnik = [[José Raúl Capablanca]]
|gl_članak_funkcija = Svjetski šahovski prvak <br /> [[1927]] – [[1935]].
|nasljednik = [[Max Euwe]]}}
{{Redoslijed
|prethodnik = [[Max Euwe]]
|gl_članak_funkcija = Svjetski šahovski prvak <br /> [[1937]] - [[1946]].
|nasljednik = [[Mihail Botvinik]]
}}

{{Svjetski šahovski prvaci}}

{{DEFAULTSORT:Aljehin, Aleksandar}}
[[Kategorija:Rođeni 1892.]]
[[Kategorija:Umrli 1946.]]
[[Kategorija:Svjetski šahovski prvaci]]
[[Kategorija:Ruski šahisti]]
[[Kategorija:Francuski šahisti]]
[[Kategorija:Biografije, Moskva]]