Izvorni kôd stranice Androgen

{{Infokutija lijek
| Naziv lijeka=Androgen
| Druga_imena                = Androgeni hormon; Testoid
| Grupa                      = [[Hormon]]i
| Dostupnost bez recepta     = Ne
| Strukturna formula         = [[Datoteka:Testosteron.svg|300px|thumb|<center>[[Testosteron]], glavni androgen</center>]]
| MeshID = D000728
| ATC= G03B<br>
| IUPAC ime                  = 
| Tačka ključanja            =
| Biološka raspoloživost     = Przo se i potpuno<br/>apsorbira
| Metabolizam                = [[jetra|Jetreni]]
| Poluvrijeme eliminacije    = 
| Izlučivanje                = [[Bubreg|Mokraćom]]<br>Biočoški cilj: [[Receptor androgena]], [[Membranski androgeni receptor|mAR-i]], [[GPRC6A]], ostali<br>Upotreba: [[Hipogonadizam]], [[transseksualnost]], [[bodibilding]], ostalo
}}
'''Androgen''' ([[grčki jezik|grč.]]ἀνδρός - ''andros'', od ἀνήρ - ''andr-'' = čovjek + γένος - ''genos'' = porijeklo, osnova riječi koja znači "muškarac") je bilo koji prirodni ili sintetski [[steroidni hormon]] koji regulira razvoj i održavanje muških obilježja u [[kičmenjaci|kičmenjaka]] s vezanjem za [[androgeni receptor|androgene receptore]].<ref>{{cite book | author=Sriram | title = Medicinal Chemistry | publisher=Pearson Education India|chapter=Steroids|page= 437 }}</ref> To uključuje embrionski razvoj primarnih [[muški reproduktivni organi|muških spolnih organa]] i razvoj muških [[sekundarne spolne oznake|sekundarnih spolnih karakteristika]] u [[pubertet]]u. Androgeni se sintetiziraju u [[sjemenici|testisima]], [[jajnici]]ma i [[nadbubrežna žlijezda|nadbubrežnim žlijezdama]].

Tokom puberteta pojačava se nihovu lučenje, i kod muškaraca i kod žena.<ref>{{cite web | url=http://www.fasthealthfitness.com/get-rid-of-pimples/ | title = 15 Ways To Get Rid Of Pimples Overnight Natural | publisher=Fast Health Fitness | date = 17. 5. 2016 }}</ref> Glavni androgen kod  [[mužjak]]a je [[testosteron]].<ref name="Carlson 326">{{cite book | last = Carlson | first = Neil | title = Physiology of Behavior | publisher = Pearson | series = Reproductive Behavior | volume = 11th edition | date = 22. 1. 2012 | pages = 326 | isbn = 978-0205239399}}</ref> [[Dihidrotestosteron]](DHT) [[androstenedion]] također imaju jednak značaj u razvoju mužjaka.<ref name = "Carlson 326"/> DHT ''[[in utero]]'' uzrokuje diferencijaciju [[penis]]a, [[mošnje|skrotuma]] i [[prostata|prostate]].  U odrasloj dobi, DHT doprinosi proćelavanju, rastu prostate i aktivnosti [[lojna žlijezda|lojnih žlijezda]].

Iako se o androgenima obično misli samo kao o muškim [[spolni steroidi|spolnim hormonima]], i žene ih imaju, ali na nižim nivoima: funkcioniraju u [[libido|libidu]] i [[seksualno uzbuđenje|seksualnom uzbuđenju]]. Također, androgeni su preteča [[estrogen]]a i kod muškaraca i kod žena.

Pored uloge prirodnih [[hormon]]a, androgeni se koriste i kao [[lijek]]ovi; za informacije o androgenima kao lijekovima, pogledajte članke [[androgena nadomjesna terapija]] i [[anabolički steroid]].

== Vrste i primjeri ==
Glavna podskupina androgena, poznata kao nadbubrežni androgeni, sastoji se od 19-ugljičnih steroida, sintetiziranih u strukturi zvanoj  ''[[zona reticularis]]'', najunutrašnjijem sloju [[kora nadbubrežne žlijezde|kore nadbubrežne žlijezde]]. Nadbubrežni androgeni djeluju kao slabi steroidi (iako su neki prekursori), a podskup uključuje [[dehidroepiandrosteron]] (DHEA), [[dehidroepiandrosteron-sulfat]] (DHEA-S), [[androstenedion]] (A4) i [[androstenediol]] (A5).

Pored testosterona, ostalim androgenima pripadaju: 
* Dehidroepiandrosteron (DHEA) je steroidni hormon koji se proizvodi u kori nadbubrežne žlijezde iz [[holesterol]]a.<ref>{{cite web | url=http://www.diasource-diagnostics.com/en/Products/ImmunoAssays/Fertility/Androgens | title=Androgens | publisher=DIAsource | access-date=3. 1. 2021 | archive-date=8. 8. 2014 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140808035826/http://www.diasource-diagnostics.com/en/Products/ImmunoAssays/Fertility/Androgens | url-status=dead }}</ref> Primarni je preteča prirodnih estrogena. DHEA se naziva i dehidroizoandrosteron ili dehidroandrosteron.
* Androstenedion (A4) je androgeni steroid koji proizvode [[sjemenici|testisi]], [[kora nadbubrežne žlijezde]] i [[jajnici]]. Iako se androstenedioni metabolički pretvaraju u [[testosteron]] i druge androgene, također su matična struktura [[estron]]a. Upotrebu androstenediona kao atletskog ili [[dodatak za bodibilding|dodataka za bodibilding]] zabranio je [[Međunarodni olimpijski komitet]], kao i druge sportske organizacije.
* [[Androstenediol]] (A5) je steroidni [[metabolit]] za koji se smatra da djeluje kao glavni regulator sekrecije [[gonadotropin]]a.
* [[Androsteron]] je hemijski nusprodukt stvoren tokom razgradnje androgena ili izveden iz [[progesteron]]a, koji također ima manje maskulinizirajuće efekte, ali sa jednom sedminom intenziteta testosterona. Nalazi se u približno jednakim količinama u [[krvna plazma|plazmi]] i [[mokraća|urinu]] i muškaraca i žena.
* [[Dihidrotestosteron]] (DHT) je metabolit testosterona i od njega snažniji androgen, jer se jače veže za androgene receptore. Proizvodi se u koži i reproduktivnom tkivu.

Određen je razmatranjem svih metoda biološkog ispitivanja (oko1970):<ref name="BriggsBrotherton">''Steroid Biochemistry and Pharmacology'' by Briggs and Brotherton, Academic Press.</ref>

=== Ženski androgen jajnika i nadbubrežnih žlijezda ===
Jajnici i nadbubrežna žlijezda proizvode mnogo niži nivo od testisa. U vezi s relativnim doprinosom jajnika i nadbubrežne žlijezde ženskom nivou androgena, u studiji sa šest žena u menstruaciji iznesena su sljedeća zapažanja:<ref name="1974 Abraham Ovarian Adrenal Androgens">{{cite journal | vauthors = Abraham GE | title = Ovarian and Adrenal Contribution to Peripheral Androgens During the Menstrual Cycle | url = https://archive.org/details/sim_journal-of-clinical-endocrinology-and-metabolism_1974-08_39_2/page/340 | journal = The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism | volume = 39 | issue = 2 | pages = 340–346 | date = 1. 8. 1974 | pmid = 4278727 | doi = 10.1210/jcem-39-2-340 }}</ref>
* Doprinos nadbubrežne žlijezde perifernim T, DHT, A, DHEA i DHEA-S relativno je konstantan tokom menstruacijskog ciklusa.
* Doprinos jajnika perifernim T, A i DHEA-S doseže maksimalne razine sredinom ciklusa, dok na doprinos jajnika perifernim DHT i DHEA izgleda da menstruacijski ciklus ne utiče.
* Jajnik i kora nadbubrežne žlijezde podjednako doprinose perifernim T, DHT i A, uz iznimku da je u jajnicima doprinos periferne A u srednjem dijelu ciklusa dvostruko veći od nadbubrežne.
* Periferni DHEA i DHEA-S proizvode se uglavnom u kori nadbubrežne žlijezde, koja osigurava 80% DHEA i preko 90% DHEA-S.

{| class="wikitable"
|+ Doprinos jajnika i nadbubrežne žlijezde proizvodnji perifernih androgena tokom menstruacijskog ciklusa <ref name="1974 Abraham Ovarian Adrenal Androgens"/>
! Androgen || '''Jajnički''' (%) (F, M, L) || '''Nadbubrežni'''  (%)
|-
| DHEA || 20 || 80
|-
| DHEA-S || 4, 10, 4 || 90–96
|-
| Androstenedion || 45, 70, 60 || 30–55
|-
| Testosteron || 33, 60, 33 || 40–66
|-
| DHT || 50 || 50
|-
| colspan="3" | F = rana folikulska, M = srednjeciklusna, L = kasna luteusna faza
|}

== Biološka funkcija ==
=== Muški prenatalni razvoj ===
==== Formiranje testisa ====
Tokom razvoja sisara, spolne žlijezde u početku mogu postati [[jajnici]] ili [[sjemenici|testisi]].<ref>{{Cite book |editor=Scott F. Gilbert |year=2000 |title=Developmental Biology |publisher=Sinauer Associates |location=Sunderland, Massachusetts|edition=6th |isbn=978-0-87893-243-6 |url=https://archive.org/details/developmentalbio00gilb |author=Scott F. Gilbert; with a chapter on plant development by Susan R. Singer |url-access=registration}}</ref>
U ljudi, počev od otprilike 4. sedmice, gonadni rudimenti su prisutni u [[mezoderm|srednjem mezodermu]], uz [[bubreg]]e u razvoju. Otprilike 6. sedmice, unutar testisa razvija se epitelna [[spolna vrpca]] koja formira i ugrađuje [[klicina ćelija|zametne ćelije]], dok migriraju u spolne žlijezde. U muškaraca, određeni geni [[Y hromosom]]a, posebno [[SRY]], kontroliraju razvoj muškog [[fenotip]]a, uključujući pretvaranje rane bipotencijalne [[gonada|gonade]] u testise. Kod muškaraca, spolne vrpce u potpunosti invadiraju gonade u razvoju.

==== Proizvodnja androgena ====
[[Epitel]]ne ćelije dobivene iz [[mezoderm]]a u spolnim vrpcama u razvoju testisa postaju [[Sertolijeve ćelije]], koje će funkcionirati kao podrška stvaranju [[spermatozoid]]a. Do 8. sedmice ljudskog fetusnog razvoja, između tubula se pojavljuje manja nakupina neepitelnih ćelija. To su [[Leydigove ćelije]]. Ubrzo nakon što se diferenciraju, Leydigove ćelije počinju da proizvode androgene.

==== Androgeni efekti ====
Androgeni funkcioniraju kao [[parakrina signalizacija|parakrini]] [[hormon]], potreban Sertolijevim ćelijama da podrže proizvodnju sperme. Oni su takođe potrebni za maskulinizaciju muškog fetusa u razvoju (uključujući stvaranje penisa i skrotuma). Pod uticajem androgena, ostaci [[mezonefros]]a, [[Wolffov kanal|Wolffovih kanala]], razvijaju se u [[epiderma|epidermu]], ''[[vas deferens]]'' i [[sjemenske vezikule]]. Ovu akciju androgena podržava hormon iz Sertolijevih ćelija, Müllerovski inhibitorni hormon (MIH), koji sprečava razvoj embrionalnih Müllerovih kanala u jajovode i druga tkiva ženskog reproduktivnog trakta u muškim embrionima. MIH i androgeni sarađuju, kako bi omogućili kretanje testisa u skrotum.

==== Rana regulacija ====
Prije proizvodnje hormona [[hipofiza|hipofize]] – [[luteinizirajući hormon|luteinizirajućeg hormona]] (LH) u [[embrion]]u, počev od otprilike 11-12. sedmice, [[ljudski horionski gonadotropin]] (hCG) promovira diferencijaciju Leydigovih ćelija i njihovu proizvodnju androgena u 8. sedmici. Djelovanje androgena u ciljnim tkivima često uključuje konverziju testosterona u 5α-[[dihidrotestosteron]] (DHT).

=== Pubertetski razvoj muškarca ===
U vrijeme [[pubertet]]a, kod muškaraca, nivo androgena dramatično raste, a androgeni posreduju u razvoju muških [[sekundarne spolne oznake|sekundarnih seksualnih karakteristika]], kao i aktivaciji [[spermatogeneza|spermatogeneze]] i [[plodnost]]i i javljaju se  muške promjene u ponašanju kao što su  [[ginefilija]] i povećani [[spolni nagon]]. Muške sekundarne seksualne karakteristike uključuju [[androgena dlakavost|androgenu dlaku]], [[produbljivanje glasa]], pojavu [[Adamova jabuka|Adamove jabuke]], širenje ramena, povećanu [[mišić|mišićnu masu]] i [[rast penisa]].

=== Spermatogeneza ===
{{Glavni|Spermatogeneza}}
Tokom puberteta povećavaju se proizvodnja androgena, LH i [[folikulostimulirajući hormon|folikulostimulirajućeg hormona]] (FSH), spolne vrpce se izdubljuju, formirajući seminiferne tubule, a spolne ćelije počinju da se diferenciraju u spermu. Tokom odrasle dobi, androgeni i FSH zajedno djeluju na Sertolijeve ćelije u testisima kako bi podržali proizvodnju sperme.<ref>{{Cite book|editor1=Saffron A. Whitehead |editor2=Stephen Nussey |title=Endocrinology: an integrated approach |publisher=British Institute of Organ Studies |location=Oxford |year=2001 |isbn=978-1-85996-252-7 |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=endocrin |author1=Stephen Nussey |author2=Saffron Whitehead }}</ref> Egzogeni suplementi androgena mogu se koristiti kao [[muška kontracepcija]]. Povišeni nivoi androgena izazvani upotrebom dodataka androgena mogu inhibirati proizvodnju LH i blokirati proizvodnju endogenih androgena od strane Leydigovih ćelija. Bez lokalno visokog nivoa androgena u testisima, uslijed proizvodnje androgena Leydigovih ćelija, sjemenske cjevčice mogu se degenerirati, što rezultira neplodnošću. Iz tog razloga se na skrotum stavljaju mnogi transdermalni flasteri sa androgenom.

=== Naslage masti ===
Mužjaci obično imaju manje tjelesne masti nego žene. Najnoviji rezultati pokazuju da androgeni inhibiraju sposobnost nekih masnih ćelija da skladište lipide, blokirajući put transdukcije signala koji obično podržava funkciju [[adipocit]]a.<ref name="Singh R, Artaza JN, Taylor WE, et al. 2006 141–54">{{cite journal |vauthors=Singh R, Artaza JN, Taylor WE, Braga M, Yuan X, Gonzalez-Cadavid NF, Bhasin S | title = Testosterone inhibits adipogenic differentiation in 3T3-L1 cells: nuclear translocation of androgen receptor complex with beta-catenin and T-cell factor 4 may bypass canonical Wnt signaling to down-regulate adipogenic transcription factors | journal = Endocrinology | volume = 147 | issue = 1 | pages = 141–54 | date = januar 2006 | pmid = 16210377 | doi = 10.1210/en.2004-1649 | pmc = 4417624 }}</ref> Androgeni, ali ne i estrogeni, takođe povećavaju beta [[adrenergični receptor]], dok istovremeno smanjuju alfa-adrenergične receptore – što rezultira povećanim nivoom [[epinefrin]]a / norepinefrina zbog nedostatka negativnih povratnih reakcija alfa-2 receptora i smanjenog nakupljanja masti zbog kompleksa epinefrina/[[noradrenalin]], koji djeluje na beta-receptore koji induciraju lipolizu.

=== Mišićna masa ===
Mužjaci obično imaju više mase [[skeletni mišić|skeletnih mišića]] nego žene. Androgeni pospješuju povećanje ćelija skeletnih mišića i vjerovatno djeluju koordinirano, kako bi djelovali uiićući na nekoliko tipova ćelija u tkivu  skeletnih mišića.<ref>{{cite journal |vauthors=Sinha-Hikim I, Taylor WE, Gonzalez-Cadavid NF, Zheng W, Bhasin S | title = Androgen receptor in human skeletal muscle and cultured muscle satellite cells: up-regulation by androgen treatment | journal = The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism | volume = 89 | issue = 10 | pages = 5245–55 | date = oktobar 2004 | pmid = 15472231 | doi = 10.1210/jc.2004-0084 | doi-access = free }}</ref> Jedan tip ćelija prenosi hormonske signale u generirajući mišić, stvaranjem [[mioblast]]a. Viši nivoi androgena dovode do povećane ekspresije androgenih receptora. Fuzija mioblasta stvara [[miotubula|miotubule]], u procesu povezanom s nivoom androgenih receptora.<ref name="pmid15623502">{{cite journal |vauthors=Vlahopoulos S, Zimmer WE, Jenster G, Belaguli NS, Balk SP, Brinkmann AO, Lanz RB, Zoumpourlis VC, Schwartz RJ | title = Recruitment of the androgen receptor via serum response factor facilitates expression of a myogenic gene | journal = The Journal of Biological Chemistry | volume = 280 | issue = 9 | pages = 7786–92 | date = mart 2005 | pmid = 15623502 | doi = 10.1074/jbc.M413992200 | doi-access = free }}</ref>

=== Mozak ===
{{Glavni|Mozak}}
Razine androgena u cirkulaciji mogu uticati na ljudsko ponašanje jer su neki [[neuron]]i osjetljivi na steroidne hormone. Razine androgena utiču na regulaciju ljudske [[agresija|agresije]] i [[libido|libida]]. Doista, androgeni su sposobni promijeniti strukturu mozga kod nekoliko vrsta, uključujući miševe, pacove i primate, proizvodeći [[spolni dimorfizam|spolne razlike]].<ref>{{cite journal |vauthors=Cooke B, Hegstrom CD, Villeneuve LS, Breedlove SM | title = Sexual differentiation of the vertebrate brain: principles and mechanisms | journal = Frontiers in Neuroendocrinology | volume = 19 | issue = 4 | pages = 323–62 | date = oktobar 1998 | pmid = 9799588 | doi = 10.1006/frne.1998.0171}}</ref>

Brojni izvještaji pokazuju da su sami androgeni sposobni promijeniti strukturu mozga,<ref>{{cite journal |vauthors=Zuloaga DG, Puts DA, Jordan CL, Breedlove SM | title = The role of androgen receptors in the masculinization of brain and behavior: what we've learned from the testicular feminization mutation | journal = Hormones and Behavior | volume = 53 | issue = 5 | pages = 613–26 | date = maj 2008 | pmid = 18374335 | pmc = 2706155 | doi = 10.1016/j.yhbeh.2008.01.013 }}</ref> ali je teško utvrditi koje promjene u neuroanatomiji potiču od androgena ili [[estrogen]]a, zbog njihovog potencijala za konverziju.

Dokazi iz studija [[neurogeneza|neurogeneze]] (formiranje novih neurona) na mužjacima [[pacov]]a pokazali su da je [[hipokampus]] korisna moždana regija koju treba ispitati pri određivanju efekata androgena na [[ponašanje]]. Da bi se ispitala [[neurogeneza]], muški pacovi [[divlji tip|divljeg tipa]] upoređivani su sa mužjacima koji su imali testisnu feminizacijsku mutaciju (TMF), [[genetički poremećaj]], što je rezultiralo potpunom ili djelomičnom neosjetljivošću na androgene i nedostatkom vanjskih [[mužjak|mužjačkih genitalija]].

Neuronske injekcije [[Bromodeoksiuridin|bromodeoksiuridina (BrdU)]] primenjene su na mužjake obje grupe radi testiranja na neurogenezu. Analiza je pokazala da [[testosteron]] i [[dihidrotestosteron]] regulišu [[hipokampusa]]ne neurogeneze (AHN) odraslih.  [[Hipokampus]]na [[neurogeneza]] odraslih, regulirana je putem [[androgeni receptor|endogenih receptora]] kod muških pacova divljeg tipa, ali ne i kod muških pacova TMF. Za dalje ispitivanje uloge aktiviranih androgenih receptora na AHN, davani su normalnim muškim pacovima:  [[flutamid]], [[antiandrogen]], lijek koji se takmiči sa [[testosteron]]om i [[dihidrotestosteron]]om za [[androgene receptore]] i [[dihidrotestosteron]]. [[Dihidrotestosteron]] povećao je broj [[BrdU]] ćelija, dok ih je [[flutamid]] inhibirao.

Štaviše, estrogeni nisu imali efekta. Ovo istraživanje pokazuje kako androgeni mogu povećati AHN.<ref name="pmid23782943">{{cite journal |vauthors=Hamson DK, Wainwright SR, Taylor JR, Jones BA, Watson NV, Galea LA | title = Androgens increase survival of adult-born neurons in the dentate gyrus by an androgen receptor-dependent mechanism in male rats | journal = Endocrinology | volume = 154 | issue = 9 | pages = 3294–304 | year = 2013 | pmid = 23782943 | doi = 10.1210/en.2013-1129 | doi-access = free }}</ref>

Također su ispitali kako blago vežbanje koristi sintezi androgena, što zauzvrat uzrokuje aktivaciju AHN receptora [[N-metil-D-aspartat | N-metil-D-aspartat (NMDA)]].

[[NMDA]] inducira tok kalcija koji omogućava sinapsnu plastičnost koja je presudna za AHN.

Ubrizgavali su [[BrdU]] i orhidektomiziranim (ORX) (kastriranim) i lažno kastriranim mužjacima pacova, kako bi utvrdili da li je povećan broj novih ćelija. Otkrili su da se AHN povećava kod mužjaka pacova blagim vježbanjem, pojačavanjem sinteze [[dihidrotestosteron]]a u [[hipokampus]]u.

Ponovo je zabeleženo da AHN nije porastao aktivacijom [[estrogenski receptor|estrogenskih receptora]].<ref>{{cite journal |vauthors=Okamoto M, Hojo Y, Inoue K, Matsui T, Kawato S, McEwen BS, Soya H | year = 2012 | title = Mild exercise increases dihydrotestosterone in hippocampus providing evidence for androgenic mediation of neurogenesis | journal = PNAS | volume = 109 | issue = 32| pages = 13100–13105 | doi = 10.1073/pnas.1210023109 | pmid=22807478 | pmc=3420174}}</ref>

Regulacija androgena smanjuje vjerovatnoću [[depresija (bolest)|depresiju]] kod muškaraca. U preadolescentnih muških pacova, [[novorođenčad|novorođeni]] pacovi, tretirani [[flutamid]]om, razvili su više [[Simptomi depresije|simptomi sličnih depresiji]] u poređenju sa kontrolnim pacovima.

Ponovno je [[BrdU]] ubrizgan u obje grupe pacova kako bi se vidjelo da li se ćelije množe u živom tkivu. Ovi rezultati pokazuju kako organizacija androgena pozitivno utječe na [[adolescencija|predadolescent]]e [[formacija hipokampusa|hipokampusnom]] [[neurogeneza|neuroigenezom]] koja može biti povezana sa blažim ispoljavanjem [[simptomi depresije|simptoma sličnih depresiji]].<ref name="pmid20399256">{{cite journal |vauthors=Zhang JM, Tonelli L, Regenold WT, McCarthy MM | title = Effects of neonatal flutamide treatment on hippocampal neurogenesis and synaptogenesis correlate with depression-like behaviors in preadolescent male rats | journal = Neuroscience | volume = 169 | issue = 1 | pages = 544–54 | year = 2010 | pmid = 20399256 | pmc = 3574794 | doi = 10.1016/j.neuroscience.2010.03.029 }}</ref>

[[Socijalna izolacija]] ima prepreku kod AHN, dok normalna regulacija androgena povećava AHN. Studija koja je koristila mužjake pacova pokazala je da [[testosteron]] može blokirati socijalnu izolaciju, što rezultira da hipokampusna [[neurogeneza]] dostigne [[homeostaza|homeostazu]] – regulaciju koja održava unutrašnje uslove stabilnim . Analiza [[BrdU Brdu]], pokazala je da višak [[testosteron]]a nije povećao ovaj blokirajući efekat protiv socijalne izolacije; tj. prirodni nivoi androgena u cirkulaciji poništavaju negativne efekte socijalne izolacije na.<ref name="pmid21875652">{{cite journal |vauthors=Spritzer MD, Ibler E, Inglis W, Curtis MG | title = Testosterone and social isolation influence adult neurogenesis in the dentate gyrus of male rats | journal = Neuroscience | volume = 195 | pages = 180–90 | year = 2011 | pmid = 21875652 | pmc = 3198792 | doi = 10.1016/j.neuroscience.2011.08.034 }}</ref>

=== Ženski specifični efekti ===
Androgeni imaju potencijalnu ulogu u opuštanju [[miometrij]]a, putem ne[[genom]]skih, [[androgeni receptor|androgenih receptora]] – nezavisnih puteva, sprečavajući preuranjene [[kontrakcije maternice]] u trudnoći.<ref name="MakievaSaunders2014">{{cite journal |vauthors=Makieva S, Saunders PT, Norman JE | title = Androgens in pregnancy: roles in parturition | journal = Hum. Reprod. Update | volume = 20 | issue = 4 | pages = 542–59 | year = 2014 | pmid = 24643344 | pmc = 4063701 | doi = 10.1093/humupd/dmu008 }}</ref>

=== Neosjetljivost na androgene ===
{{Glavni| Sindrom neosjetljivosti na androgen}}
Smanjena sposobnost fetusnog [[spolni hromosom|XY]]–[[kariotip]]a da reaguje na androgene može rezultirati jednim od nekoliko stanja, uključujući neplodnost i nekoliko oblika [[interseks]] fenotipova.

=== Razno ===
Nivo žumanjčanog androgena u određenih ptica pozitivno je povezan sa socijalnom dominacijom kasnije u životu. Pogledajte [[američka liska]].

== Biološka aktivnost  ==

Androgeni se vežu i aktiviraju [[androgeni receptor]] (AR) da posreduju u većini njihovih [[biološki efekti|bioloških efekata]].

=== Relativna snaga ===
Razmatranjem svih metoda biološkog ispitivanja, uvrđena je (oko 1970) potencija androgena, kako slijedi:<ref name="BriggsBrotherton"/>

{| class="wikitable"
! Androgen !! Potencija (%)
|-
| Testosteron || 50
|-
| 5α-Dihidrotestosteron (DHT) || 100
|-
| Androstanediol || 8
|-
| Androstenedion|| 8
|-
| Dehidroepiandrosteron|| 4
|-
| Androsteron || 
|}

5α-Dihidrotestosteron (DHT) bio je 2,4&nbsp;puta snažniji od testosterona u održavanju normalne težine prostate i mase lumena kanala (ovo je mjera stimulacije funkcije epitelnih ćelija). Dok je DHT bio podjednako moćan kao testosteron u sprečavanju smrti ćelija prostate, nakon kastracije.<ref name="pmid8958218">{{cite journal |vauthors=Wright AS, Thomas LN, Douglas RC, Lazier CB, Rittmaster RS | title = Relative potency of testosterone and dihydrotestosterone in preventing atrophy and apoptosis in the prostate of the castrated rat | journal = J. Clin. Invest. | volume = 98 | issue = 11 | pages = 2558–63 | date = decembar 1996 | pmid = 8958218 | pmc = 507713 | doi = 10.1172/JCI119074 }}</ref>

=== Negenomske aktivnosti ===
Utvrđeno je i da androgeni signaliziraju kroz [[membranski androgeni receptor|membranske androgene receptore]], koji se razlikuju od klasičnog jedarnog androgenih receptora.<ref name="pmid19931639">{{cite journal | vauthors = Bennett NC, Gardiner RA, Hooper JD, Johnson DW, Gobe GC | title = Molecular cell biology of androgen receptor signalling | journal = Int. J. Biochem. Cell Biol. | volume = 42 | issue = 6 | pages = 813–27 | year = 2010 | pmid = 19931639 | doi = 10.1016/j.biocel.2009.11.013 }}</ref><ref name="pmid25257522">{{cite journal | vauthors = Wang C, Liu Y, Cao JM | title = G protein-coupled receptors: extranuclear mediators for the non-genomic actions of steroids | journal = Int J Mol Sci | volume = 15 | issue = 9 | pages = 15412–25 | year = 2014 | pmid = 25257522 | pmc = 4200746 | doi = 10.3390/ijms150915412 }}</ref><ref name="pmid23746222">{{cite journal | vauthors = Lang F, Alevizopoulos K, Stournaras C | title = Targeting membrane androgen receptors in tumors | journal = Expert Opin. Ther. Targets | volume = 17 | issue = 8 | pages = 951–63 | year = 2013 | pmid = 23746222 | doi = 10.1517/14728222.2013.806491  }}</ref>

==Biohemija==
[[Slika:Steroidogenesis.svg|thumb|450px|[[Steroidogeneza]]: veza između nekoliko androgena, nalazi se dolje lijevo. Suprotno tome, estron i estradiol su [[estrogen]]i.<ref name="HäggströmRichfield2014">{{cite journal|last2=Richfield|first2=David|year=2014|title=Diagram of the pathways of human steroidogenesis|journal=WikiJournal of Medicine|volume=1|issue=1|doi=10.15347/wjm/2014.005|issn=2002-4436|last1=Häggström|first1=Mikael|doi-access=free}}</ref>]]

=== Biosinteza ===
Androgeni se [[biosinteza|biološki sintetiziraju]] iz [[holesterol]]a i proizvode se prvenstveno u [[gonada]]ma (testisima i jajnicima), a takođe i u [[nadbubrežna žlijezda|nadbubrežnoj žlezdi]]. Testisi proizvode mnogo veću količinu od jajnika. Konverzija testosterona u moćniji DHT događa se u [[prostata|prostati]], [[jetra|jetri]], [[mozak|mozgu]] i [[koža|koži]].

=== Metabolizam ===
{{Glavni|Metabolizam}}
Androgeni se [[metabolizam|metaboliziraju]] uglavnom u jetri.

== Medicinska upotreba ==
{{Glavni| Anabolički steroid}}

Nizak nivo testosterona (hipogonadizam) kod muškaraca može se liječiti primjenom testosterona. Rak prostate može se liječiti uklanjanjem glavnog izvora testosterona: uklanjanje testisa ([[orhiektomija]])  ili agensima koji blokiraju pristup androgena njihovim receptorima: [[antiandrogen]]i.

== Također pogledajte== 
* [[Andrologija]]
* [[Endokrini sistem]]
* [[Estrogen]]
* [[Sindrom neosjetljivosti na androgen]]
* [[Testosteron]]
* [[Steroidi]]
* [[Hormon]]
* [[Anabolički steroid]]

==Reference==
{{Reflist}}
{{hormoni}}

[[Kategorija:Hormoni]]
[[Kategorija:Androgeni i anabolički steroidi| Androgeni i anabolički steroidi]]
[[Kategorija:Hepatotoksini]]
[[Kategorija:Hormoni hipotalamusno-hipofizno-gonadne osi]]
[[Kategorija:Spolni hormoni]]
[[Kategorija:Endokrinologija]]
[[Kategorija:Fiziologija životinja]]