Izvorni kôd stranice BGM-71 TOW

{{Infokutija oružje
| naziv                           = BGM-71 TOW
| slika                           = Hires 090509-A-4842R-001a.jpg
| opis                            =
| u službi                        = od [[1970]].
| korišten od                     =
| ratovi                          = 
| proizvođač                      = {{ZID|Sjedinjene Američke Države}}
| cijena po komadu                =
| broj proizvedenih primjeraka    =
| varijante                       = 
| težina                          = 
| dužina                          = 1.510 mm 
| dužina cijevi                   = 875 mm
| visina                          = 
| posada                          = 3
| kalibar                         = 
| vrsta operacije                 = SACLOS
| domet                           = 
| max domet                       = 4.2 km
| spremnik municije               =
| brzina paljbe                   = 
| brzina zrna                     = 278-320 m/s
| okomito polje djelovanja        = 
| vodoravno polje djelovanja      = 
}}
'''BGM-71 TOW''' ("Tube-launched, Optically-tracked, Wire-guided") je [[SAD|američka]] protivoklopna vođena raketa druge generacije uvedena u operativnu upotrebu [[1970.]] godine.

==Opis==
[[Datoteka:Tow atm.jpg|thumb|lijevo|TOW projektil]]
TOW je II generacija PO raketnih sistema. Opremljena je poluautomatskim vođenjem po metodi triju tačaka SACLOS kod kojega operator drži cilj na sredini optičkog nišana dok istovremeno senzor prati odstupanja IC izvora u stražnjem djelu rakete od nišanske linije i putem dvije žice šalje signale za korekciju putanje. Prva serijska varijanta BGM-71 dometa 3000 m ulazi u operativnu upotrebu 1970. godine, te se uspješno koristila u vijetnamskom i IV arapsko-izraelskom ratu. Tokom operativne upotrebe raketa je stalno modernizirana pa se već [[1976.]] godine uvodi prva poboljšana varijanta BGM-71A kod koje je žica za SACLOS vođenje produžena na 3750 m, a naredne godine je dopunjena i pasivnim IC sistemom za noćna dejstva. U to vrijeme je to bila raketa sa najmasovnijom proizvodnjom u svijetu sa gotovo 200.000 primjeraka isporučenih za SAD i još 52.000 stranim kupcima do 1978. godine.

Naredna varijanta BGM-71C Improved TOW 1982. godine dobija teleskopski produžetak sa prekusor bojevom glavom radi mogućnosti uništavanja ciljeva zaštićenih ERA reaktivnim oklopom. Već 1984. godine BGM-71D TOW2 umjesto stare težine 3,9&nbsp;kg dobija novu bojevu glavu od 5,9&nbsp;kg sa sposobnosti probijanja 800&nbsp;mm RHA oklopa dok je ugradnjom 30 % jačeg motora smanjeno vrijeme leta ka cilju. Također se uvodi  novi lanser M220E4 sa termovizijskom kamerom AN/TAS-4A čija je težina porasla na 93&nbsp;kg, ali se znatno poboljšala efikasnost u noćnim i lošim vremenskim uslovima.

Tu nije bio kraj modernizacijama ove već tada jedne od najrasprostranjenijih PO raketa u svijetu sa 32 zemlje korisnice. Od 1987. godine uvodi se novi model BGM-71E TOW2A opremljen također sa teleskopskim produžetkom i novim upaljačem koji sa kašnjenjem aktivira glavnu bojevu glavu, dok se od 1989. godine ugrađuje i nova termovizijska kamera AN/UAS-12C. Najnoviji model BGM-71F TOW-2B iz 1992. godine umjesto klasičnog direktnog udara na cilj posjeduje top-atack profil napada na gornju površinu tenka, koja je i najslabije zaštićena, pri čemu se EFB bojeva glava aktivira prema dolje. Opremljena je takozvanim pametnim upaljačem kojeg čine senzor i magnetometar za mjerenje nehomogenosti magnetnog polja za prepoznavanje oklopnog vozila bez obzira na ugao prilaska meti. TOW-2A i TOW-2B su opremljene reprogramibilnim digitalnim sistemom za vođenje koji je mnogo manjih dimenzija u odnosu na stare analogne što je iskorišteno za nove i veće bojeve glave.

Varijanta sa posebnom bojevom glavom za uništavanje utvrđenih ciljeva ušla je u proizvodnju 2001. godine pod oznakom BGM-71H Bunker Buster. Od [[2004.]] godine US Army i US Marine Corps (USMC) uvode varijantu BGM-2B Aero produženog dometa na 4.500 m, a od 2006. i najnoviju BGM-2B RF opremljenu radijskim linkom za prenos upravljačkih komandi.<ref>{{Cite web |url=http://www.zrno.ba/zrno/naoruzanje/42-oruzje/119-protuoklopna-raketa-tow.html |title=Arhivirana kopija |access-date=26. 4. 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306053834/http://www.zrno.ba/zrno/naoruzanje/42-oruzje/119-protuoklopna-raketa-tow.html |archive-date=6. 3. 2016 |url-status=dead }}</ref>

==Upotreba==

===Vijetnam: Prva upotreba TOW sistema ===
24. aprila [[1972.]] u Južni Vijetnam je stigao TOW tim s ciljem testiranja sistema u borbenim uvjetima.<ref>Starry p. 215</ref>  Tim se sastojao od tehničkih predstavnika iz firme [[Bell Helicopters]] i [[Hughes Aircraft Company]], predstavnika vojske i dva [[UH-1 Iroquois]] helikoptera na koje su se montirali sistemi. 2. maja [[1972.]] helikoperi su uništili nekoliko sjevernovijetnamskih tenkova u blizini An Loca. Ovo je bio prvi put da su američke snage koristile PO raketne sisteme domaće produkcije protiv neprijateljskih tenkova. Kasnije je TOW sistem igrao važnu ulogu protiv neprijateljskih oklopnih jedinica. Do kraja maja TOW rakete su uništile 24 sjevernovijetnamska tenka, u pitanju su bili laki tenkovi [[PT-76]] i glavni borbeni tenkovi [[T-55|T-54]]. Nekoliko sistema do kraja rat je palo u komunističke ruke.

=== Libanonski rat 1982. ===
Izraelske odbrambene snage su koristile TOW sisteme tokom [[Libanonski rat 1982.|Libanonskog rata 1982.]] 11. jula izraelske snage su uništile 11 [[Sirija|sirijskih]] [[T-72]] tenkova, ovo je bila vjerovatno prva upotreba američkih PO sistema protiv novijih sovjetskih [[tenk]]ova.

=== Somalija ===
Tokom misije UN-a u [[Somalija|Somaliji]] [[1993.]] godine UN i SAD su odlučili vršiti pritisak na pobunjeničkog vođu [[Mohamed Farrah Aidid]]a. Tokom operacije Michigan američki helikopteri [[AH-1 Cobra]] su izvršili napad na njegovu grupu tokom sastanka pomoću TOW rakete, gdje su ispalili 16 TOW raketa i 2.000 metaka iz 20&nbsp;mm topova na sudionike sastanka.

==Korisnici==
[[Datoteka:Hmmwv-036.jpg|thumb|Humvee]]
[[Datoteka:Wiesel 1 TOW.jpg|thumb|njemački Wiesel 1 TOW]]
[[Datoteka:M901-TOW-latrun-3.jpg|thumb|M901 ITV]]
[[Datoteka:TOW on the ground.jpg|thumb|Grčki TOW sistem]]
*{{ZID|Argentina}}
*{{ZID|Bahrein}}
*{{ZID|Belgija}}
*{{ZID|Bocvana}}
*{{ZID|Čad}}
*{{ZID|Čile}}
*{{ZID|Danska}}
*{{ZID|Egipat}}
*{{ZID|Etiopija}}
*{{ZID|Finska}}
*{{ZID|Grčka}}
*{{ZID|Holandija}}
*{{ZID|Iran}}
*{{ZID|Italija}}
*{{ZID|Izrael}}
*{{ZID|Japan}}
*{{ZID|Jemen}}
*{{ZID|Jordan}}
*{{ZID|Južna Koreja}}
*{{ZID|Kamerun}}
*{{ZID|Kanada}}
*{{ZID|Kenija}}
*{{ZID|Kuvajt}}
*{{ZID|Liban}}
*{{ZID|Luksemburg}}
*{{ZID|Mađarska}}
*{{ZID|Maroko}}
*{{ZID|Norveška}}
*{{ZID|Njemačka}}
*{{ZID|Oman}}
*{{ZID|Pakistan}}
*{{ZID|Portugal}}
*{{ZID|Saudijska Arabija}}
*{{ZID|Singapur}}
*{{ZID|Sjedinjene Američke Države}}
*{{ZID|Somalija}}
*{{ZID|Španija}}
*{{ZID|Švedska}}
*{{ZID|Švicarska}}
*{{ZID|Tajland}}
*{{ZID|Tajvan}}
*{{ZID|Tunis}}
*{{ZID|Turska}}
*{{ZID|UAE}}
*{{ZID|Ujedinjeno Kraljevstvo}}
*{{ZID|Vijetnam}}
*{{ZID|Hrvatska}} -koriste se od 2020 za osobna vozila m2a2 ODS bradley

==Reference==
{{reference}}

[[Kategorija:Protivoklopno oružje]]