Izvorni kôd stranice Glutation peroksidaza

{{Infokutija enzim
| Name = Glutation peroksidaza
| EC_number = 1.11.1.9
| CAS_number = 9013-66-5
| IUBMB_EC_number = 1/11/1/9
| GO_code = 0004602
| image = 
| width = 
| 
}}

{{Pfam_box 
| Symbol = GSHPx 
| Name = Glutation perokidaza 
| image = GlutPeroxidase-1GP1.png
| width = 250
| caption = Kristalografska  struktura [[govedo|goveđe]] glutation peroxidaze 1.<ref name="pmid6852035">{{PDB|1GP1}}; {{cite journal | vauthors = Epp O, Ladenstein R, Wendel A | title = The refined structure of the selenoenzyme glutathione peroxidase at 0.2-nm resolution | journal = European Journal of Biochemistry / FEBS | volume = 133 | issue = 1 | pages = 51–69 | date = Jun 1983 | pmid = 6852035 | doi = 10.1111/j.1432-1033.1983.tb07429.x }}</ref>
| Pfam= PF00255
| InterPro= IPR000889
| SMART= 
| Prosite = PDOC00396
| SCOP = 1gp1
| TCDB = 
| OPM family= 
| OPM protein= 
| PDB= 
{{PDB3|2f8a}}B:14-128    {{PDB3|1gp1}}A:19-133    
}}

'''Glutation peroksidaze''' – GPx ([[EC 1.11.1.9]]), [[CAS broj|CAS broj:9013-66-5]] – je opći naziv porodice [[enzim]]a sA [[peroksidaza|peroksidaznom]] aktivnošću koja ima glavnu biološku ulogu u zaštiti organizma od oksidacijskih oštećenja. Biohemijska  funkcija of glutatione peroksidaze je redukcija [[lipid]]nih hidroperoksidaza u odgovarajuće [[alkohol]]e i redukcija slobodnog [[vodik-peroksid]]a u vodu.<ref>{{cite journal | title = Purification and characterization of selenium-glutathione peroxidase from hamster liver |author = Chaudiere, J. and Tappel, A.L. |journal = Arch. Biochem. Biophys. |date = 1983 |volume = 226 |pages = 448-457 |pmid = 6227287}}</ref><ref>{{cite journal | title = Non-reactivity of the selenoenzyme glutathione peroxidase with enzymatically hydroperoxidized phospholipids |author = Grossmann, A. and Wendel, A. |journal = Eur. J. Biochem. |date = 1983 |volume = 135 |pages = 549-552 |pmid = 6413205}}</ref><ref>{{cite journal | title = Purification and properties of rat liver glutathione peroxidase |author = Nakamura, W., Hosoda, S. and Hayashi, K. |journal = Biochim. Biophys. Acta |date = 1974 |volume = 358 |pages = 251-261 |pmid = }}</ref><ref>Hadžiselimović R., Pojskić N. (2005): Uvod u humanu imunogenetiku. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN|9958-9344-3-4}}.</ref><ref>Alberts B. (2002)ː Molecular biology of the cell.  Garland Science, New York, {{ISBN|0-8153-3218-1}}.</ref>
<ref>Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R.,  Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN|9958-9344-1-8}}.</ref><ref>Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN|978-9958-9344-8-3}}.</ref><ref>Hall J.  E., Guyton A. C. (2006): Textbook of medical physiology, 11th edition. Elsevier Saunders, St. Louis, Mo, {{ISBN|0-7216-0240-1}}.</ref>

Ova [[peroksidaza]] [[Kataliza|katalizira]] slijedeću [[hemijska reakcija|hemijsku reakciju]]:

: 2 glutation + H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> <math>\rightleftharpoons</math> glutation disulfid + 2H<sub>2</sub>O

Dobijeni  [[protein]] sadrži [[selenocistein]]ski ostatak. [[Steroid]] i lipidni hidroperoksidi mogu da deluju kao akceptori.

== Isozimi ==
Nakoliko izozima kodiraju različiti [[gen]]i, koji variraju po ćelijskoj lokaciji i specifičnoti supstrata. [[GPX1|Glutatiione perokidaza 1]]  (GPx1), koja  je najčešća verzija, nađena je u citoplazmi skoro svih [[sisar]]skih tkiva, a  preferirani  supstrat je [[vodik-peroksid]]. [[GPX4|Glutation peroksidaza 4]] (GPx4) ima visoku sklonost za lipidne hidroperoksidaze. Ispoljava se u skoro svakoj sisarskoj ćeliji, na mnogo nižim razinama. [[GPX2 (gen)|Glutation peroksidaza 2]] je [[probava|intestinalni]] i vanćelijski enzim, dok je glutation peroksidaza 3 vanćelijska, posebno učestala u plazmi.<ref name="pmid17640558">{{cite journal | vauthors = Muller FL, Lustgarten MS, Jang Y, Richardson A, Van Remmen H | title = Trends in oxidative aging theories | journal = Free Radical Biology & Medicine | volume = 43 | issue = 4 | pages = 477–503 | date = Aug 2007 | pmid = 17640558 | doi = 10.1016/j.freeradbiomed.2007.03.034 }}</ref> Dosad je kod čovjeka identificirano osam različitih izoformi glutation peroksidaze (GPx1-8).

{| class="wikitable"
|-
| bgcolor="lightblue" style="text-align:center;"|'''[[Gen]]'''
| bgcolor="yellow" style="text-align:center;"|'''[[Lokus (genetika)|Lokus]]'''
| bgcolor="lightblue" style="text-align:center;"|'''[[Enzim]]''' 
|-
| [[GPX1]] ||[[hromosom 3 (čovjek)|Hromosom 3]] p21.3 || Glutation peroksidaza 1
|-
| [[GPX2 (gen)|GPX2]] ||[[hromosom 14 (čovjek)|Hromosom 14]] q24.1 || Glutation peroksidaza  2 ([[probava|gastrointestinalna]])
|-
| [[GPX3]] ||[[hromosom 5 (čovjek)|Hromosom 5]]  q23 || Glutation peroksidaza 3  (plazma)
|-
| [[GPX4]] || [[hromosom 19 (čovjek)|Hromosom 19]]  p13.3 || Glutation peroksidaza 4 (fospolipid hidroperoksidaza)
|-
| [[GPX5]] || [[hromosom 6 (čovjek)|Hromosom 6]] p21.32 || Glutation peroksidaza 5 (epididimski androgen-vezani protein)
|-
| [[GPX6]] || [[hromosom 6 (čovjek)|Hromosom 6]] p21 || Glutatione peroksidaza 6 ([[miris|olfaktorna]])
|-
| [[GPX7]] || [[hromosom 1 (čovjek)|Hromosom 1]] p32 || Glutation peroksidaza 7
|-
| [[GPX8]] || [[hromosom 5 (čovjek)|Hromosom 5]]  q11.2 || Glutation peroksidaza 8 (navodna)
|}

== Reacija ==
Glavna reakcija koju katalizita glutation perokidaza  je:

: 2GSH + H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> &rarr; GS–SG + 2H<sub>2</sub>O

gdje  je GSH  reducirani  [[monomer]]ni [[glutation]], a  GS–SG [[glutation disulfid]].  Mehanizam uključuje oksidaciju [[selenol]]a u [[selenocistein]]skom ostatku putem  vodik peroksida.  Ovaj roces daje izvedenice sa  [[selenenska kiselina|selenenskom kiselinskom]] (RSeOH) grupom. Selenenska kiselina se tada pretvara u povratno pretvara u selenol, u tri koraka, koji počinju kada GSH formira GS-SeR i [[voda|vodu]].  Druga molekula GSH reducira GS-SeR međuprodukt nazad u  selenol, otpuštajući  GS-SG kao sporedni proizvod. Pojednostavljeni prikaz je:<ref>{{cite journal | vauthors = Bhabak KP, Mugesh G | title = Functional mimics of glutathione peroxidase: bioinspired synthetic antioxidants | url = https://archive.org/details/sim_accounts-of-chemical-research_2010-11_43_11/page/1408 | journal = Accounts of Chemical Research | volume = 43 | issue = 11 | pages = 1408–19 | date = Nov 2010 | pmid = 20690615 | doi = 10.1021/ar100059g }}</ref>
: RSeH  +  H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>   &rarr;  RSeOH  +  H<sub>2</sub>O
: RSeOH  +  GSH   &rarr;  GS-SeR  +  H<sub>2</sub>O
: GS-SeR  +  GSH   &rarr;  GS-SG  +  RSeH

[[Glutation redutaza]] zatim  reducira oksiidirani glutatione i completira ciklus:

: GS–SG  +  [[Nicotinamide adenine dinucleotide phosphate|NADPH]]  +  H<sup>+</sup> &rarr;   2 GSH  +  NADP<sup>+</sup>.

== Struktura==
Sisarske  [[GPX1|GPx1]], [[GPX2 (gene)|GPx2]], GPx3 i [[GPX4|GPx4]] su [[selenij]]-sadržavajući enzimi, dok je GPx6 [[selenoprotein]], kod ljudi sda cistein-sadržavajućim  homologom kof [[glodar]]a. GPx1, GPx2 i  GPx3 su homotetramerni proteini, dok GPx4 ima [[monomer]]nu strukturu. Kao sastavnice ćelijskih i supćelijskih membrana, jako zavise o [[glutation]] peroksidazi, dok sam [[Antioksidans|antioksidativni]] zaštitni sistem jako zavisi od prisustva   [[selenij]]a.

==Također pogledajte==
*[[Peroksidaza]]
== Reference ==
{{refspisak|2}}

== Vanjski linkovi ==
* {{MeshName|Glutathione+peroxidase}}

[[Kategorija:Genetika čovjeka]]
[[Kategorija:Enzimi]]
[[Kategorija:EC 1.11.1]]