Izvorni kôd stranice Replikacijski protein A

{{Infokutija gen}}
{{Infokutija heteropolipeptid
| heteropolymer = Replikacijski protein A
| polymer_type = heterotrimer
|function = Vezivanje oštećene DNK, vezivanje jednolančane DNK
| cofactors = 
|slika = 1L1O Replication protein A.png
|opis_slike = Ovo je slika ljudskog proteina replikacije A. Iz [[PDB|1L1O]] {{Proteopedia|Replikacijski protein A}}
| SubunitCount = 3
| subunit1 = [[Replikacijski protein A1]]
| gene1 = [[RPA1]]
| locus1 = [[hromosom 17|Hr. 17]] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/Omim/getmap.cgi?chromosome=17p13.3 p13.3]
| subunit2 = [[Replikacijski protein A2]]
| gen2 = [[RPA2]]
| lokus2 = [[hromosom 1|Hr. 1]] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/Omim/getmap.cgi?chromosome=1p35.3 p35.3]
|podjedinica3 = [[Replikacijski protein A3]]
| gen3 = [[RPA3]]
| lokus3 = [[hromosom 7|Hr. 7]] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/Omim/getmap.cgi?chromosome=7p21.3 p21.3]
}}
[[slika:Steps in DNA synthesis.svg|mini|Koraci u sintezi DNK, sa prikazanim RPA]]
'''Replikacijski protein A''' ('''[[RPA]]''') je glavni [[protein]] koji se vezuje za jednolančanu [[DNK]] (ssDNA) u [[eukarioti|eukariotskim]] ćelijama.<ref>{{cite journal | vauthors = Wold MS | title = Replication protein A: a heterotrimeric, single-stranded DNA-binding protein required for eukaryotic DNA metabolism | journal = Annual Review of Biochemistry | volume = 66 | issue = 1 | pages = 61–92 | year = 1997 | pmid = 9242902 | doi = 10.1146/annurev.biochem.66.1.61 }}</ref><ref name="pmid251716542">{{cite journal | vauthors = Chen R, Wold MS | title = Replication protein A: single-stranded DNA's first responder: dynamic DNA-interactions allow replication protein A to direct single-strand DNA intermediates into different pathways for synthesis or repair | journal = BioEssays | volume = 36 | issue = 12 | pages = 1156–1161 | date = decembar 2014 | pmid = 25171654 | pmc = 4629251 | doi = 10.1002/bies.201400107 }}</ref> ''[[In vitro]]'', RPA pokazuje mnogo veći afinitet za ssDNK nego [[RNK]] ili dvolančana DNK.<ref name="pmid205154302">{{cite journal | vauthors = Flynn RL, Zou L | title = Oligonucleotide/oligosaccharide-binding fold proteins: a growing family of genome guardians | journal = Critical Reviews in Biochemistry and Molecular Biology | volume = 45 | issue = 4 | pages = 266–275 | date = august 2010 | pmid = 20515430 | pmc = 2906097 | doi = 10.3109/10409238.2010.488216 }}</ref> RPA je neophodan u [[replikacija DNK|replikacijama]], [[Genetička rekombinacija|rekombinacija]] i procesima [[popravka DNK|popravka]], kao što su [[popravak ekscizijom nukleotida]] i [[homologna rekombinacija]].<ref name="pmid251716542" /><ref name=":0">{{cite journal | vauthors = Caldwell CC, Spies M | title = Dynamic elements of replication protein A at the crossroads of DNA replication, recombination, and repair | journal = Critical Reviews in Biochemistry and Molecular Biology | volume = 55 | issue = 5 | pages = 482–507 | date = oktobar 2020 | pmid = 32856505 | pmc = 7821911 | doi = 10.1080/10409238.2020.1813070 }}</ref>  Takođe ima ulogu u reagovanju na [[oštećenje DNK]].<ref name=":0"/>

== Struktura ==
RPA je [[Proteinski trimer|heterotrimer]], sastavljen od podjedinica RPA1 (RPA70) (podjedinica 70kDa), RPA2 (RPA32) (podjedinica 32kDa) i RPA3 (RPA14) (podjedinica 14kDa). Tri RPA podjedinice sadrže šest [[DNA-vezujući domen|OB-nabora]] (vezivanje [[oligonukleotid]]a/[[oligosaharid]]a), sa [[DNA-vezujući domen|DNK-vezujućim domenima]] (DBD) označene kao DBDs A-F, koje vezuju RPA za [[jednolančani vezujući protein|jednolančanu DNK]].<ref name="pmid251716542"/><ref name="pmid205154302"/>

DBD-ovi A, B, C i F se nalaze na RPA1, DBD D se nalazi na RPA2, a DBD E se nalazi na RPA3.<ref name=":0"/> DBD-ovi C, D i E čine jezgro trimerizacije proteina sa regionima [[fleksibilni linker|fleksibilnog lnkera]] koji ih povezuju sve zajedno.<ref name=":0"/> Zbog ovih fleksibilnih linkera regiona, RPA se smatra veoma fleksibilnim i to podržava dinamičko vezivanje koje RPA može postići. Zbog ovog dinamičkog vezivanja, RPA je također sposoban za različite konformacije što dovodi do različitog broja [[nukleotid]]a koje može angažovati.<ref name=":0"/>

DBD-ovi A, B, C i D su mjesta koja su uključena u vezivanje ssDNK.<ref name=":1">{{cite journal | vauthors = Dueva R, Iliakis G | title = Replication protein A: a multifunctional protein with roles in DNA replication, repair and beyond | journal = NAR Cancer | volume = 2 | issue = 3 | pages = zcaa022 | date = septembar 2020 | pmid = 34316690 | pmc = 8210275 | doi = 10.1093/narcan/zcaa022 }}</ref> [[interakcija protein-protein|interakcije protein-protein]] između RPA i drugih proteina dešavaju se na [[N-kraj|N-terminalu]] RPA1, konkretno DBD F, zajedno sa [[C-kraj|C-terminalom]] RPA2.<ref name =":1"/> [[Fosforilacija]] RPA se odvija na N-terminalu RPA2.<ref name=":1"/>

RPA dijeli mnoge karakteristike sa heterotrimerom [[kompleks CST|kompleksa CST]], iako RPA ima uniformniju [[stehiometrija|stehiometriju]] 1:1:1.<ref name="pmid233004772">{{cite journal | vauthors = Lue NF, Zhou R, Chico L, Mao N, Steinberg-Neifach O, Ha T | title = The telomere capping complex CST has an unusual stoichiometry, makes multipartite interaction with G-Tails, and unfolds higher-order G-tail structures | journal = PLOS Genetics | volume = 9 | issue = 1 | pages = e1003145 | year = 2013 | pmid = 23300477 | pmc = 3536697 | doi = 10.1371/journal.pgen.1003145 }}</ref>

== Funkcije ==
Tokom [[replikacija DNK]], RPA sprečava jednolančanu DNK (ssDNA) da se namota na sebe ili da formira sekundarne strukture. Također pomaže u zaštiti ssDNK od napada [[endonukleaza]].<ref name="pmid251716542"/> Ovo održava nenamotanu DNK da bi je [[polimeraza]] replicirala. RPA se također vezuje za ssDNK tokom početne faze [[homologna rekombinacija|homologne rekombinacije]], važnog procesa u [[popravka DNK|popravci DNK]] i [[Mejoza|profazi I]] [[mejoza]].

Preosjetljivost na agense koji oštećuju DNK može biti uzrokovana [[mutacija]] u genu RPA.<ref name = "Li_2008">{{cite journal | vauthors = Li X, Heyer WD | title = Homologous recombination in DNA repair and DNA damage tolerance | journal = Cell Research | volume = 18 | issue = 1 | pages = 99–113 | date = januar 2008 | pmid = 18166982 | pmc = 3087377 | doi = 10.1038/cr.2008.1 }}</ref>  Kao i njegova uloga u replikaciji DNK, ovo sprečava ssDNK da se veže za sebe (samokomplementira), tako da rezultirajući [[nukleoprotein]]ski filament može biti vezan za [[RAD51|Rad51]] i njegove kofaktore.<ref name = " Li_2008"/>

RPA se takođe vezuje za DNK tokom procesa [[popravak ekscizijom nukleotida|popravke ekscizijom nukleotida]]. Ovo vezivanje stabilizuje kompleks popravke tokom procesa popravke. Bakterijski [[homolog]] zove se [[jednolančani vezujući protein]] (SSB).

== Također pogledajte==
* [[Jednolančani vezujući protein]]
* [[Replikacijski protein A1]]
* [[Replikacijski protein A2]]
* [[Replikacijski protein A3]]

== Reference ==
{{reflist}}

{{replikacija DNK}}
{{popravak DNK}}

[[Kategorija:Genetika]]
[[Kategorija:Ljudski proteini]]
[[Kategorija:Proteomika]]
[[Kategorija:Geni na hromosomu 1]]
[[Kategorija:Geni na hromosomu 7]]
[[Kategorija:Geni na hromosomu 17]]