Izvorni kôd stranice Londonska konferencija (1912–1913)

{{Infokutija sporazum
| ime                     = Londonska konferencija
| puno_ime                = 
| slika                   = Potpisnici londonskog mira.jpg
| veličina_slike          = 
| alt                     = 
| opis_slike              = Potpisnici londonskog mira
| vrsta                   = Konferencija
| kontekst                = 
| datum_izrade            = 
| datum_potpis            = Septembar 1912 – August 1913
| mjesto_potpis           = [[London]]
| datum_pečaćenja         = 
| datum_aktivacije        = 
| uslov_aktivacije        = 
| amandman                = 
| datum_isteka            = 
| privremena_primjena     = 
| medijatori              = 
| pregovarači             = 
| prvobitni_potpisnici    = 
| potpisnici              =
| strane                  = * {{ZID|Austro-Ugarska|alternativa}}
*{{ZD|Francuska|1794}} [[Treća Francuska Republika|Francuska]]
*{{ZD|Njemačka|carstvo}} [[Njemačko Carstvo|Njemačka]]
*{{ZD|Ujedinjeno Kraljevstvo}} [[Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske|Ujedinjeno Kraljestvo]]
*{{ZD|Italija|1861}} [[Kraljevina Italija|Italija]]
*{{ZD|Rusija}} [[Ruska Imperija|Rusija]]
| ratifikatori            = 
| depozitar               = 
| depozitari              = 
| navodi                  = 
| jezik                   = 
| jezici                  = 
| wikizvor                = 
| wikizvor1               = 
| wikizvor2               = 
| wikizvor3               = 
| wikizvor4               = 
| wikizvor5               = 
| fusnote                 = 
}}
'''Londonska konferencija''' 1912-1913, poznata i kao Londonska mirovna konferencija ili Konferencija ambasadora, bila je međunarodni samit šest velikih sila tog vremena ([[Austro-Ugarska|Austro-Ugarske]], [[Treća Francuska Republika|Francuske]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske|Velike Britanije]], [[Njemačko Carstvo|Njemačke]], [[Kraljevina Italija|Italije]] i [[Ruska Imperija|Rusije]]) sazvan u decembru 1912. zbog uspjeha vojski [[Balkanska liga|Balkanske lige]] protiv [[Osmanlijsko Carstvo|Osmanlijskog Carstva]] u [[Prvi balkanski rat|Prvom balkanskom ratu]]. Konferencija je posebno imala za cilj da arbitrira između zaraćenih sila oko teritorijalnih dobitaka, kao i da odredi budućnost [[Albanija|Albanije]], čija je nezavisnost proglašena tokom sukoba.

== Historija ==
Primirje za okončanje [[Prvi balkanski rat|Prvog balkanskog rata]] potpisano je 3. decembra 1912. Londonskoj mirovnoj konferenciji prisustvovali su delegati balkanskih saveznika (uključujući i Grčku) koji nisu potpisali prethodno primirje, kao i Osmanlijskog Carstva.

Konferencija je počela u septembru 1912. u St James's Palace pod predsjedavanjem [[Sir Edward Grey|Sir Edwarda Greya]].<ref name="“FryGoldstein2004“">{{cite book|author1=Michael Graham Fry|url=https://books.google.com/books?id=Z5ndamBABdIC&pg=PA144|title=Guide to International Relations and Diplomacy|author2=Erik Goldstein|author3=Richard Langhorne|publisher=Continuum International Publishing Group|isbn=978-0-8264-7301-1|page=144|access-date=29. 5. 2012}}</ref>] Drugo zasjedanje konferencije započelo je 16. decembra 1912, i završeno 23. januara 1913., kada se dogodio [[osmanlijski državni udar]] 1913. godine.<ref>{{Cite web|url=http://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/boshtml/bos145.htm|title=The Treaty of London, 1913<!—Bot generated title |archive-url=https://web.archive.org/web/19970501052336/http://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/boshtml/bos145.htm|archive-date=1. 5. 1997|url-status=dead|access-date=14. 1. 2008}}</ref> Vođa državnog udara [[Enver-paša]] povukao je Osmanlijsko Carstvo sa Konferencije.

30. maja 1913, bez prisustva Osmanlijskog Carstva, na konferenciji je potpisan [[Londonski sporazum (1913)|Londonski sporazum]] (1913), sporazum prema kojem će Osmanlijsko Carstvo odustati od cijele teritorije zapadno od linije Enos-Midija. Nakon duge rasprave, ambasadori su 29. jula 1913. godine donijeli zvaničnu odluku o uspostavljanju [[Kneževina Albanija|Kneževine Albanije]] kao suverene države nezavisne od Osmanlijskog Carstva.<ref>{{cite web|url=http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_2.html|title=The Conference of London|last=Elsie|first=Robert|archive-url=https://web.archive.org/web/20110717005551/http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_2.html|archive-date=17. 7. 2011|url-status=dead|access-date=5. 1. 2012}}</ref>

Kao rezultat donesenih odluka i zbog pritisaka [[Grčka|Grčke]] i [[Kraljevina Srbija|Srbije]], polovina teritorije na koju polaže pravo novoosnovana albanska država, i između 30%<ref>{{Citation |last=Elsie |first=Robert |author-link= Robert Elsie |title= Historical dictionary of Albania |access-date= 4. 2. 2012 |year=2010 |publisher=Scarecrow Press |location=Lanham |isbn=978-0-8108-7380-3 |oclc=454375231 |page=lix |chapter= Independent Albania (1912—1944) |chapter-url=https://books.google.com/books?id=haFlGXIg8uoC&pg=PR59 |quote= ... about 30 percent of the Albanian population were excluded from the new state }}</ref> i 40% ukupnog albanskog stanovništva, izostavljeno je iz novoformirane Kneževine Albanije; posebno je oblast [[Kosovski vilajet|Kosovskog vilajeta]] naseljena Albancima data Srbiji, a veći dio južne Čamerije [[Grčka|Grčkoj]].<ref name="Bugajski2002">{{cite book|author=Bugajski|first=Janusz|url=https://books.google.com/books?id=9gGKtLTQlUcC&pg=PA675|title=Political Parties of Eastern Europe: A Guide to Politics in the Post-Communist Era|publisher=[[M. E. Sharpe]]|year=2002|isbn=978-1-56324-676-0|page=675|quote=But because of strong pressures from Albania's neighbors, the Great Powers gave the Albanian-inhabited region of Kosova to Serbia and much of the southern Çamëria region to Greece. Roughly half of the predominantly Albanian territories and 40% of the population were left outside the new country's borders.|access-date=29. 5. 2012}}</ref> Što se tiče grčko-albanske granice, jedina intervencija velikih sila bila je kada su [[Austro-Ugarska]] i [[Kraljevina Italija|Italija]] zabranile grčku okupaciju Vlore, nakon što je grčka mornarica granatirala grad 3. decembra; kao rezultat, nijedna velika sila nije se suprotstavila ustupanju Janine Grčkoj (sve dok su je mogle uzeti).<ref name=":0">{{cite book|author=Hall|first=Richard C.|url=https://books.google.com/books?id=IuWAAgAAQBAJ&pg=PA72|title=The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War|publisher=[[Routledge]]|year=2002|isbn=9781134583638|pages=72–74|quote=The Austrian-Hungarians, however, were not overly concerned about the southern frontiers of Albania. Since they had no conflict with Greece, they were not so vigilant about the future Greco-Albanian frontier. The only time the Austrians and Italians bestirred themselves about the southern frontier of Albania was to forbid a Greek occupation of Vlorë after the Greek navy had shelled the town on 3 December. The Greeks had no Great Power opponent and no Great Power patron to press their interests in southern Albania. The Greek navy imposed a blockade on the Albanian coast, isolating the Albanian Provisional Government in Vlore. As a result, no Great Power made any serious effort in London to deny Janina to the Greeks so long as they could take it.}}</ref>

Posebna granična komisija je poslana da označi grčko-albansku granicu. Međutim, budući da nije bilo moguće ocrtavanje područja na etnografskoj osnovi, oslonilo se na ekonomske, strateške i geografske argumente, što je rezultiralo odlukom Londonske konferencije da veći dio spornog područja ustupi Albaniji. Ovaj preokret je katalizirao ustanak među lokalnim grčkim stanovništvom, koje je proglasilo [[Autonomna Republika Sjeverni Epir|Autonomnu Republiku Sjeverni Epir]].<ref>{{cite web |last=Draper |first=Stark |title=The conceptualization of an Albanian nation |url=http://sdraper.ece.wisc.edu/researchDir/pdf/ERS_97.pdf |work=Ethnic and Racial Studies |publisher=Volume 20, Number 1 |access-date=2. 2. 2012 |pages=4–5 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120320105942/http://sdraper.ece.wisc.edu/researchDir/pdf/ERS_97.pdf |archive-date=20. 3. 2012 |url-status=dead }}</ref>

Razgovaralo se i o situaciji [[Aromuni|Arumuna]]. Arumuni su mala etnička grupa raštrkana širom [[Balkan]]a. Na Londonskoj konferenciji predloženo je da se sve zemlje naseljene Arumunima, poput Pinda i njegove okoline, daju novoj albanskoj državi kako bi ih zaštitila od grčke i srpske (pošto je Srbija aneksirala [[Vardarska Makedonija|Vardarsku Makedoniju]]) asimilatorske politike. Takve prijedloge podržala je [[Kraljevina Rumunija]]. Na istovremenom [[Albanski kongres u Trstu|albanskom kongresu u Trstu]], Arumuni su tražili i regionalnu autonomiju unutar Albanije, ali je to odbijeno jer Arumuni unutar novih utvrđenih granica Albanije, isključujući prijedloge proširenja, nisu živjeli u zbijenim područjima. Na kraju, Arumuni niti su pripojeni Albaniji niti im je data autonomija.<ref>{{cite journal|url=https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=20086|title=Pakica etno-kulturore vllehe në vitet 1912-1920|first=Beqir|last=Meta|journal=Studime Historike|issue=1–2|pages=57–76|year=2009|language=sq|access-date=28. 4. 2023|archive-date=28. 4. 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230428145409/https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=20086|url-status=live}}</ref>

== Reference ==
{{refspisak}}

{{Diplomatija Velikih sila}}

[[Kategorija:Historijski dokumenti]]
[[Kategorija:Sporazumi potpisani 1912.]]
[[Kategorija:Vojna historija Evrope]]
[[Kategorija:Historija Balkana]]