Londonska konferencija (1912–1913)
 Potpisnici londonskog mira | |
| Vrsta | Konferencija |
|---|---|
| Potpisan | Septembar 1912 – August 1913 |
| Lokacija | London |
| Strane | |
Londonska konferencija 1912-1913, poznata i kao Londonska mirovna konferencija ili Konferencija ambasadora, bila je međunarodni samit šest velikih sila tog vremena (Austro-Ugarske, Francuske, Velike Britanije, Njemačke, Italije i Rusije) sazvan u decembru 1912. zbog uspjeha vojski Balkanske lige protiv Osmanlijskog Carstva u Prvom balkanskom ratu. Konferencija je posebno imala za cilj da arbitrira između zaraćenih sila oko teritorijalnih dobitaka, kao i da odredi budućnost Albanije, čija je nezavisnost proglašena tokom sukoba.
Historija[uredi | uredi izvor]
Primirje za okončanje Prvog balkanskog rata potpisano je 3. decembra 1912. Londonskoj mirovnoj konferenciji prisustvovali su delegati balkanskih saveznika (uključujući i Grčku) koji nisu potpisali prethodno primirje, kao i Osmanlijskog Carstva.
Konferencija je počela u septembru 1912. u St James's Palace pod predsjedavanjem Sir Edwarda Greya.[1]] Drugo zasjedanje konferencije započelo je 16. decembra 1912, i završeno 23. januara 1913., kada se dogodio osmanlijski državni udar 1913. godine.[2] Vođa državnog udara Enver-paša povukao je Osmanlijsko Carstvo sa Konferencije.
30. maja 1913, bez prisustva Osmanlijskog Carstva, na konferenciji je potpisan Londonski sporazum (1913), sporazum prema kojem će Osmanlijsko Carstvo odustati od cijele teritorije zapadno od linije Enos-Midija. Nakon duge rasprave, ambasadori su 29. jula 1913. godine donijeli zvaničnu odluku o uspostavljanju Kneževine Albanije kao suverene države nezavisne od Osmanlijskog Carstva.[3]
Kao rezultat donesenih odluka i zbog pritisaka Grčke i Srbije, polovina teritorije na koju polaže pravo novoosnovana albanska država, i između 30%[4] i 40% ukupnog albanskog stanovništva, izostavljeno je iz novoformirane Kneževine Albanije; posebno je oblast Kosovskog vilajeta naseljena Albancima data Srbiji, a veći dio južne Čamerije Grčkoj.[5] Što se tiče grčko-albanske granice, jedina intervencija velikih sila bila je kada su Austro-Ugarska i Italija zabranile grčku okupaciju Vlore, nakon što je grčka mornarica granatirala grad 3. decembra; kao rezultat, nijedna velika sila nije se suprotstavila ustupanju Janine Grčkoj (sve dok su je mogle uzeti).[6]
Posebna granična komisija je poslana da označi grčko-albansku granicu. Međutim, budući da nije bilo moguće ocrtavanje područja na etnografskoj osnovi, oslonilo se na ekonomske, strateške i geografske argumente, što je rezultiralo odlukom Londonske konferencije da veći dio spornog područja ustupi Albaniji. Ovaj preokret je katalizirao ustanak među lokalnim grčkim stanovništvom, koje je proglasilo Autonomnu Republiku Sjeverni Epir.[7]
Razgovaralo se i o situaciji Arumuna. Arumuni su mala etnička grupa raštrkana širom Balkana. Na Londonskoj konferenciji predloženo je da se sve zemlje naseljene Arumunima, poput Pinda i njegove okoline, daju novoj albanskoj državi kako bi ih zaštitila od grčke i srpske (pošto je Srbija aneksirala Vardarsku Makedoniju) asimilatorske politike. Takve prijedloge podržala je Kraljevina Rumunija. Na istovremenom albanskom kongresu u Trstu, Arumuni su tražili i regionalnu autonomiju unutar Albanije, ali je to odbijeno jer Arumuni unutar novih utvrđenih granica Albanije, isključujući prijedloge proširenja, nisu živjeli u zbijenim područjima. Na kraju, Arumuni niti su pripojeni Albaniji niti im je data autonomija.[8]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Michael Graham Fry; Erik Goldstein; Richard Langhorne. Guide to International Relations and Diplomacy. Continuum International Publishing Group. str. 144. ISBN 978-0-8264-7301-1. Pristupljeno 29. 5. 2012.
- ^ "The Treaty of London, 1913<!—Bot generated title ". Arhivirano s originala, 1. 5. 1997. Pristupljeno 14. 1. 2008.
- ^ Elsie, Robert. "The Conference of London". Arhivirano s originala, 17. 7. 2011. Pristupljeno 5. 1. 2012.
- ^ Elsie, Robert (2010), "Independent Albania (1912—1944)", Historical dictionary of Albania, Lanham: Scarecrow Press, str. lix, ISBN 978-0-8108-7380-3, OCLC 454375231, pristupljeno 4. 2. 2012,
... about 30 percent of the Albanian population were excluded from the new state
- ^ Bugajski, Janusz (2002). Political Parties of Eastern Europe: A Guide to Politics in the Post-Communist Era. M. E. Sharpe. str. 675. ISBN 978-1-56324-676-0. Pristupljeno 29. 5. 2012.
But because of strong pressures from Albania's neighbors, the Great Powers gave the Albanian-inhabited region of Kosova to Serbia and much of the southern Çamëria region to Greece. Roughly half of the predominantly Albanian territories and 40% of the population were left outside the new country's borders.
- ^ Hall, Richard C. (2002). The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War. Routledge. str. 72–74. ISBN 9781134583638.
The Austrian-Hungarians, however, were not overly concerned about the southern frontiers of Albania. Since they had no conflict with Greece, they were not so vigilant about the future Greco-Albanian frontier. The only time the Austrians and Italians bestirred themselves about the southern frontier of Albania was to forbid a Greek occupation of Vlorë after the Greek navy had shelled the town on 3 December. The Greeks had no Great Power opponent and no Great Power patron to press their interests in southern Albania. The Greek navy imposed a blockade on the Albanian coast, isolating the Albanian Provisional Government in Vlore. As a result, no Great Power made any serious effort in London to deny Janina to the Greeks so long as they could take it.
- ^ Draper, Stark. "The conceptualization of an Albanian nation" (PDF). Ethnic and Racial Studies. Volume 20, Number 1. str. 4–5. Arhivirano s originala (PDF), 20. 3. 2012. Pristupljeno 2. 2. 2012.
- ^ Meta, Beqir (2009). "Pakica etno-kulturore vllehe në vitet 1912-1920". Studime Historike (jezik: albanski) (1–2): 57–76. Arhivirano s originala, 28. 4. 2023. Pristupljeno 28. 4. 2023.