Kraljevina Srbija

Kraljevina Srbija Краљевина Србија
1882–1918.
	Himna: Bože pravde;
	Položaj na karti
Glavni grad	Beograd;
Službeni jezik	Srpski jezik
Državno uređenje	Monarhija
Kralj
• 1882–1889.	Milan Obrenović
Nezavisnost	Od Osmanlijskog Carstva
• Priznato	6. mart 1882.
Valuta	Srpski dinar
Vremenska zona	UTC+1

Kraljevina Srbija bila je monarhija koja je postojala od 1882. do formiranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1. decembra 1918.

Historija[uredi | uredi izvor]

Godine 1804. u Orašcu je podignut Prvi srpski ustanak pod vodstvom Karađorđa Petrovića protiv Osmanske vladavine. Ustanak je ugušen 1813. Dana 15. februara 1815. podignut је Drugi srpski ustanak na čelu sa knezom Milošem Obrenovićem. Rezultati ovog ustanka vidljivi su 1830, kada Porta proglašava Srbiju vazalnom kneževinom. Prvi ustav Srbija je dobila 1835. Godine 1867. donesen je ferman o povlačenju turskih garnizona iz srpskih gradova. Nezavisnost Srbije priznata je na Berlinskom kongresu 1878. Knez Milan Obrenović postaje kralj Srbije 1882. Obrenovići i Karađorđevići naizmjenično su vladali u 19. stoljeću. Posljednji Obrenović, kralj Aleksandar, ubijen je zajedno s kraljicom Dragom 1903. Tada na vlast dolazi kralj Petar I. Karađorđević.

Srbija, Kraljevina Bugarska, Kraljevina Crna Gora i Kraljevina Grčka krenule su 1912. u Prvom balkanskom ratu u konačno oslobađanje od Osmanlijskog Carstva. Nakon rata Srbija nije uspjela ostvariti svoj cilj – izlazak na Jadransko more, preko sjeverne Albanije, a Bugarska je bila nezadovoljna podjelom Makedonije. To je uzrokovalo Drugi balkanski rat 1913, kada su Srbija, Grčka, Osmanlijsko Carstvo i Rumunija brzo pobijedile Bugarsku. Srbija je od Bugarske, kao ratnu odštetu dobila određenu zemlju na zapadu Bugarske.

Austro-Ugarska je bila uznemirena jačanjem Srbije, koja joj je remetila planove za prodor na istok. Nakon Sarajevskog atentata objavljuje rat Kraljevini Srbiji 28. jula 1914. Tada je počeo Prvi svjetski rat. Cerska i Kolubarska bitka bile su prve savezničke pobjede u Prvom svjetskom ratu. Povlačenje preko Albanije počelo je 1915. Tri godine kasnije probijen je Solunski front. Krajem novembra ujedinjenje s Kraljevinom Srbijom proglašavaju Baranja, Bačka, Banat, Srijem, Crna Gora i Bosna i Hercegovina u jedinstvenu Kraljevinu SHS. Država Slovenaca, Hrvata i Srba ujedinila se sa Srbijom odlukom Narodnog vijeća u Zagrebu 25. novembra 1918, ali bez pristanka Hrvatskog sabora.

Dana 1. decembra 1918. formirana je prvobitna Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Commons ima datoteke na temu: Kraljevina Srbija

Poljoprivreda Srbije od 1878. do 1912. godine, Gordana Garić Petrović, Univerzitet u Nišu, Filozofski fakultet, 2016.

p r u Hronologija državnosti jugoslavenskih zemalja
	Prije 1918.	1918–1929	1929–1945	1941–1945	1943–1946	1946–1963	1963–1992	1991/1992–2003	2003–2006	2006–2008	2008–
Slovenija	Dio Austro-Ugarske uključujući Boku Kotorsku Također pogledajte Kraljevina Hrvatska-Slavonija 1868–1918 Kraljevina Dalmacija 1815–1918 BiH u Austro-Ugarskoj 1878–1918	Država Slovenaca, Hrvata i Srba (1918–1929) Kraljevina Jugoslavija (1929–1943) Također pogledajte Kraljevina SHS 1918 Republika Prekmurje 1919 Banat, Bačka i Baranja 1918–1919 Slobodna država Fiume 1920–1924 1924–1947		Anektirale^a fašistička Italija i nacistička Njemačka	Demokratska Federativna Jugoslavija 1943–1946 Federativna Narodna Republika Jugoslavija 1946–1963 Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija 1963–1992 Sastav od socijalističkih republika Slovenije (1944–1991) Hrvatske (1943–1991) BiH (1943–1992) Srbije (1943–1992) (u sastavu i autonomne pokrajine Vojvodina i Kosovo) Crna Gora (1943–1992) Makedonija (1944–1991)			Slovenija Rat u Sloveniji
Dalmacija				Nezavisna država Hrvatska 1941–1945 Marionetska kvazi-država Trećeg rajha. Dijelovi koje je anektirala Fašistička Italija. Međimurje i Baranja koje je anektirala Mađarska.				Hrvatska^b Rat u Hrvatskoj
Slavonija
Hrvatska
Bosna								Republika Bosna i Hercegovina (1992-95.)^c Rat u Bosni i Hercegovini	Bosna i Hercegovina sastoji se od Federacije Bosne i Hercegovine (1995-), Republike Srpske (1995–) i Brčko distrikta (2000–).
Hercegovina
Vojvodina	Dio mađarske regije Délvidék			Autonomni Banat^d (Dio njemačke vojne uprave u Srbiji)				Savezna Republika Jugoslavija Sastojala se od Republike Srbije (1990–2006) i Republike Crne Gore (1992–2006) Također pogledajte Republika Kosovo (1990–2000)	Srbija i Crna Gora	Republika Srbija Uključeno AP Vojvodina i, pod upravom UN-a Kosovo i Metohija	Republika Srbija Uključuje autonomnu pokrajinu Vojvodinu
Srbija	Kraljevina Srbija 1882–1918			Vojna uprava u Srbiji 1941–1944 ^e
Kosovo	Dio Kraljevine Srbije 1912–1918			Uglavnom anektirala Albanija 1941–1944 zajedno sa zapadnom Makedonijom i jugoistočnom Crnom Gorom							Republika Kosovo^g
Metohija	Kraljevina Crna Gora 1910–1918 Metohiju kontrolisala Austro-Ugarska (1915–1918)										Republika Kosovo^g
Crna Gora				Protektorat^f 1941–1944						Crna Gora
Sjeverna Makedonija	Dio Kraljevine Srbije 1912–1918			Anektirala Bugarska 1941–1944				Sjeverna Makedonija^hⁱ
^a Prekmurje anektirala Mađarska. ^b Također pogledajte SAO Kninska krajina (1990) → SAO Krajina (1990–1991) i SAO Istočna Slavonija, Baranja i zapadni Srijem (1990–1991), SAO Zapadna Slavonija (1990–1991) i Republika Srpska Krajina (1990–1995); svi zamijenjeni UNTAES-om (1996–1998). ^c Također pogledajte Republika Bosna i Hercegovina Hrvatska zajednica Herceg-Bosna i Srpska autonomna oblast: Bosanska krajina, SAO Sjeveroistočna Bosna, SAO Romanija i SAO Hercegovina (1991–1992); svi kombinirani za oblikovanje tzv. Srpske republike Bosne i Hercegovine (1992–1995). ^d Bačku je anektirala Mađarska (1941–1944), dok je Srijem anektirala NDH (1941–1944).							^e Također pogledajte Užička republika. ^f Anektirano od str. fašističke Italije (1941–1943) i nacističke Njemačke (1943–1944). Manji dio anektirala NDH (1941–1944). ^g Kosovo je predmet spora između vlada Kosova i Srbije. ^h Sjeverna Makedonija do 2019. bila je poznata u UN-u kao Bivša Jugoslavenska Republika Makedonija zbog spora o imenu s Grčkom.