Idi na sadržaj

Łódź

Koordinate: 51°46′37″N 19°27′17″E / 51.77694°N 19.45472°E / 51.77694; 19.45472
S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Łódź
Lodz
Grad
Manufaktura, an arts centre, shopping mall, and leisure complex
Piotrkowska Street
Łódź Fabryczna railway station
Poznański Palace, seat of the Museum of the City of Łódź
Światłowski Villa in the Wooden Architecture Skansen near the White Factory
Grand Theater
EC1 Science and Technology Center
Zastava Łódź
Zastava
Grb
Moto: Ex navicula navis ("Od čamca brod")
Łódź nalazi se u Poljska
Łódź
Łódź
Koordinate: 51°46′37″N 19°27′17″E / 51.77694°N 19.45472°E / 51.77694; 19.45472
DržavaPoljska Poljska
VojvodstvaŁódź
Opštinegradska opština
Prvo spominjanje1332
Vlada
 • TijeloGradsko vijeće Lođa
 • GradonačelnikHanna Zdanowska (GP)
Površina
 • Grad293,25 km2
Nadmorska visina162 m
Stanovništvo (31. decembar 2021)
 • Grad670.642[1]
 • Gustoća2.292 /km2
 • Metro1.100.000
Vremenska zonaCET (UTC+1)
 • Ljeti (DST)CEST (UTC+2)
Poštanski broj90-001 do 94–413
Pozivni broj+48 42
Veb-sajtwww.uml.lodz.pl

Łódź, koji se takođe bez dijakritičkih znakova može nazvati kao Lodz, jest grad u centralnoj Poljskoj i bivši industrijski centar. Glavni je grad Lodskog vojvodstva i nalazi se otprilike 120 km jugozapadno od Varšave.[2] Na popisu od 2022. Łódź ima 670.642 stanovnika[1] što ga čini četvrtim najvećim gradom u zemlji. Ime grada na poljskom jeziku znači "brod", koji se takođe može vidjeti i na grbu grada.

Łódź je nekada bio malo naselje koje se prvi put pojavljuje u zapisima iz 14. vijeka. Gradska prava dao mu je 1423. poljski kralj Vladislav II, i poslije ostao je privatni grad kujavskih biskupa i klera do kraja 18. vijeka. U drugoj podjeli Poljske 1793, Łódź je pripojen Pruskoj, i nakon toga je postao dio Napoleonskog Vojvodstva Varšave; grad se pridružio Kongresu Poljske, koja je bila pod ruskom kontrolom, na Bečkom kongresu 1815. Druga industrijska revolucija (od 1870) donijela je brzi rast tekstilne proizvodnje i stanovništva zahvaljujući prilivu migranata, posebno Nijemaca i Jevreja. Sve od industrijalizacije ovog područja, grad je bio multinacionalan i borio se sa društvenim nejednakostima, kao što je dokumentirano u romanu Obećanja zemlja autora Władysław Reymonta, dobitnika Nobelove nagrade. Kontrasti su se uveliko odrazili na arhitekturu grada, gdje su luksuzne vile postojale zajedno sa fabrikama crvene cigle i skupljim stambenim kućama.[3]

Industrijski razvoj i demografski nalet učinili su Łódź jednim od najvećih gradova u Poljskoj. Pod njemačkom okupacijom tokom Drugog svjetskog rata Łódź je nakratko preimenovan u Litzmannstadt po Karlu Litzmannu. Stanovništvo grada bilo je progonjeno, a njegova jevrejska manjina bila je prisiljena u ograđenu zonu poznatu kao Lodzski geto, odakle su poslani u njemačke koncentracione logore i logore istrebljenja. Grad je postao privremeno sjedište Poljske 1945.

Łódź je doživio nagli demografski i ekonomski pad nakon 1989. Grad je tek 2010-ih počeo dobijati nazad svoje stare boje, u to vrijeme je obnovljen veći dio centra.[4] Poznat je međunarodno po svojoj filmskoj školi, kolijevci za najpoznatije poljske glumce i režisere.[3] Godine 2017. grad je uvršten u UNESCO-ovu mrežu kreativnih gradova i nazvan UNESCO grad filma.[5]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b "Local Data Bank". Statistics Poland. Pristupljeno 10. 6. 2022. Data for territorial unit 1061000.
  2. ^ "Łódź – Warszawa trasa i odległość na mapie • dojazd PKP, BUS, PKS". www.trasa.info. Pristupljeno 2. 8. 2018.
  3. ^ a b "Lodz – Tourism | Tourist Information – Lodz, Poland". staypoland.com. eTravel S.A.
  4. ^ Cysek-Pawlak, Monika; Krzysztofik, Sylwia (2017). "Integrated Approach as a Means of Leading the Degraded Post-Industrial Areas Out of Crisis – A Case Study of Lodz". IOP Conference Series: Materials Science and Engineering. 245 (8): 082036. Bibcode:2017MS&E..245h2036C. doi:10.1088/1757-899X/245/8/082036. eISSN 1757-899X. ISSN 1757-8981.
  5. ^ "Poland’s Łódź named UNESCO City of Film." Arhivirano 31. 7. 2018. na Wayback Machine Radio Poland. Retrieved 3. 11. 2017

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]