Łódź

Łódź Lodz
Grad
Gore, pa slijeva nadesno: Manufaktura (top) Piotrkowska ulica (drugi red lijevo) Łódź Fabryczna željeznička stanica (drugi red desno) Poznański Palata (Muzej grada Łódźa) (treći red liejvo) Drvena arhitektura Skansen blizu Bijele fabrike (treći red desno) Veliko pozorište (donji red lijevo) EC1 Naučno-tehnološki centar (donji red desno)
Zastava Grb
Moto: Ex navicula navis ("Od čamca brod")
Łódź
Koordinate: 51°46′37″N 19°27′17″E
Država	Poljska
Vojvodstva	Łódź
Opštine	gradska opština
Prvo spominjanje	1332
Vlada
• Tijelo	Gradsko vijeće Lođa
• Gradonačelnik	Hanna Zdanowska (GP)
Površina
• Grad	293,25 km2
Nadmorska visina	162 m
Stanovništvo (31. decembar 2021)
• Grad	670.642
• Gustoća	2.292 /km2
• Metropolitansko područje	1.100.000
Vremenska zona	CET (UTC+1)
• Ljeti (DST)	CEST (UTC+2)
Poštanski broj	90-001 do 94–413
Pozivni broj	+48 42
Veb-sajt	www.uml.lodz.pl

Łódź, koji se takođe bez dijakritičkih znakova može nazvati kao Lodz, jest grad u centralnoj Poljskoj i bivši industrijski centar. Glavni je grad Lodskog vojvodstva i nalazi se otprilike 120 km jugozapadno od Varšave. Na popisu od 2022. Łódź ima 670.642 stanovnika što ga čini četvrtim najvećim gradom u zemlji. Ime grada na poljskom jeziku znači "brod", koji se takođe može vidjeti i na grbu grada.

Łódź je nekada bio malo naselje koje se prvi put pojavljuje u zapisima iz 14. vijeka. Gradska prava dao mu je 1423. poljski kralj Vladislav II, i poslije ostao je privatni grad kujavskih biskupa i klera do kraja 18. vijeka. U drugoj podjeli Poljske 1793, Łódź je pripojen Pruskoj, i nakon toga je postao dio Napoleonskog Vojvodstva Varšave; grad se pridružio Kongresu Poljske, koja je bila pod ruskom kontrolom, na Bečkom kongresu 1815. Druga industrijska revolucija (od 1870) donijela je brzi rast tekstilne proizvodnje i stanovništva zahvaljujući prilivu migranata, posebno Nijemaca i Jevreja. Sve od industrijalizacije ovog područja, grad je bio multinacionalan i borio se sa društvenim nejednakostima, kao što je dokumentirano u romanu Obećanja zemlja autora Władysław Reymonta, dobitnika Nobelove nagrade. Kontrasti su se uveliko odrazili na arhitekturu grada, gdje su luksuzne vile postojale zajedno sa fabrikama crvene cigle i skupljim stambenim kućama.

Industrijski razvoj i demografski nalet učinili su Łódź jednim od najvećih gradova u Poljskoj. Pod njemačkom okupacijom tokom Drugog svjetskog rata Łódź je nakratko preimenovan u Litzmannstadt po Karlu Litzmannu. Stanovništvo grada bilo je progonjeno, a njegova jevrejska manjina bila je prisiljena u ograđenu zonu poznatu kao Lodzski geto, odakle su poslani u njemačke koncentracione logore i logore istrebljenja. Grad je postao privremeno sjedište Poljske 1945.

Łódź je doživio nagli demografski i ekonomski pad nakon 1989. Grad je tek 2010-ih počeo dobijati nazad svoje stare boje, u to vrijeme je obnovljen veći dio centra. Poznat je međunarodno po svojoj filmskoj školi, kolijevci za najpoznatije poljske glumce i režisere. Godine 2017. grad je uvršten u UNESCO-ovu mrežu kreativnih gradova i nazvan UNESCO grad filma.

Vanjski linkovi

• Službeni sajt
• Zvanična stranica javnog prijevoza
• Gradska mapa od Łódźa
• Historijske slike od Łódźa
• Ekonomska zona Łódź
• Łódź-Lublinek Airport Arhivirano 14. 4. 2012. na Wayback Machine
• "Lodz" . Encyclopædia Britannica. 16 (11. izd.). 1911. str. 862.
• The Łódź Post na Wayback Machine (archived 5. 9. 2019.) —English language newspaper
• The Łódź Ghetto Arhivirano 20. 10. 2018. na Wayback Machine