Datotečni sistem
U računarstvu Datotečni sistem (eng. file system) upravlja time kako se podaci pohranjuju i preuzimaju. Bez datotečnog sistema, informacije smještene na nekom mediju pohrane podataka bi bila jedna velika količina podataka bez načina da se odredi gdje se jedan dio informacije zaustavlja, a sljedeći počinje. Svaka grupa podataka se naziva datoteka.
Datotečni sistem se može koristiti na brojnim različitim uređajima za skladištenje koji koriste različite vrste medija. Tvrdi diskovi su ključni uređaji za skladištenje i predviđeni su da ostanu kao takvi doglednoj budućnosti.[1] Druge vrste medija koji se koriste uključuju SSD-ove, magnetne trake i optičke diskove.
Neki datotečni sistemi se koriste na lokalnim uređajima za pohranu podataka;[2] drugi omogućavaju pristup datotekama putem mrežnog protokola (na primjer, NFS,[3] SMB ili 9P klijenti).
Datotečni sistemi u operativnim sistemima[uredi | uredi izvor]
Mnogi operativni sistemi uključuju podršku za više od jednog sistema datoteka. Ponekad su OS i sistem datoteka su čvrsto isprepleteni.
Linux[uredi | uredi izvor]
Linux podržava brojne datotečne sisteme, ali to su najćešće sistemi iz ext * porodice (ext2, ext3 i ext4), XFS, JFS i btrfs .
macOS[uredi | uredi izvor]
macOS (ranije Mac OS X) koristi Apple File System (APFS), koji je nedavno zamijenio sistem datoteka naslijeđen od klasičnog Mac OS-a nazvan HFS Plus (HFS +).
OS / 2[uredi | uredi izvor]
OS/2 1.2 je uveo datotečni sistem visokih performansi (HPFS).
Microsoft Windows[uredi | uredi izvor]
Windows koristi datotečne sisteme FAT, NTFS, exFAT, Life File System i ReFS (posljednji je samo podržan i upotrebljiv u Windows Server 2012, Windows Server 2016, Windows 8, Windows 8.1 i Windows 10).
FAT[uredi | uredi izvor]
Porodica FAT datotečnih sistema podržavaju gotovo svi operativni sistemi za osobne računare, uključujući sve verzije Windowsa i MS-DOS/PC DOS, OS/2 i DR-DOS. FAT je zbog toga popularan kao univerzalni format razmjene između računara i uređaja bilo koje vrste i starosti.
NTFS[uredi | uredi izvor]
NTFS, uveden sa operativnim sistemom Windows NT 1993. godine, omogućio je kontrolu dozvola zasnovanu na ACL-u . Ostale osobine koje NTFS podržava uključuju čvrste veze, višestruko strujanje datoteka, indeksiranje atributa, praćenje kvota, šifriranje (vidi Bitlocker), kompresiju i oporavak ranijih verzija datoteka.
exFAT[uredi | uredi izvor]
exFAT je patentno zaštićen datotečni sistem sa određenim prednostima u odnosu na NTFS. exFAT je jedini potpuno podržani sistem u macOS i Windows operativnim sistemima koji mogu pohraniti datoteku veću od 4 GB.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Storage, IT Technology and Markets, Status and Evolution" (PDF). 20. 9. 2018.
HDD still key storage for the foreseeable future, SSDs not cost effective for capacity
- ^ Arpaci-Dusseau, Remzi H.; Arpaci-Dusseau, Andrea C. (2014), File System Implementation (PDF), Arpaci-Dusseau Books
- ^ Arpaci-Dusseau, Remzi H.; Arpaci-Dusseau, Andrea C. (2014), Sun's Network File System (PDF), Arpaci-Dusseau Books
Dalje čitanje[uredi | uredi izvor]
Knjige[uredi | uredi izvor]
- Arpaci-Dusseau, Remzi H.; Arpaci-Dusseau, Andrea C. (2014). Operating Systems: Three Easy Pieces. Arpaci-Dusseau Books.
- Carrier, Brian (2005). File System Forensic Analysis. Addison-Wesley. ISBN 0-321-26817-2.
- Custer, Helen (1994). Inside the Windows NT File System. Microsoft Press. ISBN 1-55615-660-X.
- Giampaolo, Dominic (1999). Practical File System Design with the Be File System (PDF). Morgan Kaufmann Publishers. ISBN 1-55860-497-9. Arhivirano s originala (PDF), 13. 2. 2017. Pristupljeno 22. 1. 2010.
- McCoy, Kirby (1990). VMS File System Internals. VAX - VMS Series. Digital Press. ISBN 1-55558-056-4.
- Mitchell, Stan (1997). Inside the Windows 95 File System. O'Reilly. ISBN 1-56592-200-X.[mrtav link]
- Nagar, Rajeev (1997). Windows NT File System Internals : A Developer's Guide. O'Reilly. ISBN 978-1-56592-249-5.
- Pate, Steve D. (2003). UNIX Filesystems: Evolution, Design, and Implementation. Wiley. ISBN 0-471-16483-6.
- Rosenblum, Mendel (1994). The Design and Implementation of a Log-Structured File System. The Springer International Series in Engineering and Computer Science. Springer. ISBN 0-7923-9541-7.
- Russinovich, Mark; Solomon, David A.; Ionescu, Alex (2009). "File Systems". Windows Internals (5th izd.). Microsoft Press. ISBN 0-7356-2530-1.
- Prabhakaran, Vijayan (2006). IRON File Systems. PhD dissertation, University of Wisconsin-Madison.
- Silberschatz, Abraham; Galvin, Peter Baer; Gagne, Greg (2004). "Storage Management". Operating System Concepts (7th izd.). Wiley. ISBN 0-471-69466-5.
- Tanenbaum, Andrew S. (2007). Modern operating Systems (3rd izd.). Prentice Hall. ISBN 0-13-600663-9. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- Tanenbaum, Andrew S.; Woodhull, Albert S. (2006). Operating Systems: Design and Implementation (3rd izd.). Prentice Hall. ISBN 0-13-142938-8. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
Online[uredi | uredi izvor]
- Local Filesystems for Windows
- Benchmarking Filesystems Part II using kernel 2.6, by Justin Piszcz, Linux Gazette 122, January 2006
- Filesystems (ext3, ReiserFS, XFS, JFS) comparison on Debian Etch Arhivirano 13. 9. 2008. na Wayback Machine 2006
- Interview With the People Behind JFS, ReiserFS & XFS
- Journal File System Performance (outdated): ReiserFS, JFS, and Ext3FS show their merits on a fast RAID appliance