Enformel
Enformel ili informel (francuski art informel: umjetnost bez oblika) termin je kojim se određuje struja u evropskom apstraktnom slikarstvu odnosno naziv kojim je obuhvaćeno šire shvaćanje evropske apstraktne umjetnosti u razdoblju nakon Drugog svjetskoga rata približno do šezdesetih godina dvadesetog stoljeća.
Termin je predložio francuski kritičar Michel Tapié u svojoj knjizi Druga umjetnost (Un art autre, 1952) za slikarstvo antiikoničkoga koncepta umjetnosti.[1] Jedan od značajnih predhodnika enformela je francuski slikar i kipar Jean Dubuffet[2]. Enformel se često poredi sa apstraktnim ekspresionizmom u Sjedinjenim Američkim Državama. S iskustvima Drugog svjetskog rata, umjetnici enformela, približavaju se u idejnom smislu književnosti i filozofiji egzistencijalizma.[3]
Već od početka šezdesetih godina prošlog stoljeća, uticaji enformela prisutni su i u umjetničkim prakasama bosanskohercegovačkih umjetnika i umjetnika u drugim tada jugoslovenskim republikama. Jedan od najistaknutijih umjetnika koji su zastupali neformalnu umjetnost tom periodu u Bosni i Hercegovini jeste Affan Ramić, kasnije su značajni radovi iz faza slikara Mehmeda Klepe i drugih. [4] U Hrvatskoj su to Ivo Gattin, Eugen Feller, Marijan Jevšovar. Također, neoavangardna grupa Gorgona koja je djelovala u Zagrebu u periodu od 1959. do 1965. težila je negaciji slikarsva i uklanjanju svega slikarskog što ju je približilo radikalnom enformelu.[5]
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Zajedničke karakteristike enformel slikarstva su:
- bezobličnost - odustajanje od unaprijed određene forme oblika na slici koji bi (u tradicionalnom slikarstvu) trebali rezultirati skladnom kompozicijom.
- odustajanje od kompozicije - ako i postoje varijacije u gustoći crteža ili namaza bojom na različitim dijelovima slike one nisu plod promišljenog komponiranja, nego nasumičnog umjetnikovog odabira.
- gestualnost - ona je indikator umjetnikovog trenutnog stanja ili osjećaja
- naglašavanje materije - slikarski postupci se ogoljavaju sve do onog elementarnog odnosno do samog djelovanja boje na platnu
Važniji umjetnici[uredi | uredi izvor]
- Alberto Burri
- Grupa Cobra (CoBrA)
- Wols (Alfred Otto Wolfgang Schulze)
- Enrico Accatino
- Roberto L. Pignataro
- Marie Raymond
- Jean-Paul Riopelle
- Pablo Serrano
- Pierre Soulages
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "informel ili enformel". Proleksis enciklopedija : online. Pristupljeno 30. 12. 2021.
- ^ "Dubuffet, Jean". Proleksis enciklopedija : online. Pristupljeno 30. 12. 2021.
- ^ "informel". Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 30. 12. 2021.
- ^ Umjetnost Bosne i Hercegovine : 1945. - 1974. : [Umjetnička Galerija BiH, Sarajevo, 27. XI 1974 - 15. I 1975.]. Vol. 39, Umjetnička galerija BiH, 1974.
- ^ Gavrilović, Feđa. "Enformel kao protusvijet". Avantgarde Museum. Pristupljeno 30. 12. 2021.