Haridžije

Jedna od najranijih sekti u islamu koja je počinioce velikih grijeha smatrala nevjernicima, odnosno odmetnicima od vjere. Karakteristike najranije islamske sekte haridžija (خوارج‎ Khawārij), (množina havaridž), vidljiva je kroz netolerantnost, fanatizam i ekskluzivnost, izražene u formi politike uzdignute gotovo na vjersku razinu, te realizacija političkih promjena putem očajničkih metoda nasilja. Ime haridžija nema doktrinarnih implikacija hereze, to jednostavno znači pobunjenik ili revolucionarni aktivist. Jedan haridžijski pjesnik u čuvenoj tužaljki povodom smrti jednog od ranih haridžijskih vođa, Ebu Bilala Mirdasa (umro 61./681.), kaže: Ebu Bilalova smrt učinila je život nepodnošljivim, a pobunu (hurudž) mi je učinila dragom.

Okolnosti nastanka[uredi | uredi izvor]

Povod za podjelu i otcjepljenje haridžija bila je arbitraža (tahkim), koju je prihvatio četvrti halifa, Alija r.a., premda je bio ostvario pobjedu nad Muavijom u bici kod Siffina 37./648. godine. Haridžije, koje su do tada bile među ši'ijama, to jest Alijini sljedbenici, osudili su ga zarad prihvatanja ljudske arbitraže (u kojoj je, kako se tvrdi, bio prevaren diplomatskim trikom) mada je bio u pravu. Borbeni poklič haridžija glasio je:Samo je Bog sudija i arbitar. Od tada su se ovi idealisti i fanatični pobunjenici borili i protiv Alije r.a., nakon što ga je jedan od njihovih pristalica ubio iz zasjede, i protiv Emevija. Nakon što su ih Alija, i kasnije emevijske vojskovođe, više puta porazili u krvavim bitkama u Iraku i zapadnoj Perziji oni su nastavili gerilsko ratovanje također i protiv abasija premda više nisu bili opasni. Haridžije, su po svom sastavu uglavnom bili Nomadi i polunomadi sa arapskog poluotoka i granica Iraka, ali njihov idealizam, koji su naučavali zastupajući apsolutnu jednakost , privukao je znatan broj perzijski nevalija. I epidarno kazano, njihov duh izražava apsolutnu i beskompromisnu jednakost i odgovornost pred Božijom naredbom a iz tog duha proistekli su njihovi osnovni principi. U njihovom kategoričkom zahtjevu da se naređuje dobro i zabranjuje zlo kao obaveza koju je propisao Kur'an muslimanskoj zajednici, oni su napadali ne samo vladajuće Emevije nego i umjerenu većinu Zajednice, koju su optužili kao usjedjele' konformiste. Većina članova Zajednice, bila je politički umjerena još od vremena vladavine Osmana r.a. kada su izbili prvi neredi. Suprotno haridžijskom zahtjevu vođe većinskog dijela Zajednice naglašavali su potrebu da se princip naređivanja dobra i zabranjivanja zla primjenjuje radije na moralnom negoli na pravnom planu putem odgajanja radije negoli putem građanskog rata.Međutim, sunijsko vjersko vodstvo, uplašeno haridžijskim pokoljima, sve se više približavalo konformizmu, pri čemu je taj proces bio još i ubrzan usponom ulemanske klase.

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]