Ladislav V, kralj Ugarske
Ladislav Posmrtni | |
---|---|
Kralj Ugarske | |
Vladavina | 1440 - 1457 |
Prethodnik | Albert |
Nasljednik | Matija I |
Krunidba | 15. maj 1440. |
Kralj Češke | |
Vladavina | 1453 – 1457 |
Prethodnik | Vladislav I |
Nasljednik | Juraj |
Krunidba | 28. oktobar 1453. |
Dinastija | Habsburg |
Otac | Albert, kralj Ugarske |
Majka | Elizabeta Luksemburška |
Rođenje | 22. februar 1440. Komárom |
Smrt | 23. novembar 1457. Prag |
Ladislav Posmrtni (22. februar 1440 - 23. novembar 1457; mađarski: László Postumus, češki: Ladislav Pohrobek) je bio kralj Ugarske[1] (kao Ladislav V) i Češke, te vojvoda Austrije. Vladavina mu je obilježena sukobom između njegovog skrbnika Ulrika, grofa Celjskog, i mađarske velikaške porodice Hunjadi.
Porodica
[uredi | uredi izvor]Ladislav je bio jedini sin Alberta Habsburgovca,[2] kralja Njemačke, Ugarske i Češke, a rođen je nakon očeve smrti (otuda nadimak Posmrtni). Njegova majka je bila Elizabeta Luksemburška, kćerka cara, ugarskog i češkog kralja Žigmunda Luksemburškog.
Vladavina u Ugarskoj
[uredi | uredi izvor]Kako je kralj Albert iza sebe ostavio dvije kćerke i trudnu udovicu, Ugarska je za kralja izabrala poljskog vladara Vladislava III. Međutim, Ladislavova majka Elizabeta prisilila je ugarskog primasa da okruni Ladislava za kralja u Stolnom Biogradu 15. maja 1440. godine, nakon što nije uspjela izboriti krunu za sebe lično. Zatim je sina stavila pod skrbništvo i zaštitu muževog rođaka, njemačkog kralja Fridrika III. Ugarski su staleži, međutim, objavili povelju kojom su Ladislavovu krunidbu proglasili ništavnom i nevažećom.
Kraljica Elizabeta je umrla 1442. godine. Nakon Vladislavove smrti 1444. godine, Ladislav je izabran za ugarskog kralja, ali Fridrik je ostao skrbnik Ladislava i krune sve do 1452. godine. Skrbništvo nad djetetom je kasnije dodijeljeno Ulriku, jednom od neprijatelja Janka Hunjadija, koji je ranije izabran za upravitelja Ugarske sa svim kraljevskim i upravnim ovlastima. Ulrik je uspio usaditi mržnju prema porodici Hunjadi u mladoga kralja.
Vladavina u Češkoj
[uredi | uredi izvor]Ladislav je, još uvijek maloljetan, 28. oktobra 1453. godine, okrunjen kao kralj Češke. Nakon toga većinu je vremena provodio u Pragu i Beču. Regenti su vladali njegovim kraljevstvima: Juraj Podjebradski u Češkoj i Hunjadi u Ugarskoj. Nakon Hunjadijeve smrti u augustu 1456. godine, njegov je sin, Ladislav Hunjadi, smaknuo Ulrika kasnije iste godine. Smaknuće Ladislava Hunjadija u martu 1457. godine, nakon što se Ladislav V zakleo da mu neće nauditi, podiglo je takvu buru u Ugarskoj da je kralj morao bježati u Prag, gdje je i umro iste godine.
Smrt
[uredi | uredi izvor]Vijekovima se nagađalo da su Ladislava otrovali njegovi politički protivnici ili njegov nasljednik na češkom prijestolju, Juraj Podjebradski. Međutim, analizom Ladislavova kostura, koja se provodila od 1987. do 1988. godine, utvrđeno je da je umro od dječje leukemije.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Ladislas V | king of Hungary and Bohemia | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). Pristupljeno 16. 8. 2022.
- ^ "Ladislaus the Posthumous: the child-king". Die Welt der Habsburger (jezik: engleski). Pristupljeno 16. 8. 2022.
Prethodnik: Vladislav I |
Kralj Ugarske 1444-1457 |
Nasljednik: Matija I
|
Prethodnik: Albert (V) |
Kralj Češke 1453-1457 |
Nasljednik: Juraj |
Vojvoda Austrije 1439-1457 |
Nasljednik: Fridrik V |