Svetlana Kana Radević
Svetlana Kana Radević | |
|---|---|
 Radević na crnogorskoj poštanskoj marki iz 2021. | |
| Rođenje | 21. novembar 1937. |
| Smrt | 8. novembar 2000 (62 godine) |
| Zanimanje | arhitekt |
| Poznat(a) po | prva ženska arhitektica u Crnoj Gori |
Svetlana Kana Radević (21. novembar 1937 – 8. novembar 2000) bila je prva ženska arhitektica u Crnoj Gori i jedna od najuspešnijih arhitekata u bivšoj SFRJ. Bila je inostrani član Ruske akademije za arhitekturu i građevinske nauke, redovni član Dukljanske akademije nauka i umjetnosti, prva potpredsjednica Matice crnogorske, članica Crnogorskog PEN centra, članica UNESCO-a i članica uprava strukovnih udruženja.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Svetlana Kana Radević rođena je 1937. godine na Cetinju. Osnovnu školu završila je na Cetinju, a gimnaziju u Podgorici.[1]
Diplomirala je na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu, a apsolvirala je i historiju umjetnosti, studirajući oba fakulteta istovremeno. Magistrirala je na Univerzitetu u Pennsylvaniji. Stručno se usavršavala u Parizu, Moskvi i u Japanu.[2]
Najznačajnija djela[uredi | uredi izvor]
Kritičari o delima Svetlane Kane Radović kažu da su ona „svečanosti za oko, prizori pred kojima ne možete ostati ravnodušni”. Možda zbog nametljivog stila, gotovo svaki njen objekat je izazvao polemike u javnosti. Jedni su za stav da se radi o savršenosti, drugi o promašaju. Svetlana je smatrala da je to dobro, jer je očigledno da njen rad „provocira”: „Suština stvaranja i jeste u tome, jer se tako pokreću stvari, uvodi se nova estetika”.[3]
Najznačajnije djelo Svetlane Kane Radević je Hotel Podgorica u Podgorici. Njeno projektno rješenje pobjedilo je na konkursu i to je ujedno njeno prvo značajno delo. Ovim projektom Svetlana se probila u sami vrh arhitektonske scene. Hotel je svečano otvoren 13. jula 1967. godine, na Dan državnosti Crne Gore. Naredne godine projekat je nagrađen najprije republičkom, a zatim i saveznom Borbinom nagradom za arhitekturu.
Ostala značajna dela su:
- Autobuska stanica u Podgorici (1968)
- Stambeno-poslovna zgrada u Petrovcu (1968)
- Stambeno-poslovna zgrada u Mojkovcu (1969)
- Spomen-obilježje u Duvanskom kombinatu Podgorica (1972)
- Hotel Mojkovac u Mojkovcu (1968-1974)
- Park Zlatica u Podgorici (1974)
- Spomen-kompleks na Barutani, Podgorica (1980)
- Hotel Zlatibor u Užicama (1981)
- Dječji vrtić na Cetinju (1988)
- Zgrada Leksikografskog zavoda u Podgorici (1984–1989)
- Poslovni centar Kruševac u Podgorici (1991, sa Ljiljanom Radević)
Podgoričku Autobusku stanicu Svetlana je radila kao omaž francuskom arhitekti Le Corbusier.
Mnoga djela nastala su u saradnji sa sestrom Ljiljanom Radević, koja je također bila arhitekt.
.JPG)
Nagrade i počasti[uredi | uredi izvor]
Svetlana Kana Radević bila je najmlađi laureat savezne Borbine nagrade za arhitekturu 1968. Ona je jedini arhitekta iz Crne Gore koja je dobila ovu nagradu. Dobitnica je Trinaestojulske nagrade 1968. i Nagrade oslobođenja Podgorice 1992.[2]
Njen rad predstavljen je u okviru izložbe o jugoslovenskoj arhitekturi u periodu od 1948. do 1980. "Toward a Concrete Utopia" (Prema betonskoj utopiji), održanoj od 15. jula 2018. do 13. januara 2019. u Muzeju moderne umjetnosti (Museum of Modern Art - MoMA) u New Yorku.[4]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b "SVETLANA KANA RADEVIĆ". Muzej žena Crne Gore. Pristupljeno 3. 11. 2019.
- ^ a b Vujošević, Milica (24. 8. 2017). "Prva dama crnogorske arhitekture". Žene u arhitekturi. Projekat BINA sa Društvom arhitekata Beograda i Kulturnim centrom Beograda. Pristupljeno 3. 11. 2019.
- ^ Petrović, Jelena. "Dama koja je znala da gradi". Plava Zvijezda. Pristupljeno 3. 11. 2019.
- ^ "Toward a Concrete Utopia - Architecture in Yugoslavia, 1948–1980". MoMA. The Museum of Modern Art. Pristupljeno 3. 11. 2019.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
- Socijalistička arhitektura Svetlane Kane Radević
- Fotografije Hotela Podgorica
- Arhitektonska ocjena, Svetlana Kana Radević (1937–2000)
- Zua.rs, Prva dama crnogorske arhitekture