Republika Kosovo (1991–1999)

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Republika Kosovo
Republika e Kosovës
1991–1999
Države prije:
← SAP Kosovo
Države poslije:
AP Kosovo i Metohija →
Kosovo pod upravom Ujedinjenih nacija →
Zastava Grb
Zastava Grb
Himna: Himni i Flamurit
Položaj na karti
Položaj na karti
Status Priznata samo od Albanije
Glavni i najveći grad Priština
Službeni jezik albanski
Demonim Kosovar
Državno uređenje Republika
Predsjednik
• 1992-2000.
 Ibrahim Rugova
Predsjednik Skupštine
• 1990-1992.
 Ilaz Ramajli
Premijer
• 1991-1999.
 Bujar Bukoshi
• 1999-2000.
 Hashim Thaçi
Zakonodavstvo Skupština
Historija Jugoslavenski ratovi 
 -  Tajni sastanak 7. septembar 1990. 
 -  Proglašenje 22. septembar 1990. 
 -  Ukidanje 1. februar 1999. 
Datum osnivanja 22. septembar 1990.
Ukidanje 1. februar 1999.
Stanovništvo
• Ukupno (1995.)
 2.100.000 
Valuta Jugoslavenski dinar
Albanski lek
Njemačka marka
Vremenska zona UTC +1
• Ljeti (DST)
 UTC +2
Format datuma D.M.GGGG.
Vozačka strana desna
Danas dio Kosovo

Republika Kosovo (albanski: Republika e Kosovës) ili Prva Republika Kosovo bila je samoproglašena kvazidržava u jugoistočnoj Evropi osnovana 1991.[1] Tokom svog vrhunca, nastojala je da uspostavi sopstvene paralelne političke institucije nasuprot institucijama AP Kosovo i Metohije koje je držala jugoslavenska Republika Srbija.

Zastava koju je koristila Republika Kosovo bila je veoma slična zastavi Albanije, sa istim simbolom na istoj pozadini u boji.

Historija[uredi | uredi izvor]

Proglašenje[uredi | uredi izvor]

Krajem juna 1990. albanski članovi pokrajinske skupštine predložili su glasanje o tome da li da se formira nezavisna republika; predsjednik skupštine etnički Srbin odmah ju je zatvorio i obećao da će ponovo otvoriti skupštinu 2. jula, što je kasnije odloženo.

Dana 2. jula, velika većina albanskih članova pokrajinske skupštine vratila se u Skupštinu, ali je ona bila zaključana; pa su na ulici ispred glasali da se Kosovo proglasi Republikom u okviru jugoslavenske federacije.[2] Vlada Srbije je odgovorila raspuštanjem Skupštine i Vlade Kosova, ukidajući preostalu autonomiju. Srpska vlada je tada usvojila još jedan zakon o radnim odnosima kojim je otpušteno još 80.000 albanskih radnika.

Etnički Albanci, članovi sada zvanično raspuštene Skupštine Kosova sastali su se u tajnosti u Kačaniku 7. septembra i proglasili "Republiku Kosovo" u kojoj će zakoni iz SR Jugoslavije važiti samo ako su u skladu sa ustavom Republike. Skupština je 22. septembra 1991. godine proglasila "Republiku Kosovo"[3] državom. Ovu deklaraciju je podržalo 99% birača na nezvaničnom referendumu održanom nekoliko dana kasnije.[4] Republika Kosovo je dobila diplomatsko priznanje od Albanije.

Paralelne strukture[uredi | uredi izvor]

Kosovski Albanci su organizovali pokret otpora, stvarajući niz paralelnih struktura u obrazovanju, medicinskoj njezi i oporezivanju.[5][potrebna stranica] Otvorene su nove škole, a kuće su pretvorene u objekte za škole, uključujući srednje škole i univerzitete. A na paralelnim izborima izabrani su novi lideri, formirajući novu državu u zemlji. Zbog represije, nova vlada je bila u egzilu. Postojala je paralelna nogometna liga, sve dok nisu svi sportisti bivali protjerivani sa stadiona i sportskih objekata.[6][7]

NATO intervencija[uredi | uredi izvor]

Od 1995. pa nadalje, tenzije u regionu su eskalirale što je dovelo do rata na Kosovu koji je počeo u februaru 1998.[8][9][10] koji se vodio između Savezne Republike Jugoslavije i gerilskih snaga Oslobodilačke vojske Kosova (OVK).[11] Kampanja koju je predvodila OVK nastavila se u januaru 1999. godine i privukla je pažnju svjetskih medija masakrom u Račku, masovnim ubistvom oko 45 Albanaca (uključujući 9 pobunjenika OVK)[12] od strane srpskih snaga sigurnosti.[13] Kasnije tog proljeća u Rambujeu u Francuskoj održana je međunarodna konferencija koja je rezultirala predloženim mirovnim sporazumom (Sporazum iz Rambujea) koji je prihvatila albanska strana, ali ga je odbacila jugoslavenska strana.[14]

Neuspijeh pregovora u Rambujeu rezultirao je vazdušnom kampanjom NATO-a protiv Savezne Republike Jugoslavije koja je trajala od 24. marta do 11. juna kada su jugoslavenske vlasti potpisale vojno-tehnički sporazum kojim je mirovnim snagama NATO-a (KFOR) i međunarodnoj civilnoj misiji (UNMIK) omogućen ulazak na Kosovo.

UNMIK je službeno preuzeo kontrolu nad Kosovom. Privremene institucije samouprave su uspostavljene kako bi se omogućilo kosovskim političkim liderima i liderima zajednica da budu zastupljeni u odlukama. OVK je raspuštena i zamenjena Kosovskim zaštitnim korpusom, lako naoružanom civilnom organizacijom za hitne slučajeve.

Vlada[uredi | uredi izvor]

Pozicija Ime i prezime Period Napomene Ref
Predsjednik Ibrahim Rugova 1992–2000 U egzilu u Italiji od 5. maja do 15. jula 1999. [15]
Premijer
Bujar Bukoshi 1991–2000 U egzilu u Ljubljani, zatim od maja 1992. do augusta 1999. u Bonu.
Hashim Thaçi 1999–2000 Privremeni premijer u opoziciji.
Predsjednik Skupštine Ilaz Ramajli 1990–1992

Također pogledajte[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Statement of Albanian PM Sali Berisha during the recognition of the Republic of Kosovo, stating that this is based on a 1991 Albanian law, which recognized the Republic of Kosova". keshilliministrave.al. 18. 2. 2008. Arhivirano s originala, 16. 3. 2012. Pristupljeno 6. 2. 2020.
  2. ^ Malcolm, Noel (1999). Kosovo: a short history. New York: HarperPerennial. str. 346. ISBN 9780060977757.
  3. ^ Vidmar, Jure (2021). "International Legal Responses to Kosovo's Declaration of Independence". Vanderbilt Law Review. 42 (3): 779. Pristupljeno 17. 1. 2023.
  4. ^ Müller, Beat. "Kosovo (Jugoslawien), 30 September 1991: Unabhängigkeit". sudd.ch (jezik: njemački). Pristupljeno 17. 1. 2023.
  5. ^ Clark, Howard (2000). Civil Resistance in Kosovo. London: Pluto Press. ISBN 0745315690.
  6. ^ Demi, Agron (19. 4. 2018). "How to build a parallel state". prishtinainsight.com. Pristupljeno 17. 1. 2023.
  7. ^ Pula, Besnik (1. 1. 2004). "The emergence of the Kosovo "parallel state," 1988–1992". Nationalities Papers. 32 (4): 797–826. doi:10.1080/0090599042000296131. Pristupljeno 17. 1. 2023.
  8. ^ Independent International Commission on Kosovo (2000). The Kosovo Report (PDF). Oxford: Oxford University Press. str. 2. ISBN 9780199243099.
  9. ^ Quackenbush, Stephen L. (2015). International Conflict: Logic and Evidence. Los Angeles: Sage. str. 202. ISBN 9781452240985.
  10. ^ Association of the United States Army (juni 1999). "Roots of the Insurgency in Kosovo" (PDF). Pristupljeno 17. 1. 2023.
  11. ^ Glenny, Misha (2012). The Balkans. USA: Penguin Books. str. 652. ISBN 9780142422564.
  12. ^ Judah 2000, p. 193
  13. ^ Strauss, Julius (30. 6. 2001). "Massacre that started long haul to justice". Telegraph.co.uk. Pristupljeno 17. 1. 2023.
  14. ^ Suy, Eric (2000). "NATO's Intervention in the Federal Republic of Yugoslavia". Leiden Journal of International Law. 13: 193–205. doi:10.1017/S0922156500000133. Pristupljeno 17. 1. 2023.
  15. ^ "Alternative government: Republic of Kosovo". WorldStatesmen.org. Pristupljeno 17. 1. 2023.

Izvori[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Republika_Kosovo_(1991–1999)&oldid=3590494"