Štajerski sir
| Štajerski sir | |
|---|---|
 Štajerski sir enstaler | |
| Zemlja porijekla |  Austrija |
| Regija | Štajerska |
| Izvor mlijeka | Kravlje mlijeko |
| Tekstura | Tvrdi sir |
| Certifikacija | 2021. |
 | |
Štajerski sir (njemački: Steirerkäse - kolokvijalno i Steirerkas) je posni sir i sir od kiselog mlijeka iz austrijske savezne pokrajine Štajerske. Razlikuju se različite regionalne vrste. Tipičan je domaći austrijski proizvod i karakterističan za alpsko stočarstvo. Izvorno su ga proizvodili seljaci i alpska gospodarstva kako bi iskoristili višak obranog mlijeka i istovremeno proizveli zalihe za duge i oštre zime.
Sorte murtaler iz Oberes Murtala[1] i štajerski enstaler iz Štajerskog Ennstala[2] registrirane su u austrijskom Registru tradicionalne hrane i ključni su proizvodi ovih dviju austrijskih turističkih regija.
Historija[uredi | uredi izvor]
Sir se sigurno proizvodio najkasnije od srednjeg vijeka, a dokumentirano je već u 17. vijeku kao osnovna hrana za sluge najamnike i rudare. Bio je to tipičan poljoprivredni proizvod za vlastitu potrošnju.
Proizvodnja[uredi | uredi izvor]
Murtaler[uredi | uredi izvor]
Murtaler se radi od zrele skute, kojoj se dodaju sol i mlijeko, začinjava se kimom i biberom, te se zagrijava dok se masa ne rastopi (sir za kuhanje). Osušen je čvrst i pakuje se u komadima. Ima blijedožutu do zelenkastu vanjštinu. Unutrašnja forma sira je obično glatka, elastična i može sadržavati komadiće skute. Murtaler je jak sir za užine s tipičnim izdašnim i pikantnim okusom. Proizvodi se u cijeloj gornjoj dolini rijeke Mure u Štajerskoj, koja teče od okruga Murau preko Judenburga i Knittelfelda do Leobena. Murtal je na sjeveru ograničen Donjim Tauernom, Gurktalskim Alpama i štajerskim planinskim lancem (Seetaler Alpe, Stubalpe, Gleinalpe). Ovo alpsko do visoko alpsko područje nalazi se u zapadnom dijelu Gornje Štajerske na nadmorskoj visini između 800 i 2700 metara.[1]
Enstaler[uredi | uredi izvor]
Štajerski enstaler radi se od istih osnovnih sastojaka, ali ne i otopljenih: to je sir tanke kore, ručno se mrvi, suši i pasira, ima grudičastu, mrvičastu konzistenciju i mramoriran izgled, i pakuje se u staklenke ili slične spremnike.[2] Od maja 2021. marka štajerski enstaler je od strane Evropske unije zaštićen kao proizvod sa zaštićenim geografskim porijeklom.[3]
Upotreba[uredi | uredi izvor]
Štajerski sir murtal osnovni je sastojak je murtalsko-štajerske supe, a štajerski enstaler se koristi za enstalske špecle sa sirom (njemački: Ennstaler Kasnockn).
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b "Murtaler Steirerkäs". info.bml.gv.at (jezik: njemački). Bundesministerium Land- und Forstwirtschaft, Regionen und Wasserwirtschaft. Pristupljeno 3. 2. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- ^ a b "Ennstaler Steirerkas g.U." info.bml.gv.at (jezik: njemački). Bundesministerium Land- und Forstwirtschaft, Regionen und Wasserwirtschaft. Pristupljeno 3. 2. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)
- ^ "EU schützt „Ennstaler Steirerkas" als Marke". steiermark.orf.at (jezik: njemački). ORF Steiermark. 10. 5. 2021. Pristupljeno 3. 2. 2023. CS1 održavanje: nepreporučeni parametar (link)