Bitka kod Gvadalete
| Bitka kod Gvadalete | |||
|---|---|---|---|
| Muslimanska osvajanja Muslimansko osvajanje Pirinejskog poluostrva | |||
 | |||
| Datum | 711. ili 712. godine | ||
| Lokacija | južni dio Pirinejskog poluostrva | ||
| Ishod | Odlučujuća muslimanska pobjeda | ||
| Sukobljene strane | |||
| |||
| Komandanti | |||
| |||
| Vojne jedinice | |||
| |||
| Žrtve | |||
| |||
| Historija El-Andaluza |
|---|
|
Muslimska osvajanja (711–732) |
|
Emevije Córdobe (756–1031) |
|
Prvi Taifski period (1009–1110) |
|
Almoravidski period (1085–1145) |
|
Drugi Taifski period (1140–1203) |
|
Almohadski period (1147–1238) |
|
Treći Taifski period (1232–1287) |
|
Granadski emirat (1238–1492) |
| Povezani članci |
Bitka kod Gvadalete bila je bitka koja se dogodila 711. ili 712. godine između kršćanskog Vizigotskog kraljevstva i muslimanske vojske Emevijskog halifata.[1] Vojske su predvodili vizigotski kralj Roderik i Tarik ibn Zijad koji je predvodio berbersku vojsku.
Bitka je u historijskom kontekstu značajna po tome što je predstavljala vrhunac emevijskih vojnih kampanja i početak muslimanskog osvajanja Španije. Tokom bitke, vizigotski kralj Roderik je izgubio život, zajedno s mnogim članovima vizigotskog plemstva, otvarajući time put za emevijsko osvajanje vizigotskog glavnog grada Toleda.
Datum i mjesto bitke[uredi | uredi izvor]
Iako se za datum bitke tradicionalno uzima 711. postoje mišljena da se to desilo 712. godine a uglavnom na osnovu Hronike iz 754. Hronika događaj datira u 712. i hronološki ga postavlja prije osvajanja Toleda, a za kojeg Mūsā navodi da se desio 711. godine.[2] Ako se uzme da se događaj desio 712. kao i pad Toleda koji se desio nešto kasnije iste godine onda prema arapskom izračunu vremena može se smatrati da se bitka desila 25. ili 26. jula.[3] Rjeđe korišteni datum je datum između 19. i 23. jula. Prema Davidu Leveringu Lewisu, bitka se dogodila 19. jula 711. Događaji koji su prethodili bici kod Gvadalete su ustvari predstavljali sedam dana neuspješnih sukoba koji su se odigravali u blizini jezera La Janda, u ravnici koja se proteže od rijeke Barbate do rijeke Guadalete.
Prema Abd el Ḥakamu, Ṭarik je sa vojskom marširao iz grada Kartage ka Córdobi, nakon što je pobijedio gotičku vojsku koja ga je pokušala zaustaviti a kada je sreo Roderica i njegovu vojsku u bici kod Shedunye, u blizini današnje Medina-Sidonije. Kasniji arapski izvještaji, od kojih se većina generira na Abd el Ḥakamija, također za mjesto navode blizinu Medine Sidonije, "blizu jezera" ili Wadilakka (rijeka Lakka), što se često identificira kao rijeka Gvadaleta, jezero La Janda ili rijeka Barbate (tj. njihove povezane doline). Najraniji kršćanski izvor, izvor hronološki najbliži vremenu događaja, navodi da se bitka desila u blizini neidentificiranih transduktinskih rtova. Thomas Hodgkin, vjerovatno slijedeći podatke španskog historičara Rodriga Jiménez de Rada, za mjesto odigravanja bitke navodi mjesto Jerez de la Frontera u današnjoj Andaluziji. Joaquín Vallvé, proučavajući toponime, pretpostavlja da se bitka desila na obali Guadarranquea, za koje kaže da može potjecati od termina Wad el-Rinq što znači Roderikova rijeka.
Bitka i posljedice[uredi | uredi izvor]
O stanju vojski koje su bitkom odlučivale o sudbini gotskog kraljevstva u Španiji nema pouzdanih informacija opisane u preživjelim dokumentima. Historičar Thomas F. Glick Glik pretpostavlja da se muslimanska vojska pretežno sastojala od berberske konjica pod rukovodstvom Berbera. Arapski izvori tradicionalno za vizigotsku vojsku navode brojčano stanje od 100.000 vojnika, vojska okupljena tokom povratka na jug, nakon sukoba sa Baskima.[4] Ovaj broj je izuzetno visok kao i broj muslimanske vojske od 187.000 pripadnika koji se novodi u verziji Ad Sebastianum Hronike Alfonsa III. Međutim, navodi se da je Tarik ibn Zijad došao sa 7.000 konjanika i zatražio još 5.000 od Mūse. Prema tom podatku, borbi je učestvovalo 12.000 muslimanskih vojnika.[5] Jedna moderna procjena, bez obzira na tvrdnje o primarnim izvorima, ukazuje na četvrtinu od 7.500 vojnika što bi značilo da ih je bilo oko 2.000.[6] Prema tome, ni vizigotske snage vjerovatno nisu bile mnogo veće, a Vizigotsko kraljevstvo, za razliku od Franačke na njenom sjeveru, nije bilo organizovano za rat. Mali broj elitnih klanovi (možda njih oko 25), njihovi sljedbenici, kralj i njegovi lični sljedbenici, kao i snage koje su mogle da se podignu iz kraljevskog blagajne, činile su trupe na koje je Roderik mogao računati.
Prema mozarabskim hroničarima, poraz vizigotske vojske uslijedio je na krilima kraljevih protivnika, koji su bili s njim samo u rivalstvu, prevari i zbog ambicije da vladaju.[7] Navodi o Sisibertovom napuštanju Roderikovog desnog krila je legenda. Procjenjujući vizigotske snage na 33.000, David Lewis navodi kako se muslimanska vojska fokusirala na niz manjih ali brzih napada dok se vizigotska vojska rukovodila masivnim manevrima. Krilo konjice, koje se tajno urotilo protiv Roderika, ostalo je po strani pružajući protivniku mogućnost ostvarivanja prednosti. Marafafa Ṭāriq, čije snage su činile oko trećine ukupne muslimanske vojske, iskoristio je ovo otvaranje i prodro do vizigotske pješadije, u čemu ga je slijedila vlastita pješadija. Kršćanska vojska je potisnuta a kralj je ubijen u posljednjim satima bitke. Angažman je bio krvav, Vizigoti su imali izuzetno velike gubitke dok su muslimani izgubili čak 3.000 muškaraca ili četvrtinu svog brojnog stanja.[8]
Bez obzira da li su Rodikovi rivali imali namjeru da kralja prepuste protivniku da ga porazi ili ne, u tome nisu u potpunosti uspjeli jer su i sami bili poraženi. Navodima drugih hroničara samo izdajstvo se može staviti kralju na dušu jer je Izgubio svoje kraljevstvo i domovinu obračunavajući se sa rivalima.
Bez obzira na unutrašnje razloge koji su doveli do pada vizigotskog kraljevstva, tokom naredne decenije muslimani su ovladali najvećim dijelom Pirinejskog poluostrva izuzev male kraljevine Asturije, Baske u planinskim predjelima na sjeveru poluostrva su stavili pod svoju konrolu a napredovali su i dalje na sjever, preko Pirineja.
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Norman Roth (1976), "The Jews and the Muslim Conquest of Spain", Jewish Social Studies, Vol. 38, No. 2 pp. 145–58.
- ^ Collins (2004), 135.
- ^ Bachrach (1973), 32.
- ^ Ostale procjene govore o 60.000 i 90.000 vojnika; Ibn Khaldūn navodi brojčano stanje od 40.000. Ove kršćanske snage su se rasporedile na ravnici Secunda, na zapadnoj obali Guadalquivira, nasuprot gradu Cordobi, kasnije nazvanoj Campo de la Verdad (Polje istine).
- ^ Glick, 32, notes that an army of 10–15,000 would have required more than three months to ferry across the straits, thus explaining the delay between Ṭāriq's reported landing and his march north in the traditional accounts.
- ^ Collins (2004), 141.
- ^ Collins (1989), 28.
- ^ David Lewis, 123–24.
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
Bitka kod Gvadalete na Wikimedia Commonsu
