Idi na sadržaj

Kazimir IV, kralj Poljske

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Kazimir IV
Kralj Poljske
Vladavina25. juni 1447 - 7. juni 1492
PrethodnikVladislav III
NasljednikIvan I Albert
Veliki vojvoda Litvanije
Vladavina29. juni 1440. - 7. juni 1492.
PrethodnikSigismund Kestutian
NasljednikAleksandar, kralj Poljske
Krunidba29. juni 1440.
SupružnikElizabeta Austrijska
DjecaVladislav II, kralj Ugarske
Jadviga Jagelonka
sveti Kazimir
Ivan I Albert, kralj Poljske
Aleksandar, kralj Poljske
Sofija Jagelonka
Žigmund I, kralj Poljske
Barbara Jagelonka
DinastijaJagelonci
OtacVladislav II, kralj Poljske
MajkaSofija Halšanska
Rođenje30. novembar 1427.
Smrt7. juni 1492.

Kazimir IV (poljski: Kazimierz IV Andrzej Jagiellończyk; litvanski: Kazimieras Jogailaitis; 30. novembar 1427. - 7. juni 1492.) je bio veliki knez Litvanije od 1440. godine i kralj Poljske od 1447. do svoje smrti 1492. godine. Za vrijeme njegove vladavine, Poljska je pobijedila Teutonski red u Trinaestogodišnjem ratu i vratila Pomeraniju, a Jagelon dinastija je postala jedna od vodećih kraljevskih porodica u Evropi. Bio je jak protivnik plemstva, i ojačao je Parlament i Senat.

Veliki trijumf njegove vladavine je bilo efikasno i konačno uništenje Teutonskog reda, što je dovelo Prusku pod poljsku vlast. Do 15. stoljeća, Poljska se teritorijalno približila zapadnoj Evropi i postala značajan politički faktor u međunarodnim odnosima. Došlo je do potražnje sirovina i repromaterijala koji su stimulisali trgovinu i donijeli rast prihoda, zanatstva i rudarstva.

Vladavina u Litvaniji

[uredi | uredi izvor]

Godine 1440, po smrti litvanskog velikog kneza Žigmunda I Kazimir je, na poziv litvanskih plemića, otišao u Litvaniju i preuzeo vlast nad tom velikom kneževinom. U to vrijeme, Kazimirov brat Vladislav je vladao Poljskim kraljevstvom. Pošto je Kazimir bio maloljetan, istinsku vlast su držali plemići.

Kao litvanski veliki knez, Kazimir je litvanskom plemstvu osigurao jednakost s poljskim plemstvom, te je obećao da će čuvati granice Litvanije i da neće postavljati Poljake kao državnike u Litvaniji. Pristao je tražiti od plemstva saglasnost za sve svoje odluke vezane za Litvaniju.

Vladavina u Poljskoj

[uredi | uredi izvor]

Kazimir je naslijedio svoga brata na poljskom prijestolju nakon tri godine dugoga interregnuma. Okrunjen je 25. juna 1447. godine u Katedrali svetog Stanislava i svetog Vjenceslava. Godine 1454. oženio je Elizabetu Austrijsku, kćerku ugarskog i češkog kralja Alberta i Elizabete Luksemburške.

Godine 1454. pruski plemići su zatražili od Kazimira pomoć u borbi protiv Teutonskog viteškog reda. Kazimir je pristao i pobijedio teutonce, te je osvojio dio pruske teritorije. Godine 1457. umro je Ladislav V, kralj Ugarske, jedini brat Kazimirove supruge, te su Kazimir i njegova supruga Elizabeta počeli poklanjati veliku pažnju preuzimanju ugarske i češke krune.

Smrt i nasljednici

[uredi | uredi izvor]

Kazimir IV je umro 1492. godine. U Poljskoj ga je naslijedio sin Ivan I Albert, a u Litvaniji sin Aleksandar.