Mrijestilište ukljeve na Skadarskom jezeru

Mrijestilište ukljeve na Skadarskom jezeru
IUCN kategorija Ia (strogi rezervat prirode)
Najbliži grad	Virpazar, Crna Gora
Koordinate	42°10′50″N 19°11′05″E
Površina	221,8 km2
Osnovano	1965.(SFRJ)

Ukljeva (Alburnus alburnus) je nekada brojna populacija ribe u Skadarskom jezeru, čiji sliv se odlikuje velikom brojnošću ribljih vrsta. Prema listi rilbljih vrsta koje naseljavaju sistem Skadarskog jezera, u ovim vodenim ekosistemima živi 17 familija, 38 rodova i 45 vrsta. Riblji resurs Skadarskog jezera predstavlja više od 95 % ukupnog slatkovodnog ribarstva u Crnoj Gori. Po bioprodukciji i ribljoj masi Skadarsko jezero je daleko od drugih karstnih jezera na Balkanu. Na osnovu statističkih podataka o godišnjem ulovu, produkcija ribe na jezeru iznosi 80 kg/ha (8 t/km2). Studije pokazuju da najmanje 300 porodica direktno ekonomski zavisi od ribe kao glavnog resursa i izvora prihoda. Još 300 porodica indirektno zavise od ribarstva, tako da je realna procjena da oko 600 porodica zavise od ribe kao glavnog izvora pihoda. Čitava ekonomija bazirana na ribi kao glavnom resursu (ribarstvo, obrada ribe, restorani, sportsko pecanje) vrijedi najmanje 4 250 000€ na godišnjem nivou.

Zbog raznih antropogenih uticaja smanjuje se i broj i brojnost vrsta. Smanjenje brojnosti nekih vrsta imalo je za posledicu i iščezavanje sa pojedinih lokaliteta, što je slučaj sa jesetrama i glavaticom. Smanjenje brojnosti populacija najviše je izraženo kod ekonomski važnih vrsta. Na ovo smanjenje najviše je uticala degradacija životne sredine i nekontrolisani lov.

Ukljeva

Alburnus alburnus alborella je endemska vrsta za sistem Ohrid-Skadar, Neretvu i Krku pa je Skadarsko jezero 1/3 od njenog areala. Vrsta je od izuzetnog značaja za ribarstvo na Skadarskom jezeru i predstavlja više od polovine ulova na godišjem nivou.

Stanovnici priobalja kroz istoriju se bave ribolovom. Glavni plijen su uvijek bili i do dan danas ostali dva stalna stanovnika jezera – šaran (šaran ili krap sa crnogorske, ili krapi – sa albanske strane) i endem Skadarskog jezera i njegovih pritoka, a takođe i Ohridskog jezera sa pritokama – ukljeva Alburnus scoranza (ukljeva – crnogorski naziv, gjuca – albanski).

Proučavajući ishranu kod ukljeve iz Skadarskog jezera, rezultati objavljeni 1965., analiziran je kvalitativni i kvantitativni sastav u crijevnom traktu. Konstatovano je da se ukljeva tokom zimskog perioda vrlo malo hrani. Tokom ostalih perioda godine u ishrani su najzastupljeniji planktonski račići. Pored njih zastupljene su i alge. Vrste iz grupe Insecta su nalaženi samo sporadično. Bentoski organizmi nisu nađeni. Ovi rezultati su posredno dali odgovor i o drugim aspektima njene ekologije, a time i o mogućnostima koričćenja u Skadarskom jezeru.

Vremenom je došlo do prorijeđivanja i ukljeve, posebno zbog ulova velikih količina mlađi u toku zimskog perioda. U toku zimske lovne sezone 1992/93. godine ulovljena je tako velika količina mlađi, da se posljedice osjećaju još uvijek. Procijenjeno je da je u tom periodu ulovljeno preko 15.000 kg jednogodišnje mlađi prosječne težine 3-5 grama ili oko 3,5 miliona jedinki. Poznato je da se ukljeva normalno lovi kada poraste 30-40 grama i da tu težinu dostiže za 3-4 godine, pa je jasno za koju je količinu ribe jezero osiromašeno. Slična situacija ponovila se i iduće godine. Time je mogućnost ulova ove u Skadarskom jezeru najbrojnije vrste opao na manje od 200 tona godišnje.