Afrička kraljica

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Afrička kraljica
Originalni poster filma
Izvorni naslovThe African Queen
RežiserJohn Huston
ProducentSam Spiegel
John Woolf
Scenarist(i)John Huston
James Agee
Peter Viertel
John Collier
UlogeHumphrey Bogart
Katharine Hepburn
Robert Morley
MuzikaAllan Gray
Žanravantura, drama
KinematografijaJack Cardiff
MontažaRalph Kemplen
ProdukcijaHorizon Pictures
Romulus Films Ltd[1]
DistributerUnited Artists (SAD)
Independent Film Distributors (UK)
Premijera23. decembar 1951.
Trajanje105 minuta
ZemljaSAD
UK
JezikEngleski
Njemački
Svahili
Budžet1 milion dolara [2]
Zarada10,7 miliona dolara [3]

Afrička kraljica (engleski: The African Queen) jest američko-britanski film, avanturistička drama, snimljen 1951. i zasnovan na istoimenom romanu C.S. Forestera iz 1935.[4] Film je režirao John Huston u produkciji Sama Spiegela i Johna Woolfa.[5] Scenarij su adaptirali James Agee, John Huston, John Collier i Peter Viertel. Film je snimao Jack Cardiff u Technicoloru a muziku je komponirao Allan Gray. Glavne uloge su tumačili filmske zvijezde Humphrey Bogart (koji je osvojio Oscara za najboljeg glumca - njegov jedini Oscar) i Katharine Hepburn, dok su se u sporednim ulogama istaknuli Robert Morley, Peter Bull, Walter Gotell, Richard Marner i Theodore Bikel.[6]

Priča se dešava 1914, na početku Prvog svjetskog rata, u ondašnjoj Njemačkoj Istočnoj Africi. Charlie Allnut (Bogart) je priprosti, neobrijani Kanađanin, koji je kapetan broda Afrička kraljica. On povremeno dostavlja poštu engleskim misionarima, bratu i sestri Rose (Hepburn) i Samuelu Sayeru (Morley). Kada su Nijemci uništili njihovo selo, Samuel umire ostavljajući Rose izolovanu i u opasnosti. Charlie joj nudi svoj brod da je vrati nazad u civilizaciju.[7]

Film je 1994. odabran na čuvanje u američkom Nacionalnom filmskom registru pri Kongresnoj biblioteci smatrajući ga "kulturno, historijski i estetski značajnim".

Radnja[uredi | uredi izvor]

Brat i sestra, Samuel (Robert Morley) i Rose Sayer (Katharine Hepburn) su britanski metodistički misionari u selu Kungdu u ondašnjoj Njemačkoj Istočnoj Africi na samom početku Prvog svjetskog rata 1914. Njihovu poštu i potrepštine isporučuje grubi i neuredni Kanađanin kapetan broda Afrička kraljica Charlie Allnut (Humphrey Bogart), čije grubo ponašanje oni nikako ne tolerišu.

Bogart u sceni iz filma

Kad ih Charlie upozorava da je izbio rat između Njemačke i Velike Britanije, oni ipak odlučuju da ostanu, da bi kasnije bili svjedoci njemačkog upada u misionarsko selo koje spaljuju do temelja i protjeruju seljane. Kada je Samuel protestovao, bio je pretučen od strane jednog njemačkog vojnika. Nakon što su Nijemci otišli, Samuel doživljava delirijum sa groznicom i ubrzo umire. Charlie se vraća ubrzo nakon toga. On pomaže Rose da sahrani brata, i onda se ukrcavaju na Afričku kraljicu.

Prilikom rasprave o njihovoj situaciji, Charlie Rose napominje da Nijemci imaju topovnjaču, po imenu Kraljica Louisa (pravim imenom na njemačkom jeziku Königin Luise), koja patrolira veliko jezero koje se nalazi nizvodno, i efektivno blokira bilo kakav britanski kontra-napad. Rose dolazi na ideju da pretvore Afričku kraljicu u torpedo i potope Kraljicu Louisu. Charlie ističe da bi navigacija niz rijeku Ulanga bilo čisto samoubistvo: da bi stigli do jezera oni će morati proći njemačku tvrđavu i prebroditi nekoliko opasnih brzaka, ali Rose je uporna i na kraju ga nagovara da zajedno slijede taj plan.

Charlie se nadao, nakon što su prošli prve prepreke, da bi se Rose mogla obeshrabriti, ali ona je uvjerena da se oni mogu nositi sa onim što tek dolazi, i podsjeća Charlieja da je obećao da će ići do kraja. Tokom svog putovanja niz rijeku, Charlie i Rose suočavaju se s mnogim preprekama, uključujući njemačku tvrđavu i tri grupe brzaka. Prvi brzak je bio prilično jednostavan i imali su samo malu poplavu u čamcu. Ali kada su Rose i Charlie prolazili pokraj tvrđave morali su se saginjati jer su vojnici počeli pucati po njima, ostavljajući dvije rupe od metaka na vrhu kotla što uzrokuje da jedan od crijeva za pritisak pare biva iskopčan iz kotla, što zauzvrat, uzrokuje da motor broda prestane da radi. Srećom, Charlie uspijeva da vrati crijevo nazad do kotla i zatim nailaze na drugu grupu brzaka. Brod ide niz brzake izložen vodenoj stihiji, što dovodi do velike poplave u čamcu i oštećenja kabine.

Slaveći svoj uspjeh, njih dvoje nađu se u zagrljaju. Zbunjeni, oni se isprva predomišljaju, ali na kraju izjavljuju ljubav jedno drugom. Njih dvoje odlučuju da se zaustave nakratko kako bi skupili goriva i izbacili vodu iz broda. Po povratku niz rijeku, Charlie i Rose se zabavljaju gledajući nilske konje i čimpanze na obližnjoj obali, ali nailaze na treću grupu brzaka. Ovaj put, brod ide preko vodopada. Još jednom, oni pristaju na obalu rijeke da provjere štete. Kada je Charlie zaronio ispod čamca, on otkriva da je nosač propelera savijen u stranu i da nedostaje jedan komad propelera. Srećom, zahvaljujući njegovoj sposobnosti i uz pomoć sugestija Rose, Charlie uspijeva ispraviti nosač i zavariti odlomljeni komad propelera, i oni opet nastavljaju da plove niz rijeku.

Sve izgleda izgubiljeno kada se Charlie i Rose odvajaju od rijeke i brod se zaglibio u blatu i gustoj trsci u blizini ušća rijeke. Prvo, oni pokušavaju da tegle brod kroz blato, gdje Charlie izlazi iz vode prekriven pijavicama. Svi njihovi napori da odglave brod propadaju. Bez zaliha i vode za piće, Rose i Charlie su uvjereni da nemaju nade za opstanak. Prije odlaska na spavanje Rose se moli Bogu da ona i Charlie budu primljeni u raj. Dok su spavali, iscrpljeni i slomljeni, obilne kiše podižu nivo rijeke i odvajaju se od blata i plutaju u jezero, za koje se ispostavilo se, da je bilo samo nekoliko minuta udaljenosti od njihove lokacije. Sad na jezeru, oni jedva izbegavaju da ih ne uoči posada broda Kraljica Louisa.

Te noći, oni su se dali na posao da pretvore cilindre s kisikom u torpeda pomoću tečnog eksploziva i improviziranih detonatora koji koriste eksere kao udarne igle. Zatim su pričvrstili torpeda kroz pramac broda. Po najjačoj oluji, oni izlaze na jezero, u namjeri da se sukobe sa njemačkim brodom. Nažalost, rupe na pramcu u kojima su se nalazila torpeda nisu bile dobro zatvorene, tako da je voda poplavila brod, tonući sve dublje i na kraju Afrička kraljica se prevrće.

Posada broda Kraljica Louisa zarobljava Charlieja i odvodi ga na brod, gdje je ga kapetan ispitiva. Vjerujući da se Rose utopila, on ni ne pokušava da se brani od optužbi za špijunažu i biva osuđen na smrt vješanjem. Međutim, Rose je također zarobljena i Charlie uzvikuje njeno ime, a zatim se pretvara da je ne poznaje. Kapetan i nju ispituje, a Rose priznaje cijelu urotu s ponosom, smatrajući da ionako nemaju šta izgubiti. Kapetan i nju osuđuje na kaznu pogubljenja zbog špijunaže. Charlie pita njemačkog kapetana da ih vjenča prije nego se kazna izvrši. Nakon kratke ceremonije vjenčanja, Nijemci se pripremaju da ih objese, kada se iznenada začula eksplozija i Kraljica Louisa počinje da tone. Brod je udario na prevrnuti trup Afričke kraljice i detonirao torpeda. Njihov plan je uspio, iako sa zakašnjenjem, a mladenci plivaju u sigurnost Britanske Istočne Afrike današnje Kenije.

Uloge[uredi | uredi izvor]

Snimanje[uredi | uredi izvor]

Hepburn i Bogart u jednoj reklami za film
Foršpan filma

Bilo je najavljeno da su Elsa Lanchester i Charles Laughton prvobitno trebali da igraju uloge Rose i Charlieja Allnuta.[8] Cenzori su imali primjedbe na nekoliko aspekata originalnog scenarija, koji je podrazumijevao dva lika u vanbračnoj zajednici bez formalnosti braka. Neke promjene su bile napravljene prije nego što je završeno snimanje filma.[9] Još jedna promjena se desila sa Bogartovom ulogom; njegovi dijalozi iz originalnog scenarija obilovali su sa jakim cockney dijalektom, ali scenarij je kasnije morao biti u potpunosti prepravljen jer glumac nije bio u stanju da savlada taj dijalekt.

Film su djelomično finansirali John i James Woolf iz Romulus Filmsa, britanske kompanije. Braća Woolf su uložili 250.000 funti sterlinga.[10] i bili su toliko zadovoljni sa snimljenim filmom da su odmah pregovarali sa Hustonom da režira sljedeći film, Moulin Rouge (1952).

Veći dio filma je snimljen na lokaciji u Ugandi i Kongu u Africi. To je bilo prilično neobično za to vrijeme, pogotovo za jedan film snimljen u Technicolor tehnici, koji je koristio velike nezgrapne kamere. Glumci i filmska ekipa izdržavali su razne bolesti i spartanske uslove života za vrijeme snimanja na lokaciji. U jednoj sceni, kad je Hepburn svirala orgulje, imala je jednu kantu u neposrednoj blizini, jer je bila često bolesna. Bogart se kasnije hvalio da je on bio jedini koji je izbjegao bolesti, što pripisuje tome da nije pio vodu na lokaciji, već se okružio sa velikim zalihama viskija koje je donio sa sobom.[11][12]

Pola filma je snimano u Engleskoj. Na primjer, scene u kojima se Bogart i Hepburn vide u vodi snimljene su u bazenu studija u Isleworth Studios, Middlesex. Smatralo se da su ove scene bile previše opasne da bi se snimale u Africi.[13] Postoji mit da su scene na obalama pune trske snimljene u Dalyanu, u Turskoj.[14] Ali Katharine Hepburn je u svojoj knjizi zabilježila: "Bili smo na putu ... nazad za Entebbe, ali John Huston je želio da snimi Bogija i mene u udaljenim visokim trskama prije nego što izađemo na jezero ... ". Znači scena u trskama snimana je na lokaciji u Africi i u londonskom studiju.

Brod Afrička kraljica u Key Largo, Florida

Većina radnje odvija se na brodu Afrička kraljica a scene na brodu su snimljene pomoću velikog splava sa replikom čamca na vrhu. Sekcije replike broda morale su se ukloniti kako bi oslobodili prostor za veliku Technicolor kameru. Ovo se jednom prilikom pokazalo opasnim, kada je bojler na brodu - teška bakarna replika - umalo pao na Hepburn, zato što nije bio pričvršćen i morao je biti premješten kako bi smjestili kameru. Mali parobrod koji se koristio u filmu da bi dočarao Afričku kraljicu sagrađen je 1912. godine u Engleskoj, za operacije u Africi. Jedno vrijeme bio je u vlasništvu glumca Fessa Parkera.[15] Zbog opasnosti snimanja scena na brzacima, korištena je maketa u bazenu studija u Londonu.

Njemačka topovnjača u filmu, Königin Luise, inspirisana je po stvarnom brodu iz Prvog svjetskog rata MV Liemba. Do 1924. bio je poznat po imenu Goetzen,[16] koji je bio oštećen 1916. godine u Bitki za Tanganjiku, ali su ga kasnije Britanci ponovo osposobili. Stvarni brod koji se koristio u filmu da prikaže Louisu bio je parobrod Buganda, u vlasništvu kompanije East African Railways & Harbours koji se koristio na jezeru Victoria.

U decembru 2011. objavljeni su planovi da se renovira brod Afrička kraljica.[17] Renoviranje je završeno u aprilu sljedeće godine, a Afrička kraljica je sada izložena kao turistička atrakcija u Key Largo, Florida.[18]

Premijere[uredi | uredi izvor]

Film je imao premijeru 23. decembra 1951. u Los Angelesu da bi se kvalifikovao za nagradu Oscar za 1951. godinu. 20 februara 1952. imao je premijeru na Capitol Theatre u New York Cityju. Film je 1952. godine otprilike zaradio 256.267 funti u kinima u Velikoj Britaniji,[19] što ga čini 11. najpopularnijim filmom godine.[20] Zaradio je, kako se procjenjuje, 4 miliona dolara na kino blagajnama u SAD-u i Kanadi.[21]

Kritike[uredi | uredi izvor]

Trenutno ima rejting "Fresh" sa stopostotnim skorom na Rotten Tomatoes, na osnovu 38 recenzija.[22] Matthew Pejkovic ocjenjuje film kao "primjer zlatnog doba Hollywooda koji se pokazao teškim za snimanje u ekstremnim uslovima u centralnoj Africi i pod vođstvom Hustonovog ludog genija, kao majstor režije koji stvara intimne priče u jednom epskom okruženju."[23] Dennis Schwartz daje ocjenu filmu B uz napomenu: "Dosta hvaljen film koji je precijenjen kao klasik, ipak je i dalje vrlo zabavan." [7] Los Angeles Times je sproveo anketu među svojim čitaocima da glasaju o filmu koji bi oni najviše voljeli da ponovo vide, i "Afrička kraljica" je osvojio prvo mjesto. Drugoplasirani su bili "Prohujalo s vihorom", "Građanin Kane", "Blago Sierra Madre" i "Orkanski visovi".[24]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Company Information
  2. ^ Rudy Behlmer, Behind the Scenes, Samuel French, 1990 str. 239
  3. ^ Box Office Information for The African Queen. The Numbers.
  4. ^ "The African Queen (1951)". Arhivirano s originala, 6. 1. 2015. Pristupljeno 23. 11. 2014.
  5. ^ Spiegel was billed as "S.P. Eagle".
  6. ^ "'The African Queen' - Bogart, Hepburn and the Little Boat That Could". Arhivirano s originala, 18. 11. 2012. Pristupljeno 23. 11. 2014.
  7. ^ a b "Review by Dennis Schwartz". Arhivirano s originala, 1. 10. 2016. Pristupljeno 3. 12. 2014.
  8. ^ "The African Queen (Classic Film Pick)". Arhivirano s originala, 30. 10. 2014. Pristupljeno 3. 12. 2014.
  9. ^ Censored Films and Television at University of Virginia online
  10. ^ Tino Balio, United Artists: The Company The Changed the Film Industry, Uni of Wisconsin Press, 1987 str. 46
  11. ^ http://africanqueenflkeys.com/history.html
  12. ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 23. 11. 2014. Pristupljeno 3. 12. 2014.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
  13. ^ Embracing Chaos: Making ‘The African Queen' a documentary film
  14. ^ http://www.imdb.com/title/tt0043265/
  15. ^ http://www.michaelbarrier.com/Interviews/Parker/interview_fess_parker.htm
  16. ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 8. 8. 2014. Pristupljeno 3. 12. 2014.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
  17. ^ African Queen boat to be restored
  18. ^ "The African Queen sets sail again". Arhivirano s originala, 14. 4. 2012. Pristupljeno 3. 12. 2014.
  19. ^ Vincent Porter, 'The Robert Clark Account', Historical Journal of Film, Radio and Television, Vol 20 No 4, 2000 str. 495
  20. ^ OMEDIAN TOPS FILM POLL.
  21. ^ 'Top Box-Office Hits of 1952', Variety, January 7, 1953
  22. ^ The African Queen (1951)
  23. ^ THE AFRICAN QUEEN (1951)
  24. ^ African Queen Still Reigns

Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Afrička_kraljica&oldid=3542056"