Iure uxoris
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Iure uxoris (nalazi se i kao jure uxoris) je latinski termin koji znači "po pravu žene", a označava pravo muškarca da vlada teritorijom koju je naslijedila njegova supruga ili da nosi plemićku titulu koju je naslijedila njegova supruga.
U srednjem vijeku bilo je uobičajeno da muškarac preuzme vlast nad ženinom teritorijom po njihovom vjenčanju, što se objašnjavalo kao muževo pravo. Par je de jure vladao zajedno, ali u većini slučajeva sva de facto moć je pripadala mužu.
U nekim slučajevima, obično kada par nije imao djece, muškarac je ostajao vladar ženine teritorije čak i nakon njene smrti, a naslijedilo bi ga dijete koje bi imao s drugom ženom (kao što je bio slučaj s poljskim kraljem Vladislavom II).
U Portugalu su postojali specifični uslovi pod kojima je muž vladarice postajao savladar - njegova supruga je prvo trebala roditi dijete. Portugalska se praksa, međutim, ne može upoređivati sa ostalima pošto je Portugal imao samo dvije priznate vladarice i to obje u 18. vijeku. Petar III, suprug i amidža Marije I, je postao savladar istog trenutka kada je ona naslijedila krunu jer su oni tada već imali djecu, dok je Ferdinand II, drugi suprug Marije II, postao savladar tek nakon rođenja njihovg prvog djeteta.
Primjeri
[uredi | uredi izvor]- Luj VII, kralj Francuske, i Henrik II, kralj Engleske - iure uxoris vojvode Akvitanije po pravu Eleonore
- Filip IV, kralj Francuske - iure uxoris kralj Navare kao Filip I po pravu Ivane I
- Filip III, kralj Navare - iure uxoris kralj Navare kao Filip III po pravu Ivane II
- Žigmund, car Svetog Rimskog Carstva - iure uxoris kralj Ugarske, Hrvatske i Slavonije po pravu Marije
- Vladislav II, kralj Poljske - iure uxoris kralj Poljske po pravu Jadvige
- Ivan II, kralj Aragonije - iure uxoris kralj Navare kao Ivan II po pravu Blanke I
- Ferdinand II, kralj Aragonije - iure uxoris kralj Kastilje kao Ferdinand V po pravu Izabele I
- Ivan III, kralj Navare - iure uxoris kralj Navare po pravu Katarine
- Maksimilijan I, car Svetog Rimskog Carstva - iure uxoris vojvoda Burgundije po pravu Marije
- Filip I, kralj Kastilje - iure uxoris kralj Kastilje kao Filip I po pravu Ivane
- Karlo VIII, kralj Francuske, i Luj XII, kralj Francuske - iure uxoris vojvode Bretanje po pravu Ane
- Franjo I, kralj Francuske - iure uxoris vojvoda Bretanje po pravu Klaudije
- Petar III, kralj Portugala - iure uxoris kralj Portugala po pravu Marije I
- Ferdinand II, kralj Portugala - iure uxoris kralj Portugala po pravu Marije II