Numizmatika

Dio numizmatičke zbirke Muzeja Mandraliska (Čefalu, Italija)

Muzejska izložba novčića

Numizmatika (grč. nomisma - novac) je pomoćna historijska i arheološka disciplina koja se bavi sakupljanjem i proučavanjem starog i savremenog, prvenstveno kovanog novca, ali i ostalih novčanica, kao i proučavanjem ordenja i medalja kao o kulturno-historijskim spomenicima. Numizmatika je u suštini bliska historiji. Entuzijasti dodaju još da ona uz sebe tijesno vezuje ekonomiju, geografiju, heraldiku, metalurgiju, politiku, umjetnost i vojnu historiju. U suštini, novčići su „slikovni“ historijski artikli. Oni nam kazuju o prilikama vremena iz kojeg su potekli, i to u dobrom i u lošem kontekstu riječi. Novčići nagovještavaju rat, revoluciju, snižavanje vrijednosti neke valute, korupciju, pa čak i snagu tehnike.

Historija

Sakupljanje novčića je postojalo u antičko doba kada se spominju pojedinci kao vlasnici medalja i kovanica. Ipak, numizmatika svoje začetke ima tek u 14. stoljeću., kada N. Oresme objavljuje Raspravu o postanku, prirodi, pravu i mijenjanju kovanih novaca (Tractatus de origine, natura, iure et mutationibus monetarum). U isto doba prvim pravim kolekcionarima se smatraju Oliviero Forza i F. Petrarca. Godine 1489. stoljeća A. Poliziano štampao je jedan od najstarijih numizmatičkih radova u djelu Zbirka radova (Miscellanea, 1489). Međutim, numizmatika kao nauka je utemeljena tek u 18. stoljeću objavljivanjem djela Nauk o starim novcima (Doctrina nummorum veterum, I–VIII, 1792–98) J. H. Eckhela. Dolazi do razvoja numizmatike kao discipline pa se pojavljuju mnogobrojni skupljači i obrađivači numizmatičke građe (Th. Mommsen, Charles i François Lenormant, Anatole de Barthélemy, John Yonge Akerman, Arnold Luschin von Ebengreuth, Wilhelm Kubitsch i dr.) kao i mnogi amateri. Objavljuju se stručni časopisi: Numismatic Chronicle (London), Revue numismatique (Pariz), Zeitschrift für Numismatik (Berlin), Numismatische Zeitschrift (Beč), Rivista italiana di numismatica (Milano) i dr., te osnivaju mnogobrojna numizmatička društva. Prvo je bilo Numismatic Society of London (osnovano 1836., danas Royal Numismatic Society). Najznačajnije numizmatičke zbirke nalaze se u muzejima Londona, Oxforda, Cambridgea, Glasgowa, Pariza, Berlina, Beča, Budimpešte, Münchena i New Yorka.

Podjela numizmatike

Numizmatika se dijeli na tehničku (sve u vezi sa zakonskim uredbama o kovanju/izradi novca, vrijednosti itd.) i primijenjenu (kao izvor za historiju i druge nauke). Prema historijskim epohama, numizmatika se dijeli na antičku, srednjovjekovnu, novovjekovnu i modernu numizmatiku.

Također pogledajte

• Srednjovjekovna bosanska numizmatika

Vanjski linkovi

• Virtualni muzej: Priče iz Narodnog muzeja (Narodni muzej u Beogradu - Zvanični kanal)
• Narodni muzej - Svedok vremena: Stater Aleksandra Velikog, helenizam (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal)
• Virtualni muzej: Ostava srebrnog novca iz Niške Kamenice (Narodni muzej u Beogradu - Zvanični kanal)
• Narodni muzej - Svedok vremena: Medaljon Valentijana I (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal)
• Narodni muzej - Svedok vremena: Kalup sa predstavom boginje Telus (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal)
• Kovnica novca kralja Radoslava (Narodni muzej u Beogradu - Zvanični kanal)
• Narodni muzej - Svedok vremena: Medalja Osvajanja Beograda 1688. (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal)
• Najvrednija kolekcija američkih kovanica (Forbes - Zvanični kanal)
• Narodni muzej - Svedok vremena: Medalja Svetoandrejska skupština 1858. (RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal)
• Od koje domaće novčanice možete da se obogatite (RTS Sajt - Zvanični kanal)