Newfoundland i Labrador

Newfoundland i Labrador (Newfoundland and Labrador Terre-Neuve-et-Labrador)
Regija
Zastava
Glavni grad	St. John's
Površina	405.212 km2

Newfoundland i Labrador (fonol:Njufandlend i Labrador) je kanadska provincija poznatija u svakodnevnom govoru kao Njufandlend (eng. Newfoundland). Provincija se nalazi na krajnjem istoku države. Ime provincije dolazi od engleskog izraza "new found land," što prevedeno na bosanski znači novopronađena zemlja. Njufandlend se sastoji od istoimenog ostrva i dijela poluostrva Labrador. Ukupna površina provincije iznosi 405.212 km². Njufandlend i Labrador ima 509.667 stanovnika. Glavni grad provincije je St. John's.

Geografija i klima

Njufandlend je ostrvo u sjeverozapadnom dijelu Atlantskog okeana. Lociran je neposredno uz obalu sjevernoameričkog kontinenta. Dio poluostrva Labrador također je dio provincije. Veći dio ovog poluostrva pripada provinciji Kvebek. Mada je ukupna površina provincije 405.212 km², površina tla (bez površine mora i jezera) iznosi 373.872 km². Broj stanovnika provincije je 509.667 stanovnika. Gustina naseljenosti iznosi oko 1.4 stanovnika po km².

Klima Njufandlenda varira od subpolarne u sjevernim dijelovima ostrva i u Labradoru do oštre kontinenalne na jugu ostrva, gdje živi velika većina stanovništva. Ovdje su zime duge i hladne, a ljeta kratka i hladnija nego inače u umjerenom klimatskom pojasu.

Historija

Vikinzi su bili prvi koji su stigli na obale Njufandlenda u 11. vijeku. Po dolasku u ova područja Vikinzi su ovdje zatekli Beotuk i Mikmak indijance. Na mjestu Le Anse aux meadows nalazi se arheološko nalazište pod zaštiton UNESCO-a. Smatra se da su na tome mjestu Vikinzi predvođeni Leifom Erikssonom pokušali osnovati naselje. Pokušaj je zbog velike udaljenosti Njufandlenda od Evrope, oštre i duge zime, neplodne zemlje te stalnih napada Indijanaca vrlo brzo propao. John Cabot je skoro pet stotina godina kasnije bio sljedeći Evropljanin nakon Leifa Erikssona koji je stigao do obala Sjeverne Amerike i Njufandlenda. On se je sa svojom posadom iskrcao blizu današnjeg mjesta Bonavista 24. juna 1497. godine. Godine 1583. H. Gilbert je proglasio Njufandlend kolonijom Ujedinjenog kraljevstva. To je bila prva britanska kolonija u Sjevernoj Americi. Krajem 17. vijeka Njufandlend je bio u opasnosti da prijeđe u posjed francuske krune. Iako je bio izložen velikim napadima uspio se odbraniti. Od tada pa sve do početka dvadesetog vijeka Njufandlend je kolonija Velike Britanije i nema nikakve direktne političke veze sa Kanadom. Godine 1907. Njufandlend, istovremeno sa Novim Zelandom, dobija status dominiona. Međutim, uglavnom zbog financijskih poteškoća, Njufandlend se odriče tog statusa 1934. godine i ponovo prelazi pod direktnu upravu Ujedinjenog Kraljevstva. Nakon Drugog svjetskog rata dolazi do raspisivanja referenduma o budućnosti Njufandlenda. Nakon dva referenduma u istoj godini izglasano je priključenje Kanadi. Njufandlend je bio posljednja od deset provincija koje su se pridružile Kanadi. To se desilo 1949. godine.

Stanovništvo

Stanovništvo Njufandlenda je oko 90% britanskog ili irskog porijekla. Manji broj stanovnika je francuskog ili indijanskog porijekla. Većina stanovnika Njufandlenda (preko 90%) su kršćani katoličke, anglikanske ili neke od protestantskih denominacija. Stanovnici ovog ostrva imaju izrazito izražen osjećaj privrženosti svojoj provinciji. Na ostrvu postoje i posebna narječja engleskog, galskog i francuskog jezika tako da je osjećaj pripadnosti Njufandlendu kod ovih stanovnika gotovo istovjetan nacionalnom osjećaju, što je, izuzme li se frankofoni Kvebek, jedinstven slučaj u Kanadi. Broj stanovnika je bio najveći početkom osamdesetih godina dvadesetog vijeka. Od početka pa do sredine osamdesetih broj stanovnika provincije bio je u stagnaciji, a od sredine osamdesetih pa naovamo broj je u stalnom opadanju. Taj fenomen je posljedica velikog iseljavanja mladih stanovnika ostrva zbog velike nezaposlenosti na području provincije.

Ekonomija

Ekonomija Njufandlenda je jedna od najslabije razvijenijih ekonomija u Kanadi. U prošlosti se uglavnom oslanjala na ribarstvo. Početkom devedesetih su zbog prevelikog višestoljetnog ribolova i gotovo nestanka svih glavnih komercijalnih vrsta ribe zatvorene i posljednje tvornice za preradu i konzerviranje ribe i zabranjen je ili ograničen daljnji komercijalni ribolov. Ovo je uveliko doprinjelo velikoj nezaposlenosti u provinciji pošto je ribarstvo bila glavna grana privrede ove provincije. Od tada pa sve do danas Njufandled ima najveću emigraciju od svih kanadskih provincija, broj stanovnika je u stalnom opadanju, bruto proizvod po glavi stanovnika je ovdje najmanji u cijeloj Kanadi, a porezi su veći nego u drugim provincijama. Situaciju je donekle ublažio pronalazak naftnog polja u Atlantiku nedaleko provincije, tako da određen broj lokalnog stanovništva danas opskrbljuje naftnu platformu "Hibernia".

Najveći broj mladih stanovnika Njufandlenda, koji uglavnom ne mogu naći posao u Sent Džonsu (glavni i jedini grad u provinciji s više od sto hiljada stanovnika), odlaze u druge dijelove Kanade u potrazi za poslom. Njufandlend je izvoznik električne energije. Na području Labradora nalazi se velika hidrocentrala Čerčilovi vodopadi (eng. Churhill Falls) iz koje se proizvedena električna energija kroz Kvebek šalje dalje kupcu Sjedinjenim državama. Na području Labradora nalaze se i veliki rudnici nikla.

Vanjski linkovi

• Službena web stranica (en)