Bakterija

Bakterije
Escherichia coli snimljena SEM-om
Sistematika
Domena	Bacteria
Koljena
Actinobacteria Aquificae Bacteroidetes/Chlorobi Chlamydiae/Verrucomicrobia Chloroflexi Chrysiogenetes Cyanobacteria Deferribacteres Deinococcus-Thermus Dictyoglomi Fibrobacteres/Acidobacteria Firmicutes Fusobacteria Gemmatimonadetes Nitrospirae Planctomycetes Proteobacteria Spirochaetes Thermodesulfobacteria Thermomicrobia Thermotogae

Bakterije su jednoćelijski organizmi prokariotske građe koji su uočljivi svjetlostnim mikroskopom. Najstariji su (smatra se da su nastali prije oko 3,4 milijardi godina) i najbrojniji organizmi na našoj planeti. Prisutni su u svim vrstama staništa, uključujući tu i ljudski organizam.

Uprkos njihove velike brojnosti i prisutnosti u svim staništima bakterije, zbog svoje male veličine, su posljednji živi organizmi otkriveni od strane čovjeka. Praktično su gotovo bile nepoznate sve do 20. vijeka kada su Paster i Koch potvrdili ulogu bakterija u kvarenju hrane i mnogim bolestima ljudi i životinja.

Građa i hemijski sastav

Opšti plan građe bakterije predstavlja građu prokariotske ćelije - tj, kod svih bekterijskih ćelija nalazimo:

• plazma membranu i
• citoplazmu, u kojoj su
  • ribozomi i
  • nukleoid.

Najveći broj bakterija ima i ćelijski zid, ali ga ipak ne posjeduju sve bakterije (mikoplazme, rikecije). Pored navedenih, pojedine vrste bakterija mogu da sadrže i sljedeće dijelove:

• kapsulu,
• flagelume,
• pile,
• tilakoide,
• mezozome i
• plazmide.

Kapsula je sluzavi, spoljašnji omotač koji stvara sama bakterija. Uloga kapsule je da zaštiti bakteriju od dejstva odbrambenog sistema organizma u koji je dospjela. Izgrađena je od polisaharida. Kod mnogih bakterija je zapaženo da obrazuju gust, somotast omotač od kapsulinih polisaharida nazvan glikokaliks. Tako npr. bakterija (streptokoka) koja izaziva karijes, se najbolje pričvršćuje za površinu zuba onda kada stvara glikokaliks. Za proizvodnju glikokaliksa neophodni su šećeri. Bakterije koje imaju kapsulu nazivaju se inkapsulirane bakterije.

Ćelijski zid ne sadrži samo nekoliko vrsta bakterija. Njegovo oštećenje dovodi do smrti bakterije. Antibiotik penicilin sprečava stvaranje ćelijskog zida. Prema sastavu ćelijskog zida i bojenju postupkom po Gramu (metoda koju je predložio naučnik Hans Christian Gram 1884. g.) bakterije se dijele na:

• Gram-pozitivne i
• Gram-negativne.

Gram-negativne bakterije imaju jedan sloj lipopolisaharida koji pokriva njihov ćelijski zid, dok Gram-pozitivne nemaju taj sloj, usljed čega se prve boje crveno ,a druge ljubičasto. Ovo nije i jedina razlika između ove dve vrste bakterija. Tako je utvrđeno da se Gram-pozitivne lakše uništavaju antibioticima, dok su Gram-negativne mnogo otpornije.

Pili (fimbrije) su na stotine končića raspoređenih oko tijela bakterije. Stvara ih sama bakterija i proteinske su prirode. Njihova uloga je u pričvršćivanju bakterije za podlogu i međusobnom pripajanju dve jedinke pri razmnožavanju.

Bičevi (flagelumi) su dugi, tanki izraštaji izgrađeni od proteina flagelina, kojima se bakterije kreću. Prostije su građe i nisu pokriveni ćelijskom membranom kao bičevi eukariota. Gubitkom bičeva bakterije postaju nepokretne.

Ponašanje bakterije u nepovoljnim uslovima životne sredine

Kada su spoljašnji uslovi nepogodni za rast i razmnožavanje, dolazi do različitih promjena u bakterijama: obrazovanja spora, gubljenja bičeva i kapsule. Proces stvaranja spora naziva se sporulacija, a bakterije sa tom sposobnošću su sporogene bakterije. Spore se obrazuju kao zaštita genetičkog materijala bakterije, znači-endogeno (lat. endo = unutra). Imaju debele zidove i otporne su na nepovoljne uslove. Pomoću njih bakterije preživljavaju nepovoljne uslove i raznose se na nova, udaljena mjesta. Kada u spoljašnjoj sredini postanu povoljni uslovi iz spore isklija nova bakterija.

Također pogledajte

Kultivisanje bakterija

HP-tecne,polucvste ili cvrste mogu se zasijavati iz bolesnickog materijala ili sa jedne HP na drugua sve u cilju izolacije i identifikacije jende bakterijske vrste koja je uzrokovala odredjeno bojenje. Materijala se zasijava u strogo sterilnim asepticnim uvjetima.Radnu povrsinu obavezno dezinfikovati, zasijavati na sterilnim HP sterilnim priborom za zasijavanje i to u precniku oko plamena 15-30 cm. Obavezan rad sa sterilnim rukavicama.Materijal mozemo posijati sterilnom ezom, kapaljkom, sterilnim stapicem ili direktno sa brisnog stapica.Ovisi od konzistencije.Tecne HP se upotrebljavaju za zasijavanje-preijavanje tecnih materijala,suspendiranih cvrstih materijala ili kulture uz pomoc eze ili pipete. Nazasijana Hp razlivena u petrijevoj solji uvijek je okrenuta na poklopcu.Na dnu sterilne petrijeve solje staviti od 0,1 do 0,2 ml uzorka, na to se doda 10,15 ili 20 ml otopljene i na 45° ohladjene HP.zatvaramo solju i kruznim pokretima izmjesamo.Nakon zasijavanja zapocinje proces inkubacije na 25°,35° ili 37° za termofilne bakterije moramo potici T od 45°.

Za vecinu patogenih bakterija vrijeme inkubacije je 24h.Brucela treba 3-4 dana a mikobakterijum tuberkulozis 21 dan.Nakon ovog dobit cemo kolonije koje se makroskopski vide,Kolonija je skup nekoliko miliona bakterija istih i nastalih diobom 1 bakterijeske celije.Nakon toga ocitujemo rezultate.Na tecnom HP moze se pojaviti difuzno zamucenje(skrama),U povrsini HP zamucenje na zid epruvete. Sam talog na dnu moze biti zrnast ili pahuljicast.Polucvrste sluze za ispitivanje pokretljivosti bak. Sluze i za cuvanje cistih kultura.

Cvrste HP sluze ua ocitavanje rezultata izraslih kolonija za koje je veoma bitan njihov izgled i velicina(oblik).Oblike mozebiti okrugao, koncast, zavijen ili potpuno nepravilan.Sto se tice velicine kolinije mogu da budu jako sitne kao streptokoe te velike kolonije.Za kolonije je vrlo bitan izgled njihovih rubova koji moze biti ravan, nazubljen ili potpuno nepravilan.Povrsina kolonije moze biti ispupcena ili udubljena, samo kolonije mogu biti glatke, sjajne,zamucene, hrapave,sluzave(obicno bakterije koje imaju kapsulu).Na povrsini kolonija mozemo uociti i radijalne brazde.

U zavisnosti od prisustva endoipgmenta kolonije mogu biti zute,zlatne,bijele,crne,plavo-zelen..Konzistencija kolonoja-mogu biti:suhe,vlazne ili slzave.Da bi ispitalu razliku izmedju vlazne i slzave kolonije vrhom eze dotaknemo povrsinu kolonije ezu vracamo u prvobitan polozaj, ako doje do povlacenja sadrzaja za ezom sluzava je.Velicina patogenih bakterija daje glatke,okrugle i prozirne kolonije.

Vanjski linkovi

• http://microbewiki.kenyon.edu/index.php/MicrobeWiki
• http://www.ncppb.com/
• http://www.sciencenews.org/pages/sn_arc99/4_17_99/fob5.htm
• http://www.rowland.harvard.edu/labs/bacteria/index_movies.html
• http://www.stephenjaygould.org/library/gould_bacteria.html