Predsjedništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije

Predsjedništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije
Predsjedništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije
Председништво Социјалистичке Федеративне Републике Југославије
	Standarda članova Predsjedništva SFRJ (1980–1992).
	Standarda Predsjednika Predsjedništva SFRJ (1963–1992).
Vrsta	Kolektivni šef države
Status	Ukinuto
Skraćenica	Predsjedništvo SFRJ
Prebivalište	Zgrada Predsjedništva
Sjedište	Bulevar Lenjina 2, Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Predlagač	Republičke konferencije socijalističkih saveza radnog naroda
Imenuje ga	Republičke skupštine; Skupština SFRJ
Mandat	Pet godina; (obnovljivo samo jednom)
Osnivački akt	Amandman na Ustav SFRJ iz 1963.
Osnivanje	30. juni 1971.
Prvi nosilac	Josip Broz Tito
Posljednji nosilac	Stjepan Mesić
Ukinuto	27. april 1992.
Sukcesija	Predsjednik SR Jugoslavije
Zamjenik	Potpredsjednik

Predsjedništvo Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije bio je naziv za kolektivnog šefa države u SFR Jugoslaviji od 1971. do 1992.

Ustanovljenje kolektivnog šefa države, nije bila novina u Jugoslaviji, pošto se na čelu FNRJ od 1. decembra 1945. do 14. januara 1953. nalazio Prezidijum Narodne skupštine. Izmjenom Ustava FNRJ 1953. uvedena je funkcija predsjednika Republike na koju je izabran Josip Broz Tito. Uvođenjem Predsjedništva, nije ukinuta funkcija predsjednika SFRJ, pa je Tito kao doživotni predsjednik obavljao funkciju predsjednika Predsjedništva SFRJ do svoje smrti 4. maja 1980. Nakon njega, predsjednik Predsedništva biran je na godinu danam, svake godine iz druge federalne jedinice.

Tokom raspada SFRJ, došlo je do krize u radu Predsjedništva, pa je od oktobra 1991. funkcionisalo u „krnjem sastavu”. Posljednji potpredjsednik „krnjeg Predsjedništva” Branko Kostić obavljao je dužnost šefa države i nakon formiranja Savezne Republike Jugoslavije (SRJ), sve do izbora Dobrice Ćosića za predsjednika SRJ 15. juna 1992. U periodu od 27. aprila do 15. juna 1992. Predsjedništvo SFRJ radilo je u tehničkom mandatu pod imenom Predsjedništvo Jugoslavije.

Ustavne nadležnosti

Uloga Predsjedništva SFRJ definisana je drugom glavom četvrtog dijela Ustava SFRJ (članovi 313-332). Prema ovom Ustavu, neki od nadležnosti Predsjedništva bila su:

da predstavlja SFRJ u zemlji i inostranstvu (član 313)
da komanduje Jugoslavenskom narodnom armijom (JNA) i odlučuje o korištenju vojske u ratu i miru (član 313)
da radi ostvarivanja ravnopravnosti naroda i narodnosti i usklađivanju zajedničkih interesa republika, odnosno autonomnih pokrajina (član 313)
da predlaže Skupštini SFRJ utvrđivanje unutrašnje i vanjske politike i donošenje zakona i drugih općih akata (član 314)
predlaže kandidata za predsjednika Saveznog izvršnog vijeća (član 315)
predlaže kandidate za sudije Saveznog ustavnog suda (član 315)
da imenuje i opoziva ambasadore, generale i admirale JNA (član 315)
da imenuje Savjet narodne odbrane i po potrebi i druge organe federacije (član 315)
da predlaže izbor i razrešenje članova Savjeta federacije (član 315)
daje pomilovanje (član 315)
dodjeljuje državna odlikovanja (član 315)

Spisak predsjednika Predsjedništva

#	Slika	Ime i prezime (rođenje–smrt)	Predstavnik	Mandat			Stranka
#	Slika	Ime i prezime (rođenje–smrt)	Predstavnik	Od	Do	Trajanje	Stranka
Predsjednik SFR Jugoslavije
1.		Ribar !Ivan Ribar (1881 – 1968)	SFRJ	29. decembar 1945.	14. januar 1953.	7 godina i 16 dana	SKJ
2.		Broz !Josip Broz Tito (1892 – 1980)	SFRJ	14. januar 1953.	4. maj 1980.	27 godina i 111 dana	SKJ
Predsjednik Predsjedništva SFR Jugoslavije
1.		Koliševski !Lazar Koliševski (1914 – 2000)	SR Makedonija	4. maj 1980.	15. maj 1980.	11 dana	SKJ
2.		Mijatović !Cvijetin Mijatović (1913 – 1993)	SR Bosna i Hercegovina	15. maj 1980.	15. maj 1981.	1 godina
3.		Kraigher !Sergej Kraigher (1914 – 2001)	SR Slovenija	15. maj 1981.	15. maj 1982.
4.		Stambolić !Petar Stambolić (1912 – 2007)	SR Srbija	15. maj 1982.	15. maj 1983.
5.		Špiljak !Mika Špiljak (1916 – 2007)	SR Hrvatska	15. maj 1983.	15. maj 1984.
6.		Đuranović !Veselin Đuranović (1925 – 1997)	SR Crna Gora	15. maj 1984.	15. maj 1985.
7.		Vlajković !Radovan Vlajković (1922 – 2001)	SAP Vojvodina	15. maj 1985.	15. maj 1986.
8.		Hasani !Sinan Hasani (1922 – 2010)	SAP Kosovo	15. maj 1986.	15. maj 1987.
9.		Mojsov !Lazar Mojsov (1920 – 2011)	SR Makedonija	15. maj 1987.	15. maj 1988.
10.		Dizdarević !Raif Dizdarević (r. 1926)	SR Bosna i Hercegovina	15. maj 1988.	15. maj 1989.
11.		Drnovšek !Janez Drnovšek (1950 – 2008)	SR Slovenija	15. maj 1989.	15. maj 1990.		SKJ (do raspada 1990)
		Drnovšek !Janez Drnovšek (1950 – 2008)	SR Slovenija	15. maj 1989.	15. maj 1990.		LDS (od februara 1990)
12.		Jović !Borisav Jović (1928 – 2021)	SR Srbija	15. maj 1990.	15. maj 1991.		SKJ (do raspada 1990)
		Jović !Borisav Jović (1928 – 2021)	SR Srbija	15. maj 1990.	15. maj 1991.		SPS (nasljednica SKJ u Srbiji)
—		Bajramović !Sejdo Bajramović^[A] (1927 – 1993)	AP Kosovo	15. maj 1991.	30. juni 1991.	45 dana	SPS
13.		Mesić !Stjepan Mesić^[B] (r. 1934)	SR Hrvatska	30. juni 1991.	6. decembar 1991.	158 dana	HDZ
—		Kostić !Branko Kostić^[C] (1939 – 2020)	SR Crna Gora	6. decembar 1991.	15. juni 1992.	193 dana	DPS

Napomene

↑ Vršilac dužnosti.
↑ Posljednji predsjednik Predsjedništva.
↑ Predsjednik u tehničkom mandatu do izbora Predsjednika SR Jugoslavije.

Sazivi Predsjedništva

Predsjedništvo je sačinjavao različiti broj članova. Od 1971. do 1974. bila su 23 člana (po 3 iz svake republike, 2 iz pokrajine i predsjednik Republike), od 1974. do 1989. bilo je 9 članova (po 1 iz svake republike i pokrajine i predsjednik Predsjedništva CK SKJ), a nakon 1989. bilo je 8 članova (po 1 iz svake republike i pokrajine). „Krnje Predsedništvo”, od oktobra 1991. do juna 1992, sačinjavala su samo 4 člana. Mandat člana Predsjedništva bio je pet godina i niko nije mogao biti biran više od dva puta.

1971 - 1974.

I saziv
Portret	Ime i prezime	Stranka	Napomena
	Josip Broz Tito	SKJ	Doživotni predsjednik SFRJ
SR Bosna i Hercegovina
	Ratomir Dugonjić	SKBiH (SKJ)	Delegat izabran iz Skupštine SRBiH
	Augustin Papić		Delegat izabran iz Skupštine SRBiH
	Hamdija Pozderac		Predsjednik Skupštine SRBiH
SR Makedonija
	Kiro Gligorov	SKM (SKJ)	Delegat izabran iz Sobranja SR Makedonije Do 27. januara 1972.
	Lazar Koliševski		Delegat izabran iz Sobranja SR Makedonije Od 27. januara 1972.
	Krste Crvenkovski		Delegat izabran iz Sobranja SR Makedonije
	Nikola Minčev		Predsjednik Sobranja SR Makedonije
SR Slovenija
	Marko Bulc	ZKS (SKJ)	Delegat izabran iz Skupštine SR Slovenije
	Mitja Ribičič		Delegat izabran iz Skupštine SR Slovenije
	Sergej Kraigher		Predsjednik Skupštine SR Slovenije
SR Srbija
	Dragi Stamenković	SKS (SKJ)	Delegat izabran iz Skupštine SR Srbije
	Koča Popović		Delegat izabran iz Skupštine SR Srbije Do 3. novembra 1972.
	Dobrivoje Vidić		Delegat izabran iz Skupštine SR Srbije Od 3. novembra 1972.
	Dragoslav Marković		Predsjednik Skupštine SR Srbije
SR Hrvatska
	Đuro Kladarin	SKH (SKJ)	Delegat izabran iz Sabora SR Hrvatske
	Miko Tripalo		Delegat izabran iz Sabora SR Hrvatske Do 1. decembra 1971.
	Milan Mišković		Delegat izabran iz Sabora SR Hrvatske Od 14. januara 1972.
	Jakov Blažević		Predsjednik Sabora SR Hrvatske
SR Crna Gora
	Veljko Mićunović	SKCG (SKJ)	Delegat izabran iz Skupštine SR Crne Gore
	Dobroslav Ćulafić		Delegat izabran iz Skupštine SR Crne Gore
	Vidoje Žarković		Predsjednik Skupštine SR Crne Gore
SAP Vojvodina
	Maćaš Kelemen	SKV (SKJ)	Delegat izabran iz Skupštine SAP Vojvodine Do 12. jula 1973.
	Ida Sabo		Delegat izabran iz Skupštine SAP Vojvodine Od 12. jula 1973.
	Ilija Rajačić		Predsjednik Skupštine SAP Vojvodine Do 5. juna 1973.
	Sreten Kovačević		Predsjednik Skupštine SAP Vojvodine Od 5. juna 1973.
SAP Kosovo
	Veli Deva	SKK (SKJ)	Delegat izabran iz Skupštine SAP Kosova
	Iljaz Kurteši	SKK (SKJ)	Predsjednik Skupštine SAP Kosova

1974 - 1979.

1979 - 1984.

1984 - 1989.

1989 - 1990.

1990 - 1991.

1991 - 1992.

U ovom sazivu, bila su samo 4 člana (predstavnici Republike Srbije, Republike Crne Gore, AP Vojvodine i AP Kosova i Metohije), jer nezavisnost su proglasije Slovenija (1990), Hrvatska (1991), Makedonija (1991) i Republika Bosna i Hercegovina (1992)

VII saziv
Portret	Ime i prezime	Stranka	Napomena
Republika Crna Gora
	Branko Kostić	DPS	Vršilac dužnosti Predsjednika kao potpredsjednik Delegat izabran iz Skupštine SR Crne Gore
Republika Srbija
	Borisav Jović	SPS	Delegat izabran iz Skupštine SR Srbije
AP Vojvodina
	Jugoslav Kostić	SPS	Delegat izabran iz Skupštine SAP Vojvodine
AP Kosovo i Metohija
	Sejdo Bajramović	SPS	Delegat izabran iz Skupštine SAP Kosova

Također pogledajte

Napomene

↑ Sada nosi naziv Bulevar Mihajla Pupina.
↑ Predsjedništvo je nastalo kada je Amandman na Ustav stupio na snagu 30. juna 1971. (de jure). Međutim, prvi saziv je tek konstituisan 29. jula 1971. (de facto).
↑ Kao Predsjednik SFRJ bio je automatski Predsjednik Predsjedništva SFRJ.
↑ Predsjedništvo je službeno prestalo postojati donošenjem Ustava Savezne Republike Jugoslavije, koji je stupio na snagu 27. aprila 1992. (de jure). Međutim, Predsjedništvo je nastavilo raditi u tehničkom mandatu (bez predstavnika 4 republika) do izbora Dobrice Ćosića za Predsjednika SR Jugoslavije 15. juna 1992. (de facto).

Reference

[v._d.-5] Vršilac dužnosti.

[Posljednji.-6] Posljednji predsjednik Predsjedništva.

[SRJ-7] Predsjednik u tehničkom mandatu do izbora Predsjednika SR Jugoslavije.

[1] Sada nosi naziv Bulevar Mihajla Pupina.

[2] Predsjedništvo je nastalo kada je Amandman na Ustav stupio na snagu 30. juna 1971. (de jure). Međutim, prvi saziv je tek konstituisan 29. jula 1971. (de facto).

[3] Kao Predsjednik SFRJ bio je automatski Predsjednik Predsjedništva SFRJ.

[4] Predsjedništvo je službeno prestalo postojati donošenjem Ustava Savezne Republike Jugoslavije, koji je stupio na snagu 27. aprila 1992. (de jure). Međutim, Predsjedništvo je nastavilo raditi u tehničkom mandatu (bez predstavnika 4 republika) do izbora Dobrice Ćosića za Predsjednika SR Jugoslavije 15. juna 1992. (de facto).

[a]

[b]

[c]

[d]

[A]

[B]

[C]