SOKO G-4 Super Galeb
| G-4 Super Galeb | |
|---|---|
 | |
| Model | jurišni avion |
| Proizvođač | SOKO |
| Prvi let | 18. juli 1978. |
| Status | u upotrebi |
| Glavni korisnik | Srbija |
| Proizveden | 1983-1992. |
| Broj napravljenih | 85 |
Soko G-4 Super Galeb (N-62), jednokrilni dvosjedni školsko-jurišni avion koji je proizvodio mostarski SOKO. Avion je razvijan tokom sedamdesetih godina u Vazduhoplovnotehničkom institutu (VTI) u Žarkovu sa ciljem da se napravi nasljednik za G-2 (N-60) kako bi se omogućila uspješna prelazna obuka i lakši prijelaz pilota na moderne borbene avione četvrte generacije.[1]
Razvoj
[uredi | uredi izvor]Razvijen je u dvije verzije, prva s klasičnim horizontalnim repom sa krmilom, druga sa integralnim cjeloobrtnim horizontalnim repom. U prvoj varijanti je proizvedeno šest primjeraka, koji su služili kao tegljači meta. Druga varijanta je usvojena kao serijski standard. Prvi prototip je poletio 18. jula 1978. godine, drugi (sa cjeloobrtnim horizontalnim repom) godinu dana kasnije. Serijska proizvodnja je počela tokom 1983.
Super Galeb je projektovan namjenski da zamjeni G-2 Galeb. Savremeno je koncipiran sa nadvišenjem zadnje kabine, sa hidrauličkim servo pokretačima na krilcima i integralnom repu, negativnog diedra i sa pilotskim sjedištem sa kojim je sigurno spašavanje na nultoj brzini i na nultoj visini. Komande leta se koncepcijski poklapaju sa rješenjima na avionu Orao, samo u mehaničko hidrauličkom segmentu. U ovom slučaju, nije bio nužan elektronski dio (prigušivači i autopilot). Velika je nepovoljnost izbor motora Vajper (engl. Viper), što mu je umanjilo kvalitet. Inače je G-4, po svim ocjenama, najuspješniji avion iz jugoslavenskog razvoja i proizvodnje. U toku projekta, posvećena je posebna pažnja strogoj optimizaciji upravljivosti i stabilnosti aviona, bez uvođenja dopunskih uređaja (pomagala). To se potvrdilo i u letu sa ostvarenim vrhunskim karakteristikama.[2]
Verzije
[uredi | uredi izvor]G-4M
[uredi | uredi izvor]
Prototip G-4M (modernizovan) je završen u fabrici aviona "Utva" početkom 1999. godine. Prvi let aviona G-4M izveo je 22. marta 1999. probni pilot Dragojlo Grozdanović. Avion G-4M je opremljen elektronskim nišanskim sistemom srbijanske proizvodnje i uvećan mu je asortiman i nosivost naoružanja. Na krajevima krila su mu integrisane rakete vazduh-vazduh za blisku borbu, sa IC samonavođenjem ruske proizvodnje R-60. Na krilnim nosačima rakete vazduh-zemlja s TV-vođenjem, AMG-65B maverik, američke proizvodnje. Ojačana su sva četiri potkrilna nosača, tako da unutrašnji mogu nositi sredstva, mase do 500 kg, a vanjski do 350 kg. Korisna nosivost aviona G-4M iznosi 1950 kg, što je 34,5 odsto više od standardnog G-4. Pilotska kabina je preuređena, izmjenjen je razmještaj pokazivača i ugrađen je novi uređaj za generisanje simbola.
Korisnici
[uredi | uredi izvor]Sadašnji
[uredi | uredi izvor]
Bivši
[uredi | uredi izvor]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ http://www.muzejvazduhoplovstva.org.rs/eksponati.php?jez=sr&id=35
- ^ Avioni domaće konstrukcije poslije Drugog svjetskog rata, Beograd 0,1996, str. 104, dr. Zlatko Rendulić