Slava
Slava | |
---|---|
Nematerijalna kulturna baština | |
Regija | Evropa |
Država | Srbija |
Zajednica | Pripadnici pravoslavne vjere |
Svjetska baština | |
Lista upisa | Reprezentativna lista nematerijalne kulturne baštine čovječanstva |
UNESCO oznaka | 01010 |
Datum upisa | 2010. |
Lokacija upisa | UNESCO: Slava, porodično slavlje zaštitnika porodice |
Slava je pravoslavni običaj slavljenja porodičnog sveca. Ovaj običaj se najviše povezuje sa Srbima, koji smatraju slavu jednom od specifičnosti svoje kulture.[1]
Pored porodične slave, postoje i crkvene, gradske, plemenske, pa čak i stranačke ili zanatlijske slave.[2]
Obilježavanje
[uredi | uredi izvor]Slava okuplja cijelu porodicu i obično se priprema gozba, uključujući tradicionalna jela: slavski kolač i koljivo. Na vrhu slavskog kolača (koji je, zapravo, hljeb), nalazi se znak krsta, "golubica mira" i ostali simboli vezani za porodicu. Koljivo (ili žito) pravi se od kuhane pšenice. Može da se pripremi na razne načine, ali najćešće sadrži orahe, oraščiće i/ili karanfiliće i med. Pšenica je simbol Uskrsnuća Isusovog i mrtvih članova porodice. U zavisnosti od toga da li slava pada za vrijeme posta, ostatak gozbe ili sadrži životinjske proizvode (mrsna slava) ili ne (posna slava).
Na dan slave, porodica obično ide u crkvu i učestvuje u pričešću. Nakon službe u crkvi, u kuću porodice dolazi paroh. On izvodi kratku službu koja podrazumjeva "svećenje vodice", slavskog kolača i koljiva, kao i paljenje slavske svijeće. Iako nije obavezno, uobičajeno je da sveštenik osveti kuću i izvede kratki parastos za umrle rođake.
Najčešće slave su (po novom kalendaru): Sveti Nikola, 19. decembar (Nikoljdan), Sveti Georgije, 6. maj (Đurđevdan), Sveti Jovan Krstitelj, 20. januar (Jovandan), Sveti Dimitrije Solunski, 8. novembar (Mitrovdan), Arhanđel Mihajlo, 21. novembar, Sveti Vid, 28. juni (Vidovdan) i druge.