TR-85
| TR-85 | |
|---|---|
.jpg) | |
| Svojstva | |
| Posada | 4 |
| Dužina | 9.96 m |
| Širina | 3.435 m |
| Visina | 3.10 m |
| Težina | 45.5 t |
| Oklop i naoružanje | |
| Oklop | kompozitni |
| Osnovno naoružanje | 100 mm A308 top |
| Sekundarno naoružanje | mitraljez 7.62 mm PKMT, mitraljez DŠK 12.7 mm |
| Pokretljivost | |
| Pogon | Model 8VS-A2T2M 8-cilindrični, turbopunjeni, dizelski motor s dirketnim ubrizgavanjem 860 KS (640 kW) |
| Suspenzija | torzijski ovjes |
| Brzina na cesti | 60 km/h |
| Snaga/težina | 17,2 KS/t |
| Domet | 400 km |
TR-85 je naziv za rumunski glavni borbeni tenk koji je zapravo baziran na starijem modelu TR-77-580 koji je bio kopija sovjetskog T-55 tenka. Na projektu se radilo u periodu od 1978. do 1985. godine. Proizvodio se u periodu 1986-1990. U martu 1994. godine pokrenut je njegov projekat modernizacije po NATO standardima čiji je rezultat bio TR-85M1 tenk, koji je trenutno najmoderniji tenk rumunskih oružanih snaga.
Prethodnik TR-580[uredi | uredi izvor]
Nakon invazije varšavskog pakta na Čehoslovačku 1968. godine. Tada socijalistička Rumunija je usvojila novu naciolanu doktrinu odbrane. Međutim ova doktrina zahtjevala je odbrambenu indsutriju koja bi bila nezavisna o drugim državama. Razvoj projekta rumunskog tenka pokrenut je u maju 1974. godine. Rumunsko vijeće odbrane izdalo je spacifikacije za novi tenk. Vozilo je trebalo biti naoružano topom kalibra 100 mm, mase oko 40 tona, pokretano motorom od 500 KS.
Sljedeći je korak bio proizvodnja 400 tenkova TR-580 / TR-77, pa čak iako lokalna namjenska industrija nije imala iskustva sa projektovajem i proizvodnjom srednjih tenkova od početka, komunistička vlast nije kupila licencu za T-55 tenk. Početna serija (prototip i 10 primjeraka ) službeno nazvanih kao TR-77 trebala je koristiti motor od njemačkog Leopard 1 tenka. kao rezutat toga trup je bio izdužen, pa je pokretan sa po 6 točkova umjesto po 5 kao što je slučaj kod T-55 tenka.[1]
Međutim zbog političke potrebe da se dosegne zadana cifra u proizvodnji i zbog odbijanja njemačkog proizvođača Krauss-Maffei da isporuči tehnologiju zemljama članicama tadašnjeg varšavskog pakta, novi rumunski tenk poznat kao TR-77-580 je bio opremljen V-55 motorom od T-55 tenka.
Često se navodi da je TR-77 kopija sovjetskog T-55 tenka, međutim samo je mali dio njegove opreme prenesen sa sovjetskog tenka kao što je top, mitraljezi, municija, noćni vizir, periskop, oblik kupole, ali je raspored u unutrašnjosti bio drugačiji.
Razvoj tenka[uredi | uredi izvor]
Dok je projekat TR-77 bio već završen, od 1974. rumunski inžinjeri su nastavili rad na obrnutom inžinjeringu verije MTU motora od 800 KS i transmisije njemačkog Leopard 1 tenka. Rad je bio zaustvaljen i razloga što rumunski inžinjeri nisu imali dovoljno iskustva za obrnuti inžinjering za komplesknije djelove.[1] Međutim 1976. godine Institutul Naţional de Motoare Termice (Nacionalni institut za termičke motore) je izjavio da može projektovati motor sličan onom dizelskom kojim se pokreće njemački Leopard 1 tenk na osnovu dostupnih rješenja i tehnologije. Također je realiziran projekat hidroprenumatske transisije, pa je tako zaokružen T-blok pogonske grupe. Motor i transmisija su projektovani u periodu od 1974. do 1982. godine koristeći stranu tehnologiju.[1] Ion Mihai Pacepa, general rumunske obavještajne službe Securitate je u svojoj knjizi Crveni horizonti: hronike komunističkog špijunskog šefa napisao da je tehnologija motora dobivena iz špijunskih prstenova i povjerljive asistencije od strane Zapadne Njemačke.[2]
Novi tenk je bio službeno poznat kao TR-85-800 sa motorom maksimalne snage od 850 KS, izmjenjenom transmisijom, a kupola koja je podsjećala na T-55 zapravo bila drugačija.[3]
Proizvodnja[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Fabrika za proizvodnju tenkova osovana je 1978. godine u Bukureštu, dok je završena dvije godine kasnije. Do 1983. godine fabrika je imala kapacitet proizvodnje 210 tenkova godišnje. TR-85 se proizvodio od 1886. do 1990. godine brzinom od 100 tenkova godišnje.
Ubrzo je bio utvrđeno u početnim testiranjima da je tenk po mehaničkom pitanju nepouzdan.[4] Problemi su uključivali veliku potrošnju goriva i ulja i poteškoće oko motora i transmisije kao što je bilo istjecanje ulja. Protivpožarni sistem pokazao se lošim zbog loše kvalitete elektronike. Laserski daljinometar nije bio integrisan sa dnevnim nišanom i samo određen broj korekcija je mogao biti unešen u SUP. Do pogoršanja poblema je došlo kada je Nicolae Ceaușescu odlučio u julu 1982. godine obustaviti uvoz specijalne opreme za potrebe namjenske industrije [4] je čak i zaprijetio tatalno obustavom proizvodnje tenka zbog njegove loše kvalitete. Neki od problema su riješeni tek nakon sloma komunizma u Rumuniji, kada su se mogli uvesti strani dijelovi i oprema.
Program modernizacije[uredi | uredi izvor]
U martu 1994. rumunski generalštab je donio odluku o modernizaciji TR-85 tenka. Vrhovno vijeće za nacionalnu obranu 14. aprila 1994. odobrio je program nadogradnje, a novi tenk, službeno imenovan TR-85M1 Bizonul (bizon), započeo je 1996. kada su izgrađena dva prototipa.[5] Cilj programa bio je nadograditi TR-85 na NATO standarde poboljšanjem vatrene snage, zaštite, mobilnosti, komunikacijskih sistema te pouzdanosti motora, mjenjača i kočnog sistema.
Opis tenka[uredi | uredi izvor]
Zaštita[uredi | uredi izvor]
Višeslojni oklop trupa ima maksimalnu debljinu od 200 m te je ojačan dodatnim oklop od 20 mm, debljina oklopa kupole iznosi 320 mm + 20 m dodatnog oklopa.[6] Dodatni oklop debljine 20 mm na prednjoj strani kupole posjeduje karakteristike modularnosti i trouglastog profila, Iako po izgledu liči na "opeke" eksplozivno-reaktivnog oklopa, dodatni kompozitni oklop je ovako postavljen iz razloga da se može lahko izmijeniti nakon njegovog oštećenja. Tenk je također oprmeljen sa bočnim metalnim zaštitama koje imaju ulogu zaštite od kumulativnoh punjenja. Na ovim zaštitama se nalaze po tri rupe za penjanje posade na tenk. Na bočnim stranama kupole se nalaze kutije sa nmunicijom za protivavionski mitraljez kalibra 12.7 mm DŠK. Gornja ploča trupa ima svoja dva segmenta, dok donja na prednjem dijelu može biti opremljena čeličnim zaslonom ili protivminskim valjcima. TR-85M1 je također opremljen sa ABH zaštitom i protivpožarnim sistemom koji koristi netoksična sredstva. Modernizovana verzija je također opremljena dodatnom pločom u svrhu protivminske zaštite.
Kupola tenka je opremljena sa dva šestocijevna bacača dimne zavjese i sa po dva četverocijevna bacača svjetlećih projektila. Tenk je također opremljen sa generatorom dimne zavjese koja se aktivira od strane vozača ztenka. Sistem funkcioniše tako što se ubrizgava dizelsko gorivo u vreo ispušni sistem. Tenk je također opremljen sa signalizatorima laserskog zračenja koji mogu automatski ajtivirati dimne bacače što otežava djelovanje toplinski i laserski navođenih raketa.
Naoružanje[uredi | uredi izvor]
Glavno naoružanje TR-85M1 tenka predstavlja 100 mm užljebljeni top A308 (adaptacija protivoklopnog topa 100 mm M1977) isto kao i kod tenkova TR-77.[7] TR-85M1 ima brzinu paljbe od 4-7 projetila u minuti i kapacitet streljiva od 41 projektila u unutrašnjosti tenka. Cijev tenka je opremljena sa skupljačem dima na ustima cijevi i termo oblogama. Modernizovana verzija ima niz poboljšanja kako bi se poćeala učinkovitost topa. Top može ispaljivati APFSDS, kuulativna, visokoeksplozivna, pancirna i vježbovna zrna. APFSDS poznato kao BM-421 Sg može prbiti oklop debljine 444 mm kod valajnog homogenog čelika pod uglom od 90 stepeni na udaljenosti od 500 metara, 425 mm na udaljenosti od 1000 metara, 328 mm na udaljenosti od 4000 m.[8]
Sekundarno naoružanje tenka predstavlja protivavionskim mitraljez kalibra 12.7 mm DŠKM postavljenim kdo otovra punioca topa tenka, upotreba i punjenje mitrajeza se obavlja ručno, čime se njegov operater izlaže neprijateljskoj vatri. Također tenk je oprmeljen jednim mitraljezom 7.62 mm PKT (lokalna verzija poznata kao md.66) koaksijalno postavljenim s desne strane topa.
TR-85M1 je opremljen domaćim balističkim računarom SUP-a Ciclop-M, SUP-om treće generacije. Ciclop-M ima preciznost od 95 % za mete unutar 2000 metara i veću od 75 % za mete u radijusu od 2000 do 3000 metara.[9] Top se elektronski stabilizira u dvije osi na osnovu sistema kompanije EADS. Teleskopski dnevni periskop nišandžije je opremljen laserskim daljinometrom. Iznad cijevi topa se nalazi SAGEM MATIS pasivna termovizija. Vozač je opremljen pasivnim noćnim nišanom AONP-I, koji zapravo predstavlja standardni noćni nišan nišandžija kod starijih modela TR-85 tenka. Komandir teka je opremljen sa SFIM EC2−55R panoramskim vizirom sa SAGEM sistemom za uvećanje slike druge generacije.
Pokretljivost[uredi | uredi izvor]
Originalna verzija TR-85 je pokretana sa 4-taktnim, 8-cilindričnim, turbopunjenim dizelskim motorom 8VS-A2T2 od 830 KS. Imao je THM-5800 hidropneumatsku transmisiju od 6 brzina (4 naprijed, 2 nazad), tako da je tenk postizao svoju maksimalnu brzinu od 50 km/h na asfaltiranim cestama. TR-85M1 ima poboljšanu verziju originalnog motora. Novi 8VS-A2T2M pruža 860 konjskih snaga i maksimalnu cestovnu brzzinu od 60 km/h. ALi, zbog toga što se težina tenka povećala s 42 tone na 50 tona, omjer snage i mase smanjen je s 19,7 na 17,2 KS/t. Rezervoar ima maksimalni doseg od oko 400 km i može se opremiti s dva dodatna spremnika goriva s 200 litara kako bi mu se povećao radijus kretanja. tenk posjeduje također opremu za forsiranje vodenih prepreka. U tenk je također ugrađen električni generator kako bi se osigarlo njegovo napajanje električnom energijom i mogućnost upotrebe dodatne opreme.
Verzije[uredi | uredi izvor]
- TR-85 - osnovna verzija koja se proizvodila od 1986. do 1990. godine.
- TER-85 - vozilo za popravke.
- TR-85M1 "Bizonul - modernizovana verzijja uvedena u operativnu upotrebu 1997. godine.[10]
- DMT-85M1 - inžinjerska verzija koja se proizvodila od 2007. do 2009. godine. Opremljen sa dizalicom kapaciteta 6,5 tona i plugom za deminiranje.
Korisnici[uredi | uredi izvor]
 |
Commons ima datoteke na temu: TR-85 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b c "Tancul Românesc - O istorie (1) (History of the Romanian Tank, part 1)" (jezik: Romanian). Statul Major al Forțelor Terestre (Romanian Land Forces Staff). Arhivirano s originala, 26. 8. 2011. Pristupljeno 26. 2. 2011.CS1 održavanje: nepoznati jezik (link)
- ^ Ion Mihai Pacepa, Red Horizons: Chronicles of a Communist Spy Chief (1987), ISBN 0-89526-570-2, p. 37
- ^ S. Zaloga, p. 15
- ^ a b "Nicolae Ceaușescu și problemele tancurilor produse în țară (Ceaușescu and the problems of Romanian-built tanks)" (jezik: Romanian). Jurnalul.ro. Arhivirano s originala, 4. 3. 2016. Pristupljeno 8. 9. 2011.CS1 održavanje: nepoznati jezik (link)
- ^ "Tancul Românesc - O istorie (2) (History of the Romanian Tank, part 2)" (jezik: Romanian). Statul Major al Forțelor Terestre (Romanian Land Forces Staff). Arhivirano s originala, 26. 8. 2011. Pristupljeno 26. 2. 2011.CS1 održavanje: nepoznati jezik (link)
- ^ "TR-85M1" (jezik: Romanian). umbucuresti.ro. Arhivirano s originala, 18. 12. 2010. Pristupljeno 26. 2. 2011.CS1 održavanje: nepoznati jezik (link)
- ^ "Guns and howitzers of Arsenal Resita". arsenal.ro. Arhivirano s originala, 9. 3. 2020. Pristupljeno 26. 2. 2011.
- ^ "ROMARM description of BM-421 Sg". romarm.ro. Pristupljeno 26. 2. 2011.[trajno mrtav link]
- ^ "Fire Control System on tanks" (PDF) (jezik: Romanian). ArmyAcademy.ro. Arhivirano (PDF) s originala, 21. 4. 2012. Pristupljeno 26. 2. 2011.CS1 održavanje: nepoznati jezik (link)
- ^ "Archived copy". Arhivirano s originala, 19. 11. 2018. Pristupljeno 19. 11. 2018.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
- ^ "United Nations Register of Conventional Arms" (PDF). United Nations. 14. 8. 2017. str. 49. Arhivirano s originala (PDF), 22. 10. 2017. Pristupljeno 22. 10. 2017.
