Vlado Milošević
Vlado Milošević | |
|---|---|
| Rođenje | 10. april 1901. |
| Smrt | 6. februar 1990 (88 godina) |
| Zanimanje | Kompozitor, etnomuzikolog i muzički pedagog |
Vlado Milošević rođen je 10. aprila 1901. godine u Banja Luci. Smatra se jednim od najznačajnijih bosanskohercegovačkih kompozitora, a potiče iz banjalučke porodice u kojoj su se i roditelji i djeca bavili i bili ljubitelji muzike.[1]
Biografija
[uredi | uredi izvor]Vlado Milošević je odrastao i završio osnovnu školu i gimnaziju u rodnom gradu. U drugom razredu osnovne škole počeo je ići na sate violine. Bio je samouk u učenju viole, kontrabasa i oboe. Po završetku srednje škole 1921. godine, Milošević odlazi u Prag gdje polaže prijemni ispit na Praškom konzervatoriju, ali se odlučuje za studij agronomije. Zbog ekonomskih razloga Milošević je napustio studij u Pragu i vratio se u Banja Luku na služenje vojnog roka u muzički sektor 33. pješadijskog puka stacioniranog u Banja Luci. Svirao je u orkestru dirigenata Josipa Majera i Vjenčeslava Nigla koji su ga osposobili za samostalno dirigiranje tim istim orkestrom.
Godinu dana kasnije upisuje studij Historije i geografije na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, a u septembru 1923. godine primljen je na Odsjek za kompoziciju i dirigiranje na Muzičkoj akademiji u Zagrebu. Na drugoj godini napušta akademiju i upisuje Muzikologiju na Univerzitetu u Beču. Studij na Filozofskom fakultetu je završio 1927. godine. Kratak period je radio kao nastavnik geografije u Banja Luci, nakon čega upisuje Nastavnički Odjel sa solo pjevanjem na Muzičkoj akademiji u Zagrebu. Završni ispit za učitelja muzike položio je 1929. godine, a 1933. godine položio je i profesorski ispit.[1]
Život i djelo
[uredi | uredi izvor]Vlado Milošević je osnovao Muzičku školu zajedno s profesoricom klavira Dragom Bukinac i profesorom violine Draganom Šajnović (koji je profesor od školske 1935/36). Prvi direktor škole i profesor violine i solfeđa bio je Vlado Milošević, po kome današnja Muzička škola nosi ime. Djelovao je na čelu muzičke škole prije Drugog svjetskog rata, ali i nakon, trudeći se da kod učenika probudi i razvije ljubav prema muzici, ali i ozbiljan odnos prema muzičkoj umjetnosti općenito.[2]
Milošević je još od 1934. godine sakupljao narodne pjesme, najviše iz Bosanske Krajine. Pred Drugi svjetski rat, narodne pjesme je zapisivao od banjalučkih kazivača: Muje Karabegovića, Sulje Hadžihalilovića, Hasana Derviševića, i drugih. Napisao je osam knjiga o svojim etnomuzikološkim istraživanjima: Bosanske narodne pjesme 1, 2, 3, 4; Krajiške borbene pjesme 1, 2; Sevdalinke i Ravna pjesma.[1]
Kroz svoj rad je podijelio vokalnu muziku na seosku i gradsku, gdje navodi da se u seoskoj vokalnoj muzici izražava dvoglasno i jednoglasno pjevanje, dok se gradska vokalna muzika izražava kroz radne pjesme, sevdalinke i tepsijanje.[3]
Najveći dio njegovog opusa pripada horskom stvaralaštvu. Napisao je 179 djela za hor. Među njima je osam rukoveti koje su inspirisane folklorom: Što se sjaji nasred Sarajeva, Pjesme sa Zmijanja, Vjetar duše, Pjesme Bosanske Krajine, Bosanski đulovi. Pisao je horska djela s orginalnim pjesničkim predloškom a najpoznatije je Krvava bajka za mješoviti hor, na stihove Desanke Maksimović. Značajna su i djela Pjesma o poginuloj djevojci za ženski hor i klavir, na stihove Branka Ćopića, Jama I za bas solo i mješoviti hor, Ivana Gorana Kovačića.
Solo pjesme koje je Milošević napisao od 1933. do kraja 50-tih godina imaju jednu zajedničku crtu, lirsku melodiju i folklornu obojenost. Ističu se Zapjevala bulbul ptica i Košutice mila li si ti po ljepoti napjeva i harmonizaciji.
U instrumentalni opus Vlade Miloševića ubrajaju se djela za solo instrumente, kamerne sastave i orkestar. Napisao je dvadeset klavirskih kompozicija od kojih se izdvajaju: Pesma i kolo, Kolo, Varijacije na narodnu temu (pisane na način partiture za hor), U časovima odmora, Usamljen štenac, Lagani valcer, itd. Od programskih kompozicija izdvajaju se Tri burleske. Djela sa najviše romantičnog prizvuka su Fantazija i Balada, koja je vjerovatno najuspjelija klavirska kompozicija Vlade Miloševića.[1][4]
Prema muzikološkim i etnomuzikološkim istraživanjima i analizama Vlado Milošević zauzima značajno mjesto u novijoj bosanskohercegovačkoj historiji muzike iz više razloga:[4]
- Kvantitet i kvalitet njegovog kompozitorskog opusa,
- Glavna inspiracija u kompozitorskom stvaralaštvu je bosanskohercegovački čovjek i njegova tradicija, prvenstveno muzički folklor,
- Orginalnost u okvirima bosanskohercegovačke savremene muzike.
Izabran je za člana Akademije nauka i umjetnosti BiH. Posljednje godine života proveo je u jednoj od vila u današnjoj ulici Kralja Petra I Karađorđevića, u kojoj se nalazi njegova spomen soba.[5]
Preminuo je 6. februara 1990. godine u Banja Luci.[4]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d Vladić-Mandarić, Lidija. "GLAZBENIČKA AKTIVNOST VLADE MILOŠEVIĆA (1901.-1990.) – PRILOG SKICI ZA PORTRET". researchgate.net. Pristupljeno 10. 9. 2024.
- ^ "Istorijat muzičke škole Banja Luka". Muzička škola Banja Luka. Pristupljeno 10. 9. 2024.
- ^ "Vlado Milošević Etnomuzikolog". scribd. Pristupljeno 12. 9. 2024.
- ^ a b c Čaušević, Merima (2016). Muzika za klavir u Bosni i Hercegovini 1945-1992. Sarajevo: Pedagoški fakultet Univerziteta u Sarajevu. str. 125–131. ISBN 978-9958-9461-9-6.
- ^ "Znameniti učenici - Vlado Milošević". gimnazijabanjaluka.org. Arhivirano s originala, 22. 12. 2015. Pristupljeno 13. 9. 2024.