Dvojni savez (1879)
 Dvojni savez 1914: Njemačko Carstvo (plava) i Austro-Ugarska (crvena) | |
| Vrsta | Odbrambeni savez |
|---|---|
| Potpisan | 7. oktobar 1879. |
| Lokacija | Beč |
| Istječe | 1918 (poraz Centralnih sila) |
| Strane | |
| Jezik | Njemački |
Dvojni savez bio je odbrambeni savez između Njemačkog Carstva i Austro-Ugarske, formiran sporazumom 7. oktobra 1879. kao dio sistema saveza njemačkog kancelara Otta von Bismarcka s ciljem preveniranja ili ograničavanja rata.[1] Te dvije sile obećale su podršku jedna drugoj u slučaju napada Rusije. Također, svaka država obećala je dobronamjernu neutralnost prema onoj drugoj ako jednu od njih napadne neka druga evropska sila (pod čime se generalno mislilo na Francusku, pogotovo nakon Francusko-ruskog saveza 1894). Bismarck je vidio Dvojni savez kao način da prevenira izolaciju Njemačkog Carstva, osnovanog tek osam godina ranije, i sačuva mir, jer Rusija ne bi povela rat protiv oba carstva.[2][3]
Formiranje[uredi | uredi izvor]
Kad su Austro-Ugarska i Njemačko Carstvo formirali savez 1879, to je bio jedan od najviše iznenađujućih saveza u to vrijeme. Iako su oba carstva dijelila njemački jezik i sličnu kulturu, često su bila na suprotnim stranama; najpoznatiji primjer za to bio je Austrijsko-pruski rat. Osim toga, habsburški vladari Austrije vjerovali su da će promocija nacionalizma, što je favorizirala Njemačka, uništiti njihovo višenacionalno carstvo. Ipak, njihov animozitet prema Rusiji spojio je dvije države radi zajedničkog cilja.[4]
Savez protiv Rusije[uredi | uredi izvor]
Nakon osnivanja Njemačkog Carstva 1871. Bismarck je želio prikazati svoju naciju kao mirotvorca i čuvara evropskog statusa quo, ali i steći što više moći za Njemačko Carstvo te ujediniti Njemačku. Godine 1878. Rusija je porazila Osmanlijsko Carstvo u Rusko-turskom ratu; Sanstefanskim mirom, kojim je taj rat okončan, Rusiji je omogućen znatan utjecaj na Balkanu. Takav razvoj događaja razbjesnio je Austro-Ugarsku, glavnog rivala Rusije na Balkanu (uprkos tome što je bila saveznik i Rusije i Njemačke u Savezu tri cara). Stoga je 1878. Bismarck sazvao međunarodnu konferenciju (Berlinski kongres) kako bi taj problem bio riješen. Berlinskim sporazumom, koji je bio rezultat tog kongresa, Rusiji su oduzete neke stvari koje je dobila Sanstefanskim mirom, a Austrija je dobila kompenzaciju u obliku Bosne. Uprkos Bismarckovim pokušajima da igra ulogu "poštenog posrednika" na Berlinskom kongresu, rusko-njemački odnosi pogoršali su se nakon njega. Savez tri cara raspušten je, pa su Njemačka i Austro-Ugarska bile slobodne da sklope svoj savez protiv Rusije.[5]
Italija – novi saveznik[uredi | uredi izvor]
Godine 1881. Kraljevina Italija izgubila je u nadmetanju s Francuskom da uspostavi koloniju u današnjem Tunisu. Kako bi stekla diplomatsku podršku, pridružila se Njemačkoj i Austro-Ugarskoj, čime je 1882. formiran Trojni savez, što je bio prvi formalni vojni savez u Evropi (drugi je bila Antanta, neformalni savez iz 1907).
Tokom Prvog svjetskog rata, međutim, Italija nije odmah ušla u rat sa svojim saveznicima nego je ostala neutralna. Godine 1915. priključila se silama Antante i objavila rat Austro-Ugarskoj, a sljedeće godine i Njemačkoj. Dvojni savez potrajao je kroz rat, postavši poznat kao Centralne sile, a okončan je porazom Austro-Ugarske i Njemačke 1918.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Rene Albrecht Carrie, A Diplomatic History of Europe Since the Congress of Vienna, 1958, str. 177–179.
- ^ Roland G. Usher, "Austro-German Relations Since 1866", American Historical Review, 1918, str. 577–595 (na internetu).
- ^ Christopher Andrew, "German world policy and the reshaping of the dual alliance", Journal of Contemporary History, 1966, str. 137–151; (na internetu).
- ^ Gordon Martel, The Origins of the First World War, treće izdanje, 2003, str. 21.
- ^ Bruce Waller, "Bismarck, the Dual Alliance and Economic Central Europe, 1877-1885", VSWG: Vierteljahrschrift für Sozial-und Wirtschaftsgeschichte 63#4, 1976, 454-467 (na internetu).
