Izabela II, kraljica Španije

Izabela II
Kraljica Španije
Vladavina	29. septembar 1833 - 30. septembar 1868
Prethodnik	Ferdinand VII
Nasljednik	Amadej
Supružnik	Franjo od Španije
Djeca	Izabela, princeza od Asturije Alfons XII, kralj Španije Marija de la Paz od Španije Eulalija od Španije
Dinastija	Burbon
Otac	Ferdinand VII, kralj Španije
Majka	Marija Kristina od Dvije Sicilije
Rođenje	10. oktobar 1830 Madrid, Španija
Smrt	10. april 1904 Pariz, Francuska

Izabela II (španski: Isabel II; 10. oktobar 1830. - 10. april 1904.) je bila kraljica Španije od 1833. do 1868. godine. Došla je na prijestolje kao dijete, ali su joj špansko prijestolje osporili Karlisti, koji su je odbacili kao ženskog vladara što je dovelo do Karlističkih ratova. Nakon problematične vladavine, svrgnuta je u Slavnoj revoluciji 1868. godine, a formalno je abdicirala 1870. godine. Njen sin Alfons XII je postao kralj 1874. godine.

Djetinjstvo

Rođena je u Madridu kao plod još jednog incesta uobičajenog u španskoj kraljevskoj porodici. Otac joj je bio španski kralj kralj Ferdinand VII, a majka Marija Kristina od Dvije Sicilije, kćerka Ferdinandove sestre. Njena majka je bila četvrta supruga njenog oca, a jedina sestra joj je bila infanta Luiza Ferdinanda.

Kako Ferdinand VII nije imao sinova, a nije želio ni da ga naslijedi brat Karlo, uz odobrenje parlamenta ukinuo je salski zakon. Salski zakon je onemogućivao ženama dolazak na vladarsko prijestolje, a u Španiju, koja je kroz historiju imala nekoliko vladarica, uveo ga je prvi Burbonac na španskom prijestolju, Filip V. Parlament je izglasao vraćanje starom zakonu o nasljedivanju španskog trona, prema kojem je krunu mogla naslijediti kćerka monarha ukoliko monarh nema sinova. Ferdinandov brat se protivio ukidanju salskog zakona, koji mu je, kao Ferdinandovom najbližem muškom srodniku, mogao donijeti krunu.

Vladavina

Izabelin otac je umro 29. septembra 1833. godine, pa je Izabela postala novi španski monarh kao Izabela II. Kako je kraljica Izabela II u trenutku ustoličenja imala samo tri godine, njena majka je proglašena regentom. Zahtjevi Izabelinog amidže i osporavanje krune Izabeli prouzročili su Karlističke ratove već početkom njene vladavine. Sukobi su trajali sedam godina, tokom Izabeline maloljetnosti i regentstva kraljice majke Marije Kristine. Kako su Izbelu podržavali vojska i parlament, infant Karlo nije nikada sjeo na špansko prijestolje.

U prvim godinama Izabeline vladavine uspostavljena je ustavna i parlamentarna vlada, raspušteni crkevni redovi, između ostalih i jezuiti, a njihova imovina je ponovo bila konsificirana. Po završetku Karlističkih ratova, kraljica majka Marija Kristina je dala ostavku na mjesto regenta i tu poziciju prepustila generalu Baldomerou Esparterou. Baldomero Espartero je bio najuspješniji i najsposobniji general kraljičine armije, ali je regent ostao samo dvije godine.

Izabela je, kao trinaestogodišnjakinja, proglašena punoljetnom i spremnom za preuzimanje de facto vlasti. Tri godine kasnije, za Izabelu je aranžiran brak sa njenim prvim rođakom, Franjom Asiškim i Burbonskim. Vjenčanje Izabele i Franje je održano 30. oktobra 1846. godine, a na isti dan je udata i Izabelina mlađa sestra. Franji je data titula kralja, ali nije proglašen monarhom i nije dobio nikakve kraljevske ovlasti.

U braku sa Franjom rodila je dvanaestero djece, od kojih je samo četvero preživjelo do punoljetnosti. Ni danas nije sa sigurnošću poznato ko je otac njene djece, a Franjina homoseksualnost bila je javna tajna. Pošto su Izabela i Franjo bili dvostruki prvi rođaci (očevi su im bili braća, a majke sestre), DNK analiza ne bi dala odgovor na pitanje. Vjerovalo se da je Enrique Puig y Moltó, pripadnik kraljičine straže, bio otac njenog najstarijeg sina, Alfonsa XII, a jedan političar otac infante Marije de la Paz.

Izabela II u egzilu u Parizu

Kao vladarica je bila vrlo nepopularna. Pažnju je pridavala ličnim potrebama generala, državnika i Crkve, ali ne i narodu i državnim pitanjima. Njena vladavina obilježena je dugačkim nizom dvorskih intriga i zavjera. Izabela je dugo vremena bila marioneta korumpiranim dvorjanima koji su njen dvor doveli do ozloglašenosti. Tokom Izabeline vladavine Španija je osvojila dio marakonskog teritorija, vodila rat sa Peruom i Čileom, te se suočila sa ustancima na Kubi i Porto Riku, a odnosi sa Sjedinjenim Američkim Državama su bili napeti.

Egzil, abdikacija i smrt

Izabela je protjerana u egzil krajem septembra 1868. godine, nakon što su njeni generali napravili malo da sačuvaju kraljicu na tronu. Francuski car, Napoleon III, nije želio da njemački princ sjedne na upražnjeni španski tron, pa je nedugo nakon protjerivanja Izabele II izbio Francusko-pruski rat.

Izabela je konačno bila prisiljena abdicirati u Parizu 25. juna 1870. godine. Parlament je odlučio za monarha priznati Amadeja, vojvodu od Aoste. Amadej je proglašen kraljem, ali je abdicirao samo tri godine poslije. Nakon njegove abdikacije uspostavljena je republika koja je bila kratkog vijeka i nakon koje je na tron doveden Izabelin sin.

U martu 1870. godine Izabela se odvojila od supruga. Pokušala se vratiti u Španiju za vrijeme sinove vladavine, ali nije dočekana sa dobrodošlicom. Nakon nekoliko neuspjelih pokušaja povratka u domovinu, vratila se u Pariz i tu ostala do kraja života. Tokom egzila je ponovo uspostavila prijateljstvo sa suprugom. Umrla je 10. aprila 1904. godine.

Bilješke

Prethodnik: Ferdinand VII

Kraljica Španije 1833–1868

Nasljednik: Amadej