Aprilski zakoni
Aprilski zakoni, zvani i Martovski,[1][2] bili su skup zakona koje je donio Lajos Kossuth s ciljem modernizacije Kraljevine Ugarske u parlamentarnu demokratiju, nacionalnu državu. Zakone je usvojio Ugarski sabor u martu 1848. u Požunu, a potpisao ih je kralj Ferdinand V u Primatovoj palači u istom gradu 11. aprila 1848.[3]
Ovim zakonima potpuno su izbrisane sve privilegije mađarskog plemstva.[4] U aprilu 1848. Ugarska je postala treća zemlja u kontinentalnoj Evropi (nakon Francuske 1791. i Belgije 1831) koja je donijela zakon o demokratskim parlamentarnim izborima. Novi zakon o pravu glasa (Akt V iz 1848) transformisao je stari parlament zasnovan na feudalnoj skupštini staleža u demokratski zastupnički parlament. Taj zakon nudio je najšire biračko pravo u Evropi u to vrijeme.[5] Imperativni program uključivao je mađarsku kontrolu nad nacionalnom gardom, državnim budžetom i mađarskom vanjskom politikom, kao i ukidanje kmetstva.
Godine 1848. novi i mladi austrijski monarh Franjo Josip samovoljno je "opozvao" zakone bez ikakve zakonske nadležnosti. Osamnaest godina kasnije, tokom pregovora u okviru Austro-ugarske nagodbe iz 1867, Franjo Josip prihvatio je Aprilske zakone revolucionarnog parlamenta (s izuzetkom zakona zasnovanih na 9. i 10. tački). Mađarska nije vratila punu vanjsku autonomiju sve do nagodbe 1867, što će kasnije utjecati na položaj Mađarske u Prvom svjetskom ratu.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Članak o Aprilskim zakonima, Encyclopædia Britannica (en)
- ^ "Aprilski zakoni". net.jogtar.hu (jezik: mađarski).
- ^ "Between the campaigns of Napoleonic troops and the abolition of bondage" (jezik: engleski). Grad Bratislava. Arhivirano s originala, 24. 2. 2007. Pristupljeno 8. 6. 2007.
- ^ Chris Thornhill (2011). A Sociology of Constitutions. Constitutions and State Legitimacy in Historical-Sociological Perspective (jezik: engleski). Štamparija Univerziteta u Cambridgeu. str. 245. ISBN 9781139495806.
- ^ András Gerő (2014). "Nationalities and the Hungarian Parliament (1867–1918)" (PDF) (jezik: engleski). Arhivirano s originala (PDF), 25. 4. 2019.
| Sukobljene strane | |
|---|---|
| Povod | |
| Važnije bitke | |
| Ostali događaji | |
| Utjecaj | |
 Austrijske vođe | |
 Mađarske vođe | |
.svg){kind=small} Ruske vođe | |