Banjalučka berza

Banjalučka berza
Бањалучка берза
Tip	Berza vrijednosnih papira
Lokacija	Banja Luka, Bosna i Hercegovina
Koordinate	44°46′N 17°11′E / 44.767°N 17.183°E
Osnovana	9. maj 2001; prije 22 godine
Direktor	Milan Božić
Valuta	BAM
Tržišna kapitalizacija	4.919.553.572,89 KM (Oktobar 2023)
Indeksi	BIRS; FIRS; ERS10
Veb-sajt	blberza.com

Banjalučka berza (BLSE) jest berza koja posluje u gradu Banja Luci u Republici Srpskoj, Bosna i Hercegovina. Banjalučka berza je član-posmatrač Federacije euroazijskih berzi (FEAS).

Historija[uredi | uredi izvor]

15. juli 1998 - Usvajanjem Zakona o hartijama od vrijednosti stvoren je neophodan pravni okvir za uspostavljanje tržišta kapitala Republike Srpske.
4. maj 2000 - Narodna skupština Republike Srpske imenovala prve članove Komisije za hartije od vrijednosti Republike Srpske .
26. februar 2001 - Osnovan Centralni registar hartija od vrijednosti (CRHoV).
9. maja 2001 - Osam banaka i jedno preduzeće koje trguje hartijama od vrijednosti potpisalo je Ugovor kojim je osnovana Banjalučka berza.
9. avgusta 2001 - Komisija za hartije od vrijednosti Republike Srpske izdala dozvolu za rad Banjalučkoj berzi.
29. novembar 2001 - U Centralnom registru hartija od vrijednosti upisan prvi vlasnički kapital iz programa privatizacije.
5. marta 2002 - Potpisan ugovor o prijenosu licence između Direkcije za privatizaciju i BLSE koji je BLSE osigurao elektronski sistem trgovanja (BTS) razvijen od strane Ljubljanske berze (LJSE).
14. mart 2002 - Održana prva trgovačka sesija BLSE na kojoj je učestvovalo šest članova koji su trgovali sa 20 kotiranih vrijednosnih papira.
12. septembra 2002 - stupio na snagu Zakon o preuzimanju.
30. septembar 2002 - BLSE i LJSE potpisale Memorandum o saradnji i razmjeni informacija.
10. decembar 2002 - Potpisan ugovor o regionalnoj saradnji u oblasti obrazovanja i finansijskih tržišta sa Beogradskom berzom.
24. januara 2003 - Održana prva sjednica Komisije za listing i dionice 13 Privatizacionih investicionih fondova primljene na zvanično tržište BLSE.
11 februar 2003 - Zaključene prve transakcije dionicama PIF-ova.
20. avgust 2003 - Održana prva aukcija za državni kapital na BLSE
23. septembar 2003 - Dionice Rafinerije ulja a.d. Modriča uvrštene su na službeno tržište BLSE kao prva kompanija koja se kotira na zvaničnom tržištu u BiH.
27. april 2004. - Ustanovljen berzanski indeks Republike Srpske (BIRS).
29.07.2004. - Uspostavljen Indeks investicionih fondova Republike Srpske (FIRS).
29. decembar 2005 - Utvrđen Indeks elektroprivrednih preduzeća Republike Srpske (ERS10).

Strategija[uredi | uredi izvor]

Strategija Banjalučke berze je dalje unapređenje kvaliteta i stvaranje jeftinijih usluga za svoje članove i osiguravanje transparentnog i poštenog trgovinskog ambijenta za domaće i strane emitete i investitore. Glavni cilj je nastaviti raditi na postizanju standarda usluga uporedivih sa onima koji preovladavaju na razvijenim tržištima kapitala.

Ciljevi BLSE su:

zaštiti interese investitora;
promovisati ulaganje u vrijednosne papire;
osigurati likvidnost i "dubinu" na tržištu kapitala Republike Srpske;
uvesti nove finansijske instrumente na tržište kapitala Republike Srpske;
osigurati uslove javnim preduzećima da prikupe kapital potreban za finansiranje svojih razvojnih planova;
promovisati kotaciju hartija od vrijednosti koje izdaju lokalne kompanije;
privući strane investitore korištenjem promotivne kampanje za povezivanje sa regionalnim tržištem kapitala;
povezivati se sa regionalnim tržištem kapitala.

Službeno tržište[uredi | uredi izvor]

Službeno tržište je prestižni dio berzanskog tržišta, na kojem se, osim općih uslova, postavljaju i zahtjevi posebnih uslova u pogledu visine kapitala, klasne diversifikacije u javnosti, poslovanja i objektivnosti finansijskih izvještaja. S obzirom na stepen razvijenosti tržišta kapitala Republike Srpske, najveći broj hartija od vrijednosti iz procesa privatizacije kotira se na slobodnom tržištu BLSE.

Opći uslovi za kotaciju hartija od vrijednosti na organizovanom tržištu su:

mogućnost organizovanog trgovanja tim hartijama od vrijednosti;
hartije od vrijednosti su uplaćene u cijelosti;
slobodno prenosive;
izdati u nematerijalnom obliku.

Na službenom tržištu mogu se kotirati one hartije od vrijednosti koje pored općih uslova ispunjavaju sljedeće kriterije:

Postojanje: minimalno 3 godine;
Realnost i objektivnost finansijskih izvještaja: Revidirani finansijski izvještaji;
Veličina kapitala: 5.000.000 KM (1 KM = 0,5113 EUR);
Min. veličina klase dionica: 1.000.000 KM;
Diverzifikacija klasa u javnosti: najmanje 15%;
Broj akcionara: najmanje 50.

Kriteriji za listing obveznica:

Postojanje: minimalno 3 godine;
Realnost i objektivnost finansijskih izvještaja: Revidirani finansijski izvještaji;
Nominalna vrijednost emisije: 1.000.000 KM.

Obveznice Republike Srpske mogu biti uvrštene na zvanično tržište Berze bez posebnih uslova i ograničenja.

Trenutno na zvaničnom tržištu, segment PIF-ova, kotiraju se akcije 13 Privatizacionih investicionih fondova.

Slobodno tržište[uredi | uredi izvor]

Na slobodnom tržištu se nalaze hartije od vrijednosti koje ispunjavaju sve opće uslove za listing. Hartije od vrijednosti se kotiraju na segmentu slobodnog tržišta ako to zahtijeva emitent ili zakon. Akcije iz procesa privatizacije i javno ponuđene akcije kotiraju se na slobodnom tržištu nakon registracije u Centralnom registru hartija od vrijednosti. Broj akcija koje se kotiraju na ovom tržišnom segmentu iznosio je 31. juna 2003. godine 630, prema Berzanskom monitoru, a očekuje se da će dostići 830 kada registracija dionica iz privatizacije u Centralni registar hartija od vrijednosti bude završeno.

Tržišna kapitalizacija[uredi | uredi izvor]

Tržišna kapitalizacija u periodu od 2002. do 2006.

Indeksi[uredi | uredi izvor]

BIRS - indeks 12 vodećih akcija na berzi, uključujući Telekom Srpske i Rafineriju ulja Modriča.
FIRS - indeks 13 privatizaciono-investicionih fondova u Republici Srpskoj.
ERS10 - indeks 10 kompanija iz elektroprivrednog sektora.

Članovi BLSE[uredi | uredi izvor]

Eurobroker a.d. Banja Luka
Nova banka a.d. Banja Luka
Raiffeisen capital a.d. Banja Luka
Monet broker a.d. Banja Luka
Advantis broker a.d. Banja Luka

Vidi također[uredi | uredi izvor]

Vanjski[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ "www.blberza.com". www.blberza.com. Pristupljeno 5. 10. 2023.

[1] "www.blberza.com". www.blberza.com. Pristupljeno 5. 10. 2023.

[1]