Razlika između verzija stranice "Lantanoidi"

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
No edit summary
google translate, neuređeno
Red 1: Red 1:
{{Nedostaju izvori}}
{{Preuređivanje}}{{Čišćenje}}{{Standardi}}{{Tačnost}}
{| BORDER="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right"
{| BORDER="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right"
|- style="background:#FF99CC;"
|- style="background:#FF99CC;"
Red 38: Red 38:


'''Lantanoidi''' su grupa od 15 hemijskih elemenata od [[lantan]]a do [[lutecij]]a s atomskim brojevima od 57 do 71 u [[Periodni sistem elemenata|periodnom sistemu elemenata]]. Ime su dobili po [[lantan]]u. Svi se nalaze u [[elementi f-bloka|f-bloku]], osim [[lutecij]]a. Postoje aranžmani koji isključuju ili [[lantan]] ili [[lutecij]] iz ove grupe.
'''Lantanoidi''' su grupa od 15 hemijskih elemenata od [[lantan]]a do [[lutecij]]a s atomskim brojevima od 57 do 71 u [[Periodni sistem elemenata|periodnom sistemu elemenata]]. Ime su dobili po [[lantan]]u. Svi se nalaze u [[elementi f-bloka|f-bloku]], osim [[lutecij]]a. Postoje aranžmani koji isključuju ili [[lantan]] ili [[lutecij]] iz ove grupe.

==Fizička svojstva elemenata ==
Gschneider i Daane (1988) pripisuju trend povećanja tačke topljenja preko serije, ([[lantan]], (920&nbsp;°C) – lutecij (1622&nbsp;°C) do mjere hibridizacije u 6s, 5D i 4f orbitali. Vjeruje se da je hibridizacija najveća za cerij, koji ima najnižu tačku topljenja od svih 795&nbsp;°C.<ref>Krishnamurthy, Nagaiyar and Gupta, Chiranjib Kumar (2004) ''Extractive Metallurgy of Rare Earths'', CRC Press, ISBN 0-415-33340-7</ref>

Lantanoidni metali su mehki; njihova tvrdoća raste tokom pripadajuće serije. Evropij se izdvaja, jer ima najnižu gustoću u seriji na 5,24 g/cm<sup>3</sup> i veliki najveći metalni radijus u seriji, sa 208,4 pm. Može se porediti sa [[barij]]em, koji ima metalni radijus od 222 pmi. Vjeruje se da je metal sadrži veći Eu<sup>2+</sup> ion samo dva elektrona u provodnom bendu. Iterbij stoga ima veliki metalni radijus, a za to je predloženo slično objašnjenje.
[[Otpornost]]I lantanoidnih metala su relativno visoke, u rasponu 29-134 μ-om · cm. Ove vrijednosti mogu se odnositi na dobar provodnik kao što je [[aluminij]], koji ima otpornost od 2.655 μ-om · cm.
Sa izuzetkom La, Yb, i Lu (koji nemaju nesparenih F elektrona), lantanoidi su snažno paramagnetni, a to se odražava u njihovoj magnetnoj podložnosti. Gadolinij postaje feromagnetski na ispod 16&nbsp;°C (‘’Curie’’ tačka). Drugi teži lantaniodimo - terbij, disprozij, holmij, Erbij, tulij i iterbij - postaju feromagnetski na znatno nižim temperaturama.<ref>Cullity B. D. and Graham, C. D. (2011) ''Introduction to Magnetic Materials'', John Wiley & Sons, ISBN 9781118211496</ref>

<center>
{| class="wikitable" style="font-size: 95%; text-align: center;"
| style="background:#dfd; "| '''[[Hemijski element]]'''||[[Lantan|La]]||[[Cerij|Ce]]||[[prazeodij|Pr]]||[[neodimij|Nd]]||[[prometij|Pm]]||[[samarij|Sm]]||[[europij|Eu]]||[[gadolinij|Gd]]||[[terbij|Tb]]||[[disprozij|Dy]]||[[holmij|Ho]]||[[erbij|Er]]||[[tulij|Tm]]||[[iterbij|Yb]]||[[lutetij|Lu]]
|-
|'''[[Atomski broj]]'''
|57||58||59||60||61||62||63||64||65||66||67||68||69||70||71
|-
| style="background:#dfd; "|'''Slika''' || [[Datoteka:Lanthanum-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Cerium2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Praseodymium.jpg|50px]]||[[Datoteka:Neodymium2.jpg|50px]]|| ||[[Datoteka:Samarium-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Europium.jpg|50px]]||[[Datoteka:Gadolinium-4.jpg|50px]]||[[Datoteka:Terbium-2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Dy chips.jpg|50px]]||[[Datoteka:Holmium2.jpg|50px]]||[[Datoteka:Erbium-crop.jpg|50px]]||[[Datoteka:Thulium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|50px]]||[[Datoteka:Ytterbium-3.jpg|50px]]||[[Datoteka:Lutetium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg|50px]]
|-
|'''Gustoća''' (g/cm<sup>3</sup>)
|6,162 ||6,770 ||6,77 ||7,01 ||7,26 ||7,52 ||5,244 ||7,90 ||8,23 ||8,540 ||8,79 ||9,066 ||9,32 ||6,90 ||9,841
|-
| style="background:#dfd; "|'''[[Tačka topljenja]]''' (°C)
|920 ||795 ||935 ||1024 ||1042 ||1072 ||826 ||1312 ||1356 ||1407 ||1461 ||1529 ||1545 ||824 ||1652
|-
|'''[[Tačka ključanja]]''' (°C)
|3464 ||3443 ||3520 ||3074 ||3000 ||1794 ||1529 ||3273 ||3230 ||2567 ||2720 ||2868 ||1950 ||1196 ||3402
|-
| style="background:#dfd; "|'''Atomska [[elektronska konfiguracija]]'''<br>(plinska faza)*||'''5d<sup>1</sup>'''||4f<sup>1</sup>'''5d<sup>1</sup>'''||4f<sup>3</sup>|| 4f<sup>4</sup>|| 4f<sup>5</sup>||4f<sup>6</sup>|| 4f<sup>7</sup>|| 4f<sup>7</sup>'''5d<sup>1</sup>'''||4f<sup>9</sup>||4f<sup>10</sup>|| 4f<sup>11</sup>||4f<sup>12</sup>||4f<sup>13</sup>||4f<sup>14</sup>||4f<sup>14</sup>'''5d<sup>1</sup>'''
|-
|'''Atomska elektronska konfiguracija'''<br>(čvrsta faza)*||5d<sup>1</sup>||4f<sup>1</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>2</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>3</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>4</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>5</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>7</sup>||4f<sup>7</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>8</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>9</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>10</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>11</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>12</sup>5d<sup>1</sup>||4f<sup>14</sup>||4f<sup>14</sup>5d<sup>1</sup>
|-
| style="background:#dfd; "| '''Metalna rešetka''' (RT)
|dhcp ||fcc ||dhcp ||dhcp ||dhcp ||** ||bcc ||hcp ||hcp ||hcp ||hcp||hcp ||hcp ||fcc ||hcp
|-
|'''Metalni radijus''' (pm)
| 162 || 181.8 ||182.4 ||181.4 ||183.4 ||180.4 ||208.4 ||180.4 ||177.3 ||178.1 ||176.2 ||176.1 ||175.9 ||193.3 ||173.8
|-
|style="background:#dfd; "| '''Otpornost''' (25&nbsp;°C) /μ om.cm
| 57–80<br>20&nbsp;°C || 73 ||68 ||64 || || 88 ||90 ||134 || 114 ||57 ||87 ||87 ||79 ||29 ||79
|-
| '''Magnetna podložnost''' <br>χ<sub>mol</sub> /10<sup>−6</sup>(cm<sup>3</sup>·[[Mol (jedinica)|mol]]<sup>−1</sup>)
||+95.9 ||+2500 (β)||+5530(α)||+5930 (α)|| ||+1278(α)||+30900||+185000<br>(350 K)||+170000 (α)||+98000||+72900||+48000||+24700||+67 (β)||+183
|}
</center>
<nowiki>*</nowiki> Između inicijalnih [[ksenon|Xe]] i finalnih 6s<sup>2</sup> elektronskih ljuski

<nowiki>**</nowiki> Sm ima sličnu strukturu kao i drugi lantanoiidi ali ima neobičan ponavljanje sloja 9


== Također pogledajte ==
== Također pogledajte ==
Red 90: Red 43:
* [[3. grupa hemijskih elemenata]]
* [[3. grupa hemijskih elemenata]]


⚫
{{PSEnav}}
==Reference==
{{refspisak}}


==Vanjski linkovi==
⚫
{{PSEnav}}
{{Commonscat|Lanthanides}}
{{Commonscat|Lanthanides}}

*[http://www.sparkle.pro.br lanthanide Sparkle Model], used in the computational chemistry of lanthanide complexes
*[http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/rare_earths/ USGS Rare Earths Statistics and Information]
*[http://www.chem.unr.edu/faculty/abd/ Ana de Bettencourt-Dias: Chemistry of the lanthanides and lanthanide-containing materials]


[[Kategorija:Periodni sistem]]
[[Kategorija:Periodni sistem]]

Verzija na dan 16 novembar 2016 u 18:50

Redni broj Hemijski element Hemijski simbol
57 Lantan La
58 Cerij Ce
59 Prazeodij Pr
60 Neodij Nd
61 Prometij Pm
62 Samarij Sm
63 Europij Eu
64 Gadolinij Gd
65 Terbij Tb
66 Disprozij Dy
67 Holmij Ho
68 Erbij Er
69 Tulij Tm
70 Iterbij Yb
71 Lutecij Lu

Lantanoidi su grupa od 15 hemijskih elemenata od lantana do lutecija s atomskim brojevima od 57 do 71 u periodnom sistemu elemenata. Ime su dobili po lantanu. Svi se nalaze u f-bloku, osim lutecija. Postoje aranžmani koji isključuju ili lantan ili lutecij iz ove grupe.

Također pogledajte


Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Lantanoidi&oldid=2779690"