Saborni hram Uspenja Presvete Bogorodice u Tuzli

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Tuzli
Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u Tuzli
Osnovne informacije
Lokacija	Tuzla
Religija	Pravoslavlje
Država	Bosna i Hercegovina
Oznaka baštine	Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine
Arhitektonski opis
Arhitekt(i)	Anton Linardović
Arhitektonski tip	Crkva
Smjer fasade	istok - zapad
Specifikacije
Dužina	28,64 m.
Širina	13,55 m.
Toranj/-evi	1
Visina tornja	34,50 m.
Materijali	puna pečena cigla

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice, u opštini Tuzli, pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi, Eparhija zvorničko-tuzlanska. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 3. do 9. jula 2007. godine, donijela je odluku da se crkva proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.^[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik. Nacionalni spomenik sačinjavaju: crkva, zbirka od 21 ikone koje su sastavni dio ikonostasa, Hristov grob, veliko raspeće i dva trona.

Historija[uredi | uredi izvor]

Saborna crkva je građena osam godina, u periodu od 1874. do 1882. godine. Stručni nadzor nad radovima su vršili vojni inžinjeri. Car Franjo Josip I priložio je za izgradnju 600 forinti.

Prva obnova Saborne crkve izvršena је 1909/1910. godine. Osvećenje novog ikonostasa obavljeno je u maju 1910. godine. Druga obnova crkve je izvršena 1925. Godine, dok su naredne obnove izvršene 1968. godine, te 90-ih godina XX stoljeća. Objekat je u građevinskom smislu u dobrom stanju, zahvaljujući kompliciranim sanacionim radovima na stabilizaciji i upravljanju procesom diferencijalnog slijeganja temelja crkve. Pokrov od bakarnog lima je djelimično oštećen u toku rata 1992-1995. godine. Malter na površinama vanjskih fasada je otpao na više mjesta.

Opis[uredi | uredi izvor]

Prema konceptu prostorne organizacije, Saborna crkva u Tuzli pripada tipu jednobrodne crkve sa pripratom, naosom, oltarskim prostorom, polukružnom apsidom, prozorima postavljenim u jednom horizontalanom redu i zvonikom superpoiniranim iznad ulaza u crkvu. Visina vrha kupole zvonika iznosi cca 34,50 m.

U arhitektonskom smislu, crkva je građena u neoklasicističkom stilu, pravougaone osnove 28,64x 13,55 metara sa pet neobizantijskih kupola na tamburima. Četiri postavljene su na flankiranim ugaonim pozicijama, a peta, centralno postavljenom - iznad naosa, oslonjena je na četiri luka: dva postavljena u poprečnom smjeru i dva luka prislonjena uz lateralne zidove crkve. Gabaritne dimenzije objekta, mjerene sa vanjske strane, iznose: dužina cca 28,64 m i širina cca 13,55 m.

Ikonostas u crkvi je rađen u periodu između 1909. i 1910. godine. Na ikonostasu je predstavljeno dvadeset ikona i Carske dveri sa scenom Blagovijesti. Ikone uradio je slikar Marko Gregović iz Mostara.

Zidovi crkve su ukrašeni različitom floralnom i geometrijskom ornamentikom u seko tehnici.