Svila
| Tradicionalna proizvodnja svile | |
|---|---|
_by_Emperor_Huizong.jpg) Žene "lupaju" svilu (Hui Tsung, Kina, 12. vijek | |
| Nematerijalna kulturna baština | |
| Regija | Evropa, Azija |
| Država |  Afganistan Azerbejdžan Iran Tadžikistan Turkmenistan Turska Uzbekistan |
| Predlagač | Ministarstvo kulture i turizma Turske |
| Svjetska baština | |
| Lista upisa | Reprezentativna lista nematerijalne kulturne baštine čovječanstva |
| UNESCO oznaka | 01685 |
| Datum upisa | 2022. |
| Lokacija upisa | UNESCO |
Svila je fino tekstilno vlakno koje se dobija od čaure svilene bube (Bombyx mori). Potiče iz Kine i bila je važna trgovačka roba koja je u Evropu stizala putem svile.
U Kini je pod prijetnjom smrtne kazne je bilo zabranjeno iz zemlje iznijeti gusjenicu ili jaja svilene bube. Godine 555. dva fratra su uspjela prokrijumčariti jajašca dudovog svilca bizantskom caru Justinijanu. S tim jajima i znanjem o načinu uzgoja svilenih buba koje su stekli za vrijeme svog boravka u Kini, sad je bilo moguće i izvan Kine proizvesti svilu. Svi dudovi svilci u Evropi i danas vode porijeklo od tih prokrijumčarenih jajašaca.[1]
Osobine[uredi | uredi izvor]
Hemijski sastav sirove svile zavisi od vrste svilene bube, ishrane, klime i uslova gajenja. Svila je otporna na većinu mineralnih kiselina, osim na sumpornu kiselinu. Požuti pod uticajem znoja jer brzo i vrlo dobro upija znoj. Zbog svoje postojanosti na dejstvo mikroorganizama (gljivice i bakterije koristi se kao tekkstilni materijal.
Vrlo je prijatna za kožu, odvaja vrućinu ili suvišnu vlagu, sa osobinama antialergika. Ima vrlo veliku zateznu tvrdoću (u istim dimenzijama jača je od čelika, pa se koristi kod supersoničnih aviona, u proizvodnji guma za profesionalne bicikle. Čista svila je teško zapaljiva.
Nematerijalna kulturna baština[uredi | uredi izvor]
Tradicionalna proizvodnja svile se nalazi na UNESCO-voj Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovječanstva kao zajednički element nematerijalnog kulturnog nasleđa u Afganistanu, Azerbejdžanu, Iranu, Tadžikistanu, Turkmenistanu, Turskoj i Uzbekistanu.[2] Odluku o upisu donio je Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog nasleđa na zasjedanju koje je održano od 28 novembra do 4. decembra 2022. god. u Rabatu, Maroko[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
 |
Commons ima datoteke na temu: Svila |
- Tekstil
- Vlakna
- Nematerijalna kulturna baština u Afganistanu
- Nematerijalna kulturna baština u Azerbejdžanu
- Nematerijalna kulturna baština u Iranu
- Nematerijalna kulturna baština u Tadžikistanu
- Nematerijalna kulturna baština u Turskoj
- Nematerijalna kulturna baština u Turkmenistanu
- Nematerijalna kulturna baština u Uzbekistanu