Crkva Uznesenja Marijina na Stupu (Ilidža)

Crkva Uznesenja Marijina
Crkva Uznesenja Marijina
	Crkva Uznesenja Marijina na Stupu
Osnovne informacije
Lokacija	Naselje Stup
Geografske koordinate	43°50′38″N 18°19′22″E / 43.843849°N 18.322904°E
Religija	Katoličanstvo
Država	Bosna i Hercegovina
Organizacijski status	Franjevačka provincija Bosna Srebrena
Status	Župna crkva
Oznaka baštine	Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine
Arhitektonski opis
Arhitekt(i)	Josip Vancaš
Arhitektonski tip	Crkva
Arhitektonski stil	Istoricizam
Osnivač	Josip Stadler
Kamen temeljac	1881. god
Dovršeno	1882. god
Specifikacije
Dužina	27,05 m
Širina	10,40 m
Toranj/-evi	1
Materijali	Cigla

Crkva Uznesenja Marijina na Stupu, općina Ilidža, Bosna i Hercegovina, proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.^[1]

Nacionalni spomenik se sastoji od crkve posvećene Uznesenju Marijinom, pokretnog nasljeđa koje čine slike Gospa dobrog savjeta, Blažena Djevica Marija pomoćnica kršćana, Srce Isusovo, Srce Marijino, te monstranca, kalež i evanđelistar, i groba austrijskog vojnika.

Lokacija[uredi | uredi izvor]

Stupsko naselje nalazi se u zapadnom dijelu Sarajeva, u najplodnijem dijelu prostranog Sarajevskog polja, između rijeke Dobrinje i Miljacke, na nadmorskoj visini od otprilike 500 m.

Historija[uredi | uredi izvor]

Nadbiskup Josip Stadler (1843-1918), kao naručilac i inicijator gradnje stupske crkve, stupski župnik Franjo Venhuda i arhitekta Josip Vancaš, kao projektant, veoma su zaslužni za njeno podizanje. Izgradnja je trajala od 18. oktobra 1891. do 18. augusta 1892.

Na praznik Uznesenja Blažene Djevice Marije - Veliku Gospu stupska crkva privlačila je brojne hodočasnike ne samo iz Sarajeva nego i obližnjih mjesta. Ovo hodočašće je karakteristično po tome što su se sakupljali i katolici, i pravoslavni, i muslimani. Poznato je "stupsko kolo" na Veliku Gospojinu u kom su igrali i mladi i stari i niko nikoga za vjersku pripadnost nije pitao.

Godine 1992 godine pogođena je granatom i teško oštećena. U periodu 1997-1998. izvršena je rekonstrukcija crkve.

Opis[uredi | uredi izvor]

Svojim stilskim odrednicama pripada istoricizmu, nosi odlike neoromanike, a poslužila je kao tipski projekat za mnoge manje župne crkve u Bosni i Hercegovini.

Vanjska dužina crkve iznosi oko 27,05 m, a širina oko 10,40 m. Crkva je jednobrodna, a u dispozicionom smislu crkva ima: narteks (dužine oko 2,50 m), naos (svijetlih mjera oko 7,00x9,00x18,00 m ) i svetište pravougaone osnove (širine 5,00 i dubine 4,00 m), te horsku galeriju iznad narteksa.

Zidovi crkve ukrašeni su Križnim putem (14 scena). Križni put rad je Christiana Wernera. Izrađen je u tehnici intarzije. Dimenzije pojedinačnih slika iznose oko 55x85 cm.

Zidovi crkve, debljine oko 70 cm, izvedeni su od cigle.

Na udaljenosti oko 15 m, južno od crkve, u dvorištu nalazi se vanjski oltar Lurdske Gospe, a na udaljenosti oko 15 m, jugozapadno od crkve, izgrađena je župna kuća.

Unutar parcele na kojoj se nalazi nacionalni spomenik, na njenoj južnoj strani, neposredno do ograde nalaze se dva nadgrobna spomenika posvećena poginulim austrijskim vojnicima.