Razlika između verzija stranice "10. vijek"
| [nepregledana izmjena] | [nepregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
m robot Mijenja: ar:ملحق:قرن 10; kozmetičke promjene |
||
| Red 1: | Red 1: | ||
{{Vijek|10}} |
{{Vijek|10}} |
||
[[ |
[[Datoteka:East-Hem 900ad.jpg|thumb|300px|Istočna hemisfera na početku 10. vijeka]] |
||
'''10. vijek''' je period od [[901]]. do [[1000]]. godine [[Julianski kalendar|Julijanskog kalendara]]. |
'''10. vijek''' je period od [[901]]. do [[1000]]. godine [[Julianski kalendar|Julijanskog kalendara]]. |
||
| Red 7: | Red 7: | ||
Deseti vijek se smatra jednim od najmračnijih perioda u evropskoj istoriji. S druge strane, u islamski svijet doživljava vrhunac kulturnog razvoja. Bizantijsko i bugarsko carstvo su na vrhuncu moći, a u Kini dolazi do političkih preokreta. |
Deseti vijek se smatra jednim od najmračnijih perioda u evropskoj istoriji. S druge strane, u islamski svijet doživljava vrhunac kulturnog razvoja. Bizantijsko i bugarsko carstvo su na vrhuncu moći, a u Kini dolazi do političkih preokreta. |
||
==Događaji== |
== Događaji == |
||
[[ |
[[Datoteka:Yogini Goddess from Tamil Nadu.jpg|thumb|right|Statua [[yoga]] božice napravljena u Kaveripakkamu, [[Tamil Nadu]], [[Indija]], tokom 10. vijeka.]] |
||
* Početak [[Srednjovjekovni topli period|srednjovjekovnog toplog perioda]] |
* Početak [[Srednjovjekovni topli period|srednjovjekovnog toplog perioda]] |
||
* [[Bizantijsko carstvo]] dostiže vrhunac vojne i ekonomske moći |
* [[Bizantijsko carstvo]] dostiže vrhunac vojne i ekonomske moći |
||
===Afrika=== |
=== Afrika === |
||
* [[Fatimidski kalifat| |
* [[Fatimidski kalifat|Fatimidska]] dinastija se pojavljuje u istočnom [[Alžir]]u |
||
* oko [[980]] godine: [[Azhar|Univerzitet Al-Azhar]] je osnovan u [[Kairo|Kairu]] od strane [[Fatimidski kalifat| |
* oko [[980]] godine: [[Azhar|Univerzitet Al-Azhar]] je osnovan u [[Kairo|Kairu]] od strane [[Fatimidski kalifat|Fatimidske]] dinastije |
||
* Kršćansko [[Nubija]]nsko kraljevstvo dostiže vrhunac razvoja i vojne moći |
* Kršćansko [[Nubija]]nsko kraljevstvo dostiže vrhunac razvoja i vojne moći |
||
* [[Kraljevstvo Nri]] osnovano u jugoistočnoj [[Nigerija|Nigeriji]] |
* [[Kraljevstvo Nri]] osnovano u jugoistočnoj [[Nigerija|Nigeriji]] |
||
===Amerika=== |
=== Amerika === |
||
* Slom centralne [[Civilizacija Maja|civilizacije Maja]]. Kraj klasičnog perioda Maja civilizacije, početak postklasičnog perioda. |
* Slom centralne [[Civilizacija Maja|civilizacije Maja]]. Kraj klasičnog perioda Maja civilizacije, početak postklasičnog perioda. |
||
* Uzdizanje [[Tolteci|Tolteka]] u [[Meksiko|Meksiku]] |
* Uzdizanje [[Tolteci|Tolteka]] u [[Meksiko|Meksiku]] |
||
| Red 23: | Red 23: | ||
* Pojava [[Mississippi kulture]] na jugu današnjeg SAD-a |
* Pojava [[Mississippi kulture]] na jugu današnjeg SAD-a |
||
===Evroazija=== |
=== Evroazija === |
||
* [[Hazari|Hazarsko kraljevstvo]] je napadnuto i poraženo od strane [[Kijevska Rusija|Kijevske Rusije]] ([[965]]) |
* [[Hazari|Hazarsko kraljevstvo]] je napadnuto i poraženo od strane [[Kijevska Rusija|Kijevske Rusije]] ([[965]]) |
||
====Azija==== |
==== Azija ==== |
||
* Počela gradnja [[Budizam|budističkog]] hrama u [[Bagan]]u, [[Burma]] |
* Počela gradnja [[Budizam|budističkog]] hrama u [[Bagan]]u, [[Burma]] |
||
* U Kini [[919]] godine, prvi put upotrijebljen [[barut]] u borbi. |
* U Kini [[919]] godine, prvi put upotrijebljen [[barut]] u borbi. |
||
* [[Seldžuci]] prelaze na [[Islam]]. |
* [[Seldžuci]] prelaze na [[Islam]]. |
||
====Evropa==== |
==== Evropa ==== |
||
[[ |
[[Datoteka:Skylitzes Simeon at Anchialos 917.jpg|right|thumb|280px|Bugarska pobjeda kod Aheloja.]] |
||
* [[Vikinzi]] naseljavaju sjevernu [[Francuska|Francusku]] i počinju se nazivati [[Normani]]ma |
* [[Vikinzi]] naseljavaju sjevernu [[Francuska|Francusku]] i počinju se nazivati [[Normani]]ma |
||
* Osnivanje [[Cluny]]ja, prvog ujedinjenog [[monaštvo|monaškog]] reda |
* Osnivanje [[Cluny]]ja, prvog ujedinjenog [[monaštvo|monaškog]] reda |
||
| Red 49: | Red 49: | ||
* Late 10th or early [[11th century]] - Archangel Michail, icon, is made. It is now kept at Treasury of the Cathedral of Saint Mark, [[Venice]].--> |
* Late 10th or early [[11th century]] - Archangel Michail, icon, is made. It is now kept at Treasury of the Cathedral of Saint Mark, [[Venice]].--> |
||
===Okeanija=== |
=== Okeanija === |
||
<!--* Formation of the [[Tu'i Tonga Empire]] and of the [[Tuʻi Tonga]] dynasty in [[Tonga]]--> |
<!--* Formation of the [[Tu'i Tonga Empire]] and of the [[Tuʻi Tonga]] dynasty in [[Tonga]]--> |
||
==Značajne osobe== |
== Značajne osobe == |
||
<!--[[Image:Gu Hongzhong's Night Revels 1.jpg|thumb|right|400px|Half-section of the ''Night Revels of Han Xizai'', by [[Chinese art]]ist [[Gu Hongzhong]], 10th century. A women is seen entertaining guests with a [[pipa]] on the right-hand side.]] |
<!--[[Image:Gu Hongzhong's Night Revels 1.jpg|thumb|right|400px|Half-section of the ''Night Revels of Han Xizai'', by [[Chinese art]]ist [[Gu Hongzhong]], 10th century. A women is seen entertaining guests with a [[pipa]] on the right-hand side.]] |
||
===Afrika=== |
===Afrika=== |
||
| Red 96: | Red 96: | ||
*[['Aho'eitu]] (early 10th century), first king of the [[Tuʻi Tonga]]--> |
*[['Aho'eitu]] (early 10th century), first king of the [[Tuʻi Tonga]]--> |
||
==Izumi, otrkića, noviteti== |
== Izumi, otrkića, noviteti == |
||
<!--[[Image:FireLanceAndGrenade10thCenturyDunhuang.jpg|thumb|220px|right|Earliest known representation of a gun (a [[fire lance]]) and a [[grenade]] (upper right), from the cave murals of [[Dunhuang]], China, 10th century.]] |
<!--[[Image:FireLanceAndGrenade10thCenturyDunhuang.jpg|thumb|220px|right|Earliest known representation of a gun (a [[fire lance]]) and a [[grenade]] (upper right), from the cave murals of [[Dunhuang]], China, 10th century.]] |
||
*[[Timeline of historic inventions#9th-10th centuries|List of 9th-10th centuries inventions]] |
*[[Timeline of historic inventions#9th-10th centuries|List of 9th-10th centuries inventions]] |
||
| Red 107: | Red 107: | ||
*Earlist known occurrence in [[Mexico]] of [[Lost-wax casting]].--> |
*Earlist known occurrence in [[Mexico]] of [[Lost-wax casting]].--> |
||
==Dodatna literatura== |
== Dodatna literatura == |
||
*[[Heinrich Fichtenau]]: ''Living in the Tenth Century: Mentalities and Social Orders'' (transl. [[Patrick J. Geary]]; Chicago cool London: 1991). |
*[[Heinrich Fichtenau]]: ''Living in the Tenth Century: Mentalities and Social Orders'' (transl. [[Patrick J. Geary]]; Chicago cool London: 1991). |
||
| Red 114: | Red 114: | ||
[[an:Sieglo X]] |
[[an:Sieglo X]] |
||
[[ang:10e ȝēarhundred]] |
[[ang:10e ȝēarhundred]] |
||
[[ar:قرن 10]] |
[[ar:ملحق:قرن 10]] |
||
[[arz:القرن العاشر]] |
[[arz:القرن العاشر]] |
||
[[ast:Sieglu X]] |
[[ast:Sieglu X]] |
||
Verzija na dan 25 august 2009 u 16:19
| Mileniji:
◄ | 1. milenij p. n. e. | 1. milenij | 2. milenij | ► |
| Vijekovi:
◄ | 8. vijek | 9. vijek | 10. vijek | 11. vijek | 12. vijek | ► |
| Decenije:
900-te | 910-e | 920-e | 930-e | 940-e | 950-e | 960-e | 970-e | 980-e | 990-e |
10. vijek je period od 901. do 1000. godine Julijanskog kalendara.
Deseti vijek se smatra jednim od najmračnijih perioda u evropskoj istoriji. S druge strane, u islamski svijet doživljava vrhunac kulturnog razvoja. Bizantijsko i bugarsko carstvo su na vrhuncu moći, a u Kini dolazi do političkih preokreta.
Događaji
- Početak srednjovjekovnog toplog perioda
- Bizantijsko carstvo dostiže vrhunac vojne i ekonomske moći
Afrika
- Fatimidska dinastija se pojavljuje u istočnom Alžiru
- oko 980 godine: Univerzitet Al-Azhar je osnovan u Kairu od strane Fatimidske dinastije
- Kršćansko Nubijansko kraljevstvo dostiže vrhunac razvoja i vojne moći
- Kraljevstvo Nri osnovano u jugoistočnoj Nigeriji
Amerika
- Slom centralne civilizacije Maja. Kraj klasičnog perioda Maja civilizacije, početak postklasičnog perioda.
- Uzdizanje Tolteka u Meksiku
- Zlatno doba Anasaza
- Pojava Mississippi kulture na jugu današnjeg SAD-a
Evroazija
- Hazarsko kraljevstvo je napadnuto i poraženo od strane Kijevske Rusije (965)
Azija
- Počela gradnja budističkog hrama u Baganu, Burma
- U Kini 919 godine, prvi put upotrijebljen barut u borbi.
- Seldžuci prelaze na Islam.
Evropa
- Vikinzi naseljavaju sjevernu Francusku i počinju se nazivati Normanima
- Osnivanje Clunyja, prvog ujedinjenog monaškog reda
Okeanija
Značajne osobe
Izumi, otrkića, noviteti
Dodatna literatura
- Heinrich Fichtenau: Living in the Tenth Century: Mentalities and Social Orders (transl. Patrick J. Geary; Chicago cool London: 1991).