Somalijska ploča
Somalijska ploča je manja tektonska ploča koja se nalazi u području ekvatora, na istočnoj hemisferi. Otprilike je skoncentrirana na ostrvo Madagaskar i obuhvata oko polovine istočne obale Afrike, od Adenskog zaliva na sjeveru preko doline Istočnoafričkog rifta. Južna granica s Nubijskoafričkom pločom je difuzna granica koja se sastoji od ploče Lwandle.[1] Površina ploče iznosi oko 16.700.000 km2[2]
Geologija[uredi | uredi izvor]
Graniči s Arabijskom pločom na sjeveru tvoreći Adenski zaliv. Indijska, Australijska i Antarktička ploča su odvojene od somalijske ploče tvoreći istočni dio Indijskog okeana. Granica između somalijske i indijske ploče prostire se područjem koje je poznato kao Carlsberg greben. S druge strane granicu između ove i Antarktičke ploče čini Srednjoindijski greben. Zapadna granica s Afričkom pločom je odvojena Istočnoafričkim riftom, koji se proteže južno od tromeđe tri ploče koja se nalaze u Afarskoj depresiji. Južna granica s Nubijsko-afričkom pločom čini difuzna Lwandle ploča.[1] Sejšeli i Maskarenski plato smješteni su sjeveroistočno od Madagaskara.
Tektonska historija[uredi | uredi izvor]
Tokom kibaranskog orogenija, u periodu od prije 1,4 do 1,2 milijarde godina došlo je do spajanja tanzanijskog i kongoanskog kratona.[3] Nakon toga, prije 600 do 1000 milona godina, formiran je superkontinent Gondvana, a tokom panafričkog orogena formiran je i tanzanijsko/kalaharski kraton.[3] Rascjep Gondvane dogodio se tokom perioda između 190 i 47 miliona godina pri čemu je došlo do odvajanje Madagaskara od istočne obale Afrike i postavljanja Sejšela odnosno Maskaranskog platoa sjeveroistočno od Madagaskara.[4][5] Formiranje Crvenomorskog rifta započelo je prije oko 30 miliona godina, a prvi procijep na sistemu sjevernoistočnog afričkog rifta desio se prije otprilike 20 miliona godina.[6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Saria, E (20. 3. 2014). "Present-day Kinematics of the East African Rift". JGR Solid Earth. 119 (4): 3584–3600. doi:10.1002/2013JB010901.
- ^ Alden, Andrew (17. 3. 2017) Here Are the Sizes of Tectonic or Lithospheric Plates. thoughtco.com
- ^ a b Rogers, J; Santosh, M (2004). Continents and supercontinents (PDF). Oxford: Oxford University Press. str. 723. ISBN 9780195165890. Arhivirano s originala (PDF), 7. 3. 2019. Pristupljeno 29. 1. 2020.
- ^ Ali, J; Aitchison, C (2008). "Gondwana to Asia: Plate tectonics, paleogeography and the biological connectivity of the Indian sub-continent from the Middle Jurassic through latest Eocene (166–35 Ma)". Earth-Science Reviews. 88 (3–4): 145–166. doi:10.1016/j.earscirev.2008.01.007.
- ^ Plummer, P (1995). "Ages and geological significance of the igneous rocks from Seychelles". Journal of African Earth Sciences. 20 (2): 91–101. Bibcode:1995JAfES..20...91P. doi:10.1016/0899-5362(95)00035-R.
- ^ Chorowicz, Jean (oktobar 2005). "The East African rift system". Journal of African Earth Sciences. 43 (1–3): 379–410. Bibcode:2005JAfES..43..379C. doi:10.1016/j.jafrearsci.2005.07.019.